γράφει ο Λάρκος Λάρκου.
Θα κερδίσει ξανά τις τ/κ εκλογές στις 11 Οκτωβρίου ο Μ. Ακιντζί; Πιο πιθανό είναι να νικήσει. Η ανάλυση, όμως, αρχίζει από το ενδεχόμενο να μην νικήσει και έτσι να χάσει την ιδιότητα του συνομιλητή στο κυπριακό. Πολλοί στην ε/κ κοινότητα εκ των υστέρων θα λένε «πράγματι, ήταν ο καλύτερος τ/κ ηγέτης». Σε καμμιά φάση του πολιτικού μας βίου δεν αναλύσαμε ένα ζήτημα ορθολογικά και (και) κυρίως στην κατάλληλη ιστορικά ώρα. Βέβαια, άλλοι θα το αντιληφθούν εκ των υστέρων, και άλλοι, υποκριτικά, εκ των υστέρων. Οι τελευταίοι είναι αυτοί που επί τρία χρόνια και δύο μήνες πίστευαν πως μόλις τον άφηναν χωρίς ρόλο, με μηδέν συνομιλίες και τις πιέσεις από την Μ. Τσαβούσογλου, θα κατέρρεε «κάποια στιγμή». Έτσι, το ε/κ βαθύ κράτος μαζί με τις ντενκτασικές δυνάμεις στην τ/κ κοινότητα, θα άνοιγαν το δρόμο στις «άλλες λύσεις», όπως προκύπτει από τις συζητήσεις Αναστασιάδη-Τσαβούσογλου στο Κραν Μοντάνα και τη συνάντηση Αναστασιάδη-Οζερσάυ στο νησί- και οι δύο συναντήσεις ερήμην του Μ. Ακιντζί.
Η διατήρηση της πολιτικής ηγεμονίας στην τ/κ κοινότητα από τον Μ. Ακιντζί συνιστά ένα σοβαρό μάθημα πολιτικής ανάλυσης. Μετριοπαθής σοσιαλδημοκράτης, πρωταγωνιστής μαζί με τον Λέλλο Δημητριάδη για να κάνουν τις «Λευκωσίες» μία, εξέφρασε με τον πιο ώριμο τρόπο το αίτημα της τ/κ κοινότητας για επίλυση, ένταξη στην ΕΕ, ενσωμάτωση στο σύγχρονο κόσμο, με αποκόλληση από την προβληματική ευρωτουρκική σχέση. Καθόλου εύκολο εγχείρημα: ο τούρκος πρέσβης στην κατεχόμενη Κύπρο διαμορφώνει εξελίξεις, ο τουρκικός στρατός διαθέτει ιεραρχία, μισθοί και συντάξεις στην υπαλληλία της «τδβκ» καταβάλλονται από την Άγκυρα. Για να κερδίσει την εκλογική μάχη του 2015 έπρεπε να λάβει υπόψη τα πιο πάνω δεδομένα και βέβαια να κινητοποιήσει την πλειοψηφία πάνω σε ρεαλιστικές προσδοκίες. Ο Μ. Ακιντζί, ενώ διέθετε πίστη για να φτάσουμε σε λύση, την ίδια στγμή δεν ήταν περιθωριακός ακριβώς για να εκφράσει την πλειοψηφία της κοινότητάς του. Έλαβε υπόψη τις ισορροπίες, αλλά δεν υπέκυψε σε αυτές. Ήταν σε θέση να δει τις αποχρώσεις και μπορούσε να τις μετατρέψει σε πειστικό λόγο υπέρ της επίλυσης, γι’ αυτό μπόρεσε να τις δαχειριστεί με τις κατάλληλες «δοσολογίες» για να μπορεί να αλλάζει τη ροή των πραγμάτων στην τ/κ κοινότητα.
Η σχέση των τ/κ με την Τουρκία αποτελεί κλειδί για να κατανοήσουμε τις λεπτές ισορροπίες που την διαπερνούν. Στις 2 Σεπτεμβρίου 2020 ο Μ. Ακιντζί παίρνει θέση σε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα:
Πρώτη θέση: «Οι τ/κ είναι μια κοινότητα που θέλει να υπάρχουμε με τις δικές μας αξίες, με τη δική μας δημοκρατική κοσμική αντίληψη σε αυτά τα χώματα, ως άνθρωποι αυτάρκεις, αξιοπρεπείς, με ψηλά το κεφάλι, που έχουν την ικανότητα να διοικούν τον εαυτό τους, με τη δική τους ιδιαίτερη ταυτότητα και χαρακτήρα. Αυτή η κοινωνία πηγαίνει σε εκλογές. Όταν υπάρξει ακόμα και ο παραμικρός υπαινιγμός για παρέμβαση, πρέπει όλοι να πουν «σταμάτα σε αυτό».
