γράφει ο Λάρκος Λάρκου.
Ολοένα και πληθαίνουν τα στοιχεία ότι η Λευκωσία κινείται πιο ενεργητικά με στόχο να βάλει την Αθήνα στον δικό της κύκλο από επιλογές. Θεμιτόν, αν θεμιτός είναι και ο στόχος της. Τι επιλέγει όμως αυτή την περίοδο η Λευκωσία ως στόχο; Πρώτο, να ακυρωθεί η διαδικασίας επίλυσης του κυπριακού, δεύτερο, με διαρκή μόχλευση των θεμάτων γύρω από την ΑΟΖ να περάσει στη κοινή γνώμη την πίστη ότι για όλα φταίνε όλοι οι άλλοι, και τρίτο, να ελέγχει την κοινή γνώμη ώστε το αφήγημά της να καθίσταται κυρίαρχο.
Είναι σε θέση ο Ν. Αναστασιάδης να πείσει για την νέα πολιτική του στο διεθνές πεδίο; Ο τριπλός στόχος ήδη έχει χάσει την όποια αξία του για τους εξής κύριους λόγους: 1. Στον ΟΗΕ θεωρείται ο υπεύθυνος του ναυαγίου των διακοινοτικών συνομιλιών. Ποτέ στην ιστορία του κυπριακού, από όποια ημερομηνία και αν την ξεκινήσεις, ΓΓ του ΟΗΕ δεν μίλησε τόσο καθαρά. Δύο ημέρες μετά την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν Μοντάνα ο Α. Γκουτέρες στον Αμβούργο μπροστά στον Τ. Ερτογάν επαίνεσε την αποφασιστική υποστήριξη στη διαδικασία από την τουρκική ηγεσία! 2. Επιπρόσθετα, μια τέτοια προσωπικότητα που βαρύνεται με τραγικούς χειρισμούς στο κυπριακό στην παρουσία Γιούνκερ, Τίμμερμανς και Μογκερίνι δεν μπορεί να πάρει από την ΕΕ κάτι πέρα από το μίνιμουμ.
Στη σημερινή συγκυρία τα πράγματα έχουν ακόμα πιο πολύπλοκη διάσταση. Ο Ν. Αναστασιάδης εγκαταλείποντας το κυπριακό στο ράφι και κάνοντας τριμερείς με διάφορες αντιφατικές δυνάμεις στην περιοχή, δοκίμασε να σπρώξει τις ισορροπίες πάνω σε ένα αντιτουρκικό τόξο. Δύο δυνάμεις με τεράστιες αντιθέσεις μεταξύ του, (Ισραήλ, Αίγυπτος), δεν μπορούν να συνθέσουν κίνηση δυνάμεων κατά της Τουρκίας με όχημα το ε/κ δίκαιο στην «αοζ μας». Γι’ αυτό όλα κατέρρευσαν με την πρώτη παρέμβαση της Τουρκίας όταν μπλόκαρε ιταλικό ερευνητικό σκάφος της ENI στην περιοχή «Σουπιά» ανοικτά από το Κάβο Γκρέκο το 2018. Έκτοτε όλα έγιναν όπως η ορθολογική εκτίμηση των πραγμάτων προέβλεπε: η ισορροπία δυνάμεων διαμόρφωσε εξελίξεις και η Τουρκία ελέγχει πλήρως τις θαλάσσιες ζώνες γύρω από την Κύπρο, ενώ η Λευκωσία κάνει τηλεδιασκέψεις με διάφορες χώρες για να δείξει στο εσωτερικό ακροατήριο ότι το project παραμένει ζωντανό. Η Αθήνα απολάμβανε τα τριμερή ταξίδα σε Κάιρο και Ιερουσαλήμ (Τσίπρας, Μητσοτάκης). Τώρα πληρώνει το τίμημα της αφροσύνης με την υπογραφή του τουρκολιβυκού συμφώνου ως απάντηση στις τριμερείς περιοδείες.
