γράφει ο Λάρκος Λάρκου.
Η αποστολή Λουτ αποκτά διλημματικό χαρακτήρα: είτε ο Αναστασιάδης αποδέχεται χωρίς όρους και προϋποθέσεις το Πλαίσιο Γκουτέρες στο σύνολο του, είτε όλα θα καταρρεύσουν με τους κινδύνους αυτή τη φορά να είναι παραπάνω από χειροπιαστοί. Το πικ- νικ στο Βαρωσι στις 15 Νοεμβρίου είναι το πιο ηχηρό μήνυμα ότι πλέον οι εξελίξεις είναι εκτός ελέγχου.
Η Άγκυρα διαμορφώνει τις εξής εκτιμήσεις:
- Ότι η εκ ηγεσία δεν επιθυμεί διαμοιρασμό εξουσίας με τους τ/κ.
- Ότι η ίδια έκανε βήματα προς την κατεύθυνση της επίλυσης με βάση την ΔΔΟ το 2004 και το 2017, αλλά οι χειρισμοί της ε/κ ηγεσίας ήταν σε άλλη κατεύθυνση.
- Ότι οι μυστικές συναντήσεις Αναστασιάδη με Τσαβουσογλου έδειξαν «αλλεπάλληλες» ταλαντεύσεις.
Τα πιο πάνω τρία σημεία μετρούν στην πολιτική εξέλιξη, καθώς δεν έχει σημασία πόσο δίκαιο, ή άδικο, διαθέτουν, αλλά το πώς αυτές οι εκτιμήσεις δημιουργούν πολιτικές εξελίξεις. Θεωρώ ιδιαιτέρως σημαντικές τις δηλώσεις Ερτογάν μετά τη λήξη της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου της χώρας του στις 18/11:
«Μπαίνουμε σε μια περίοδο που θα καταστήσει την πραγματικότητα της ΤΔΒΚ αποδεκτή στην περιοχή και σε όλο τον κόσμο. Η καλή θέληση των Τουρκοκυπρίων ουδέποτε έτυχε ανταπόδοσης από την ε/κ πλευρά και πλέον η ακτογραμμή των κλειστών Βαρωσίων έχει ανοίξει στο κοινό, μια θαρραλέα πρωτοβουλία την οποία υποστηρίζουμε. Το πρόγραμμα που πραγματοποιήσαμε στα Βαρώσια αποτελεί επίσης μια έκφραση της δέ σμευσής μας για τα βήματαν που θα διασφαλίσουν την ταχεία αναζωογόνηση της περιοχής. Όσοι δεν γνωρίζουν το κυπριακό και δεν καταλαβαίνουν τη στρατηγική σημασία του ανοίγματος των κλειστών Βαρωσίων, θα δουν αυτό το πρόγραμμα ως πικ-νικ. Ευτυχώς, το έθνος μας γνωρίζει ακριβώς ποιό είναι το ζήτημα και το νόημα του τι κάνουμε εκεί…Όλοι μαζί σηκώνουμε τα μανίκια για να οικοδομήσουμε ένα νέο μέλλον».
Οι δηλώσεις Ερτογάν συναντούν τη «νέα στρατηγική» όπως την περιέγραψε ο Ε. Τατάρ. Ο νέος τ/κ ηγέτης δήλωσε στις 19/11 πως «οι τ/κ θα χάσουν πολλά σε ένα ενιαίο κράτος. Θα υποβιβαστούν σε καθεστώς μειονότητας. Ως ένας λαός που έφτασε σε αυτή την ωριμότητα, σε αυτή την αρετή να ιδρύσει κράτος, ουδέποτε μπορούμε να το δεχθούμε αυτό». Γι’ αυτό βλέπει ως λύση τα «δύο κράτη βασισμένα στην κυρίαρχη ισότητα που θα ζουν πλάι-πλάι αλλά θα συνεργάζονται. Η διεθνής κοινότητα μπορεί να το βλέπει διαφορετικά αυτό, όμως αυτή είναι η δική μας θέση και πίσω μας υπάρχει η Τουρκική Δημοκρατία».
