γράφει ο Λάρκος Λάρκου.
Με βάση τις συνεννοήσεις του ΓΓ των ΗΕ με τα μέρη, στο Κραν Μοντάνα συμφωνήθηκε λύση στο κυπριακό-μεταξύ άλλων με κατάργηση των επεμβατικών δικαιωμάτων και με αποχώρηση του τουρκικού στρατού-Πλαίσιο Γκουτέρες, 30 Ιουνίου 2017, σημείο 1 και 2. Η ε/κ ηγεσία εγκατέλειψε τη διαδικασία και έδωσε έμφαση στις τριμερείς με Ισραήλ και Αίγυπτο, σε έρευνες για ΦΑ, ασκήσεις της ισραηλινής αεροπορίας στη νήσο, EastMed. Η υπόθεση εξελίχθηκε σε ζήτημα ισχύος, επιρροής και κυρίως γοήτρου ανάμεσα στις περιφερειακές δυνάμεις. Η ε/κ ηγεσία θεώρησε ότι «τώρα είναι η ώρα των κυρώσεων» κατά Τουρκίας- ατελέσφορη συζήτηση για την ανανέωση, ή μη, της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, απειλές για βέτο, κυρώσεις κατά προσώπων κλπ.
Το Βαρώσι είναι το θύμα της περιστροφής της ε/κ ηγεσίας γύρω από τον γκρεμό. Η Τουρκία κάνει ανοίγει την περίκλειστη περιοχή του Βαρωσιού σε ποσοστό 3,6% του εδάφους της:
1ον, Ως απάντηση στις κινήσεις αποκλεισμού της από την ενεργειακή σκακιέρα, με πίεση στον πιο αδύναμο κρίκο της αλυσίδας. Καλά ενημερωμένη πηγή δηλώνει στο δημοσιογράφο Ν. Στέλγια ότι «οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να πονέσουν. Μέχρι σήμερα η τουρκική πλευρά βρέθηκε αντιμέτωπη με ελληνοκυπριακές ηγεσίες οι οποίες ενώ δεν στόχευαν στην λυση του Κυπριακού, μας καλλιεργούσαν την ψευδαίσθηση ότι δεν σκέφτονταν τίποτα άλλο παρά την άμεση επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Η ψευδαίσθηση κατέρρευσε για τους τούρκους διπλωμάτες τη νύχτα της 7ης Ιουλίου 2017». (ρεπορτάζ, Καθημερινή, 12 Ιουλίου)
2ον, Η Τουρκία για να ελέγχει όλα τα ενδεχόμενα, ποδηγετεί με συστηματικό τρόπο τις εξελίξεις στην τ/κ κοινότητα με την επιβολή Τατάρ στην ηγεσία τους. Παραταύτα υπήρξε ιδιαιτέρως σημαντικό το γεγονός πως οι δύο πρώην τ/κ ηγέτες της (Ακιντζί, Ταλάτ) και τα δύο κόμματα της κεντροαριστεράς (ΡΤΚ, ΚΚΔ) δεν παρέστησαν στην ομιλία Ερτογάν στην «βουλή» των τ/κ.
Οι ελληνοκύπριοι πρωταγωνιστές της μακρόσυρτης πορείας στον γκρεμό, παράγουν σε καθημερινή βάση παραπλανητικές ειδήσεις για να αποφύγουν να απαντήσουν στο απλό ερώτημα: τι έκαναν από τις 7 Ιουλίου 2017 μέχρι τις 18 Οκτωβρίου 2020; Πώς τώρα θέλουν Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία, ενώ με Ακιντζί μιλούσαν για «δύο κράτη»; Μπορεί να αλλάξει η φορά των πραγμάτων μόνο αν αναιρέσουμε τις αιτίες που έφεραν τα πράγματα ως το «και πέντε». Αν επιμένουμε στη λογική του μαχαλλά- politics, η Τουρκία θα επιβάλει τους όρους της και εμείς θα συγκαλούμε καθ΄εκάστην το εθνικό συμβούλιο για συσκέψεις.