Η, υπό τον Κ. Μητσοτάκη, ελληνική κυβέρνηση, διαβάζει παράξενα τις εξελίξεις όπως δείχνει η αδράνεια ή η αδυναμία της να σκεφθεί πέρα από την καταγγελτική ρητορική. Η επιλογή ενός παραδοσιακού πολιτευτή της ΝΔ στη θέση του υπεξ, δείχνει ότι ο Κ. Μητσοτάκης ενδιαφέρεται να διαχειριστεί τις κρίσεις περισσότερους με όρους συσπείρωσης της κοινής γνώμης γύρω από αυτόν για να εμφανίζεται ως η «ασπίδα» απέναντι στην τουρκική πολιτική. Δύο τελευταίες κινήσεις του στηρίζουν περισσότερο την εκδοχή αυτή: είναι μάλλον πρωτότυπο ένας πρωθυπουργός να μιλά στο τηλέφωνο με τον περίεργων επιδιώξεων γερουσιαστη Ρ. Μενέντεζ και, βέβαια, εξαιρετικά δυσάρεστο να σιωπά απέναντι στην εκτός κάθε ορίων επίθεση κατά του κορυφαίου καθηγητή Χ. Ροζάκη.
Η αδυναμία της Αθήνας να κατανοήσει τα φαινόμενα επιτείνει τα αδιέξοδα. Κανένα τουρκολυβικό θέμα δεν θα υπήρχε αν η Αθήνα είχε έντιμη άποψη για την εξέλιξη των συνομιλιών στο κυπριακό και αν ο Α. Τσίπρας είχε το σθένος να μεταβεί στο Κραν Μοντάνα, όπως αρχικά ήθελε, αλλά του το απαγόρευσε ο κύπριος πρόεδρος. Ύστερα από αυτό, κάρφωνε τον Αναστασιάδη ότι δεν ενδιαφερόταν για λύση, αλλά πλέον όλα ήταν πολύ αργά. Η κυπριακή ακροδεξιά ρυμουλεί εκ συστήματος κυβερνήσεις την Αθήνα. Άλλοτε εμφανέστερα, άλλοτε όχι, εκτός και αν η Αθήνα είχε πολιτική ηγεσία που ήξερε πού πάνε τα πράγματα. Κάτω από το βάρος των χαρακτηρισμών (μειοδότης, υποχωρητικός, προδότης) κατά κανόνα η αθηναϊκή ηγεσία –ακόμα και όταν πίστευε άλλα- υποχωρούσε μπροστά στο φόβο των χαρακτηρισμών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Α. Παπάγος που ενώ γνώριζε ότι η πρώτη προφυγή στον ΟΗΕ ήταν λάθος, σύρθηκε σε αυτήν με την «απειλή» από τη Λευκωσία ότι αν δεν προσφύγει θα γίνει μέσω Συρίας! Χαρακτηριστικό παράδειγμα η τροποποίηση του συντάγματος της Ζυρίχης-Λονδίνου το 1963 όταν ο Κ. Καραμανλής το έμαθε από τις ειδήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η φαρσοκωμωδία με τους S300 όταν ο Γ. Κληρίδης ζητούσε να έρθουν στην Κύπρο, έστω, χωρίς ανάπτυξη του συστήματος και να μείνουν μέσα στους κασhιες και ο Κ. Σημίτης έλαβε την απόφαση για να πάνε στην Κρήτη για να μείνει ανοικτή η ενταξιακή πορεία. Μερικά κακομαθημένα παιδιά στη Λευκωσία έμαθαν το κόλπο να εκβιάζουν, να θέτουν ψευδή διλήμματα και να επιβάλλουν την κρυφή τους ατζέντα όπως δείχνουν λ.χ. οι τραγελαφικοί χειρισμοί της πολιτικής ηγεσίας στην Ελλάδα για το σχέδιο του ΟΗΕ το 2004. Κάτω από το βάρος της σκληρής ρητορείας του τότε ε/κ ηγέτη, ελάχιστοι μίλησαν στην ε/κ κοινή γνώμη με εντιμότητα. Η κομπανία περιχαρακώνεται, παραπέμπει τα πάντα στο χρόνο, δεν διαθέτει πραγματικά διεθνή ερείσματα και αλλάζοντας το νόημα των λέξεων εμφανίζεται στην κοινή γνώμη με το μανδύα της «διεκδικητικής» πολιτικής.