Τα δεδομένα είναι διλημματικά. Ο Αναστασιάδης έχει μιαν ακόμα ευκαιρία να προσπαθήσει στο «και πέντε». Λέει ότι τον ενδιαφέρει το πλαίσιο λύσης που έδωσε στις πλευρές ο ΓΓ, αλλά κατόρθωσε μέσα στην τριετία να χάσει παντελώς την αξιοπιστία του και βέβαια κανένας εξωτερικός παίκτης δεν έχει σαφή εικόνα για το τι θέλει. Σήμερα, αν θέλει να περισώσει την κατάσταση, χρειάζεται να πείσει τον ΟΗΕ με πολύ συγκεκριμένες κινήσεις και έτσι να δώσει μιαν ευκαιρία στον ΓΓ να ολοκληρώσει την προσπάθεια του-Πλαίσιο Γκουτέρες. Θυμίζω ότι απέρριψε πρόταση Ακιντζί για να γίνει το Πλαίσιο «στρατηγική συμφωνία». Στις 2 Μαίου 2018 ο Μ. Ακιντζί δήλωσε πως «αν η ε/κ πλευρά αποδεχτεί το πλαίσιο Γκουτέρες χωρίς να το διαλύσει, τότε μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για τις διαπραγματεύσεις, αλλά ότι αυτό θα ανακοινωθεί ως στρατηγική συμφωνία προηγουμένως…Αν υπάρχει η βούληση, το Πλαίσιο είναι εκεί».
Πλήρης κίνηση Αναστασιάδη σημαίνει να πείσει πως το πακέτο αυτό είναι το κλειδί για να επέλθει συμφωνία και επιπρόσθετα με εισηγήσεις πάνω στο ζήτημα της κατανομής των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες. Υπενθυμίζω ότι υπήρξε συμφωνία επ’ αυτού με τις συγκλίσεις Χριστόφια-Ταλάτ σε ποσοστό 80% με 20%. Στη συνέχεια ο Αναστασιάδης άνοιξε το κεφάλαιο (όπως και άλλα) και τώρα, κάτω από διαφορετικές εξελίξεις, για να κλείσει χρειάζονται άλλα υλικά. Ποιο σημείο θα κρίνει το (ενδεχομένως) τελικό αποτέλεσμα; Οπωσδήποτε η αντίληψη που έχει ο Αναστασίαδης για την πολιτική ισότητα. Αν δεν μιλήσει σαφήνεια και πείσει ότι αυτή τη φορά την εννοεί, όπως την οριοθετεί ο ΓΓ στο έκτο από τα «Έξι» σημεία του, είναι πιθανόν ο ΓΓ να αποχωρήσει από τη διαδικασία καταθέτοντας την εντολή που έλαβε από το ΣΑ, χαρακτηρίζοντας το κυπριακό ως μη επιλύσιμο ζήτημα και να θέσει το ερώτημα προς το ΣΑ για μιαν νέαν εντολή (mandate), πράγμα εξαιρετικά αμφίβολο ότι θα συμβεί. Το κυπριακό απασχολεί τον ΟΗΕ ήδη από το 1964- η μακροβιότερη ανάμειξη του σε κρίση στον πλανήτη από καταβολής ΗΕ. Το κυπριακό «συνάντησε» στην εξέλιξή του 7 ΓΓ και 28 απεσταλμένους.
Οι δηλώσεις Ν. Χριστοδουλίδη «ότι θα μπορούσε να συζητηθεί μια χαλαρή ή αποκεντρωμένη ομοσπονδία, η οποία όμως δεν θα ξεφεύγει του πλαισίου της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας» («Άστρα», 18/11) δείχνουν πόσο ελλειμματική είναι η αντιμετώπιση των ζητημάτων από την ε/κ ηγεσία. Αντί να επιχειρήσει να κρατηθεί στο σύστημα των διαπραγματεύσεων από το ύστατο μηχανισμό εξόδου από τον γκρεμό, ανοίγει ξανά θέματα που έχουν ήδη απαντηθεί στο Πλαίσιο του ΓΓ του ΟΗΕ της 30ης Ιουνίου 2017.
Η κλεψύδρα αδειάζει: θυμίζω ότι ο Αναστασιάδης, ενώ έλεγε πως αποδεχόταν το Πλαίσιο Γκουτέρες την ίδια ώρα ανακάλυπτε ακόμα ένα (ανύπαρκτο) Πλαίσιο, μετά μιλούσε για «αποκεντρωμένη ομοσπονδία», χωρίς ποτέ να την προσδιορίσει. Τώρα έρχεται ο δικός του υπεξ να αποσταθεροποιήσει την μόνη σανίδα σωστηρίας που υπάρχει στην πραγματική πολιτική διαπάλη…