Ο πρόεδρος που επί την ημερών του συντελείται αυτή η οπισθροδρόμηση, γράφει επιστολές και κάνει διαβήματα. Είπε στις 16 Ιουλίου πως «το δίκαιο δεν επιβάλλεται με στρατιωτικά μέσα, αλλά από τον Χάρτη των ΗΕ, από τις αρχές και αξίες της ΕΕ, της οποίας μέλος είναι η Κύπρος». Η Κύπρος, με εμπειρίες από τον ΟΗΕ από το 1964, με σκληρές εμπειρίες μοναδικές στην διεθνή σκηνή, έπρεπε να δίνει μαθήματα σε άλλους για τα όρια και τις δυνατότητες του ΟΗΕ και όχι να καλλιεργεί ψευδαισθήσεις. Ένας υπεύθυνος πρόεδρος δεν λέει τι «δεν θα κάνω αποδεκτό» αλλά «τι θα κάνω», και «πώς», για να αποφύγουμε τα χειρότερα και να κτίσουμε τα καλύτερα.
Ο υπεύθυνος πρόεδρος έχει ευθύνες για:
- Να προβλέπει να στοιχειώδη, να αποφεύγει τους σκοπέλους. Είναι ευθύνη του να αποτρέπει, όχι να μιλά εκ των υστέρων.
- Να αναλαμβάνει το βάρος της ευθύνης που του αναλογεί, όχι να το μεταφέρει στον ΓΓ του ΟΗΕ ή στην ΕΕ ή σε ξένα κέντρα που δεν υπάκουσαν στις εντολές του.
- Οι κινήσεις Ερτογάν-Τατάρ στο Βαρώσι δεν χρειάζονται μόνο καταδίκη. Επείγει η άμεση, «απάντηση» σε επίπεδο ΟΗΕ-ΕΕ. Όπως αποδοχή της πολιτικής ισότητας, όπως την πρότεινε ο Ν. Αναστασιάδης αρχικά στο Κραν Μοντάνα (και μετά την απέσυρε), όπως μορατόριουμ στα γεωτρητικά προγράμματα, όπως επεξεργασία σοβαρής ευρωπαϊκής πολιτικής, όπως ανοίγματα και συνέργειες με την τ/κ κοινότητα.
Οι σκληρές επετειακές ημέρες (1974, πραξικόπημα, εισβολή) προκαλούν τη μνήμη: οι πολίτες θυμούνται και οργίζονται. Οι πραγματικοί ηγέτες όμως πάνε μπροστά, οργανώνουν πολιτικές για το αύριο. Με ορθολογισμό, με στάθμιση της σχέσης κόστους-ωφελείας, με πρόβλεψη για το πως θα είναι τα πράγματα σε 5 ή 10 χρόνια. Ο Ελ. Βενιζέλος φτάνει στην Άγκυρα. Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας του 1930 με τον Μουσταφά Κεμάλ. Στο αεροπλάνο, κατεβαίνοντας λέει στο βοηθό του: «Να έχεις τα γυαλιά μου μαζί σου, αν χρειαστεί να τα φορέσω, να μην δει κανένας αν κλάψω».
Ο χρόνος και οι ισορροπίες δεν μένουν στο ράφι, αν σου ξεφύγουν, τότε θα τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα. Το δίλημμα για όλη την Κύπρο έχει καθαρό περιεχόμενο: κόστος, κυρώσεις, ρεβάνς ή στρατηγική «τύπου Ελσίνκι» απέναντι στην Τουρκία; Το πρώτο σκέλος του διλήμματος απευθύνεται στο θυμικό, το δεύτερο στα πραγματικά δεδομένα που αλλάζουν τους συσχετισμούς και οδηγούν σε λύσεις, όπως λ.χ. στην ένταξη στην ΕΕ. Μια ανάλογη πρόταση με τα σημερινά της περιεχόμενα έχει περιθώρια επιτυχίας (2023) εφόσον κινηθούμε πάνω στις ράγιες της Κρανιδιωτικής «σχολής». Ένας κύπριος Βενιζέλος «διαβάζει» τις μνήμες και τις λυρικές παραδόσεις του λαού μας. Αυτές τις μετατρέπει σε πολιτική διεκδίκηση, σε μάχιμη πρόταση για την ενωμένη, ομοσπονδιακή, ελεύθερη Κύπρο όπως διαγράφεται από τα κείμενα του ΟΗΕ.