Δεύτερη θέση: «Είμαστε μια δημοκρατική κοινότητα και έχουμε το δικαίωμα και την ικανότητα να διατηρήσουμε αυτή μιας την κοινωνική δομή και να καθορίσουμε τον ηγέτη μας με τον καλύτερο τρόπο. Αυτό ξέρω, αυτό λέω και δεν υπάρχει λόγος να έχει κακές σχέσεις η Τουρκία με τον Τ/κ ηγέτη, τον πρόεδρο της τδβκ που θα εκλεγεί με αυτό τον τρόπο. Έτσι βλέπω τα πράγματα εγώ».
Αυτή η αντίληψη καλλιεργήθηκε πολλές δεκαετίες πίσω, διασυνδέεται με στοιχεία από την αγγλική αποικιακή περίοδο, από επαφές με την ε/κ προοδευτική σκέψη, αλλά κυρίως από την ανάπτυξη μιας άλλης σχολικής εκπαίδευσης, που οφειλόταν σε επιφανείς τ/κ δασκάλους με διάθεση να διαδόσουν τις αξίες της κοσμικότητας, όπως τις διαμόρφωσε ο Κεμάλ Αττατούρκ. Καθόλου τυχαίο πως σήμερα οι τ/κ δάσκαλοι και καθηγητές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας για την διαφορετική Κύπρο. Η τ/κ προοδευτική διανόηση έπαιξε καταλυτικό ρόλο, πρώτα στη συντήρηση της σκέψης της στα πέτρινα χρόνια του Ρ. Ντενκτάς και, δεύτερο, στη συνέχεια στις διαδηλώσεις για την ανατροπή του και τη μεταστροφή του εκλογικού σώματος υπέρ της επίλυσης με βάση την ομοσπονδιακή δομή. Αυτή είναι η ιστορική βάση από την οποία αντλεί δυνάμεις και καθοδηγεί τον εκλογικό του αγώνα ο Μ. Ακιντζί. Ύστερα προστίθενται και τα δικά του χαρακτηριστικά: απλός, προσηνής, έντιμος, πολυσυλλεκτικός, ξεροκέφαλος. Γνωρίζει την έννοια της ενσυναίσθησης, πράγμα που βοηθά στη θετική στάση για την επίλυση, γι’ αυτό πολλές φορές μίλησε για τον πόνο των ε/κ το 1974, καθώς επίσης μίλησε για τον πόνο των τ/κ το 1964.
Στα αδύνατα σημεία Ακιντζί σημειώνω την κλασσική αδυναμία της τ/κ προοδευτικής παράταξης (όπως και πριν του Μ. Α. Ταλάτ) να εκφράσει μια άλλη αντίληψη για την οικονομία, ή γενικότερα για την ανάπυξη, παρά το ότι ο τομέας αυτός ανήκει στην αρμοδιότητα της «κυβέρνησης». Συχνά η τ/κ αριστερά χαρακτηρίζεται από την υπερτροφική αδυναμία της στις πολιτικές του προστατευτισμού, των διαμεσολαβήσεων και την έτοιμη εκ Τουρκίας πίτα. Δεν είναι τυχαίο λ.χ. που ο τ/κ τραπεζικός τομέας παραπαίει, είτε με δεξιά είτε με αριστερά σχήματα στην εξουσία.
Επανεκλογή Ακιντζί στην ηγεσά της τ/κ κοινότητας θα συνιστά ένα ενθαρρυντικό μήνυμα ότι η ελπίδα για επίλυση κυπριακό παραμένει στο τραπέζι, καθ’ ότι στη σύνθεση της πενταμερούς (για να ολοκληρωθεί η πρωτοβουλία Γκουτέρες), θα περιλαμβάνεται ένας αξιόπιστος υποστηρικτής του Πλαισίου Λύσης που υπέβαλε στα μέρη ο ΓΓ του ΟΗΕ στις 30 Ιουλίου 2017.
