γράφει ο Λάρκος Λάρκου.
Καθώς η κ. Λουτ συνομιλεί με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων στο νησί, το ερώτημα προκύπτει σχεδόν αυτόματα. Τι νόημα έχει η σύνοδος «5 συν 1» για την Κύπρο; Προφανώς η απόφαση του ΓΓ του ΟΗΕ να την συγκαλέσει στο τέλος Φεβρουαρίου στη Νέα Υόρκη δείχνει ότι κάτι έχει κατά νουν. Στην πραγματικότητα βρίσκεται σε μεγάλο αδιέξοδο. Οι επιτελείς του διαβάζουν τις δημόσιες δηλώσεις:
Ο υπέξ της Τουρκίας Μ. Τσαβούσογλου δηλώνει πως «χρειάζεται να είμαστε ρεαλιστές. Αν συνεχίσουμε για ακόμα 52 χρόνια τις διαπραγματεύσεις για την ομοσπονδία, είμαι σίγουρος ότι δεν θα μπορέσουμε να βρούμε λύση καθόλου».
Ο Ε. Τατάρ δηλώνει στις 11/1 ότι «η τ/κ πλευρά, βρίσκεται πλέον στην αναζήτηση μιας συμφωνίας στη βάση δύο κρατών που θα συνεργαστούν και θα ζουν δίπλα δίπλα με κυριαρχική ισότητα».
Την ίδια ημέρα ο ΚΕ ανέφερε πως «ο ΠτΔ εξέφρασε την ετοιμότητα του για να συμμετάσχει στην άτυπη πενταμερή μέσα στα πλαίσια της επιστολής του ΓΓ των ΗΕ, ημερομηνίας 26 Οκτωβρίου 2020. Περαιτέρω, ο εξέφρασε τη σημασία προώθησης ουσιαστικών ΜΟΕ ως και η σχετική παράκληση του ΓΓ τα οποία θα δημιουργήσουν το κατάλληλο κλίμα».
Οι τραγικοί χειρισμοί Αναστασιάδη, οι δημόσιες και ιδιωτικές εκμυστηρεύσεις του περί λύσης «δύο κρατών» επιστρέφουν διαρκώς στη δημόσια συζήτηση. Πλέον δεν είναι σε θέση να ελέγξει ούτε τα στοιχειώδη και με τη σειρά τους αυτά δημιουργούν ένα άκρως αρνητικό περιβάλλον για τον ίδιο. Έτσι ο Ε. Τατάρ ανέφερε πως «είναι γνωστό, ότι ο Αναστασιάδης πιστεύει ότι η λύση δύο κρατών είναι μια ρεαλιστική λύση. Αυτό το γνωρίζουν οι παράγοντες που σχετίζονται με το Κυπριακό. Το ανέφερε και στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου όταν συναντήθηκαν. Ευχή και επιθυμία μου, το 2021 να φτάσουμε σε μια λύση δύο κυρίαρχων κρατών».
Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα ο Ν. Αναστασιάδης αποφάσισε να παίξει το τελευταίο του χαρτί. Να «προτάξει» ΜΟΕ αντί της συνολικής επίλυσης με την ελπίδα να βρει φόρμουλες για νέα κωλυσιεργία ή και για να εμφανιστεί ότι έχει λιγότερες ευθύνες για το ναυάγιο.
Στο πλαίσιο αυτό ο Ν. Αναστασιάδης απέστειλε επιστολή στον ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες προτείνοντας τρία Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης-ρεπορταζ Μ. Οικονομίδου, «Καθημερινή», 10/1:
- «Να ανοίξει η Αμμόχωστος για τους νόμιμους κατοίκους υπό τα Ηνωμένα Έθνη με αντάλλαγμα τη συζήτηση για τη λειτουργία του αεροδρομίου της Τύμπου.
- Λειτουργία του λιμανιού της Αμμοχώστου με αντάλλαγμα την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας από πλευράς της Τουρκίας. Με άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών και τουρκικού εναέριου χώρου και με βήματα εξομάλυνσης σχέσεων και σταδιακής αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτος μέλος από την Τουρκία».
- «Πρόταση για δημιουργία escrow account για τους υδρογονάνθρακες. H δημιουργία λογαριασμού στον οποίο θα κατατίθενται τα έσοδα από την πώληση φυσικού αερίου, που θα αναλογούν στους τ/κ».
Γιατί ΜΟΕ και γιατί τώρα; Προφανώς ο Αναστασιάδης γνωρίζει πως με Ακιντζί ήταν ο κύριος αποδέκτης της κριτικής Γκουτέρες. Με Τατάρ δεν τον ενοχλεί να μοιραστεί τις ευθύνες για το αδιέξοδο της «5συν 1» διάσκεψης, ή και να διοχετεύσει τις συζητήσεις σε ΜΟΕ απροσδιορίστου χρόνου. Το εσωτερικό ακροατήριο είναι η μόνη του απορία και πώς να το καθιστά «συνένοχο» στη μάχη για να μην έχουμε συνομιλίες όσο είναι πρόεδρος-2023. Όλα αυτά τρέχουν γιατί ο Αναστασιάδης δεν αποδέχεται την «πολιτική ισότητα» όπως συμφωνήθηκε στο Κραν Μοντάνα. Οι λόγοι είναι πολύ πρακτικοί: για να αποφασίζει μόνος του σε όλα, για να ασκεί την απόλυτη εξουσία που του παρέχει το σύνταγμα με τις έκτακτες εξουσίες (1964) και με τον απόλυτο συγκεντρωτισμό που χαρακτηρίζει την άσκηση της εξουσίας του, να επιβάλλει την προσωπική του ατζέντα εφ’ όλης της ύλης.
Είναι τα ΜΟΕ στα ενδιαφέροντα του ΟΗΕ αφού διαπιστωθεί το αδιέξοδο; Οι πιθανότητες γέρνουν προς 3 σενάρια: 1. Κήρυξη αδιεξόδου από τον ΓΓ του ΟΗΕ, κατάθεση της εντολής του στο ΣΑ και αναμονής νέου mandate, αν αυτό υφίσταται. 2. Αποχώρηση του ΟΗΕ από τη διαδικασία με ελάχιστη, ή συμβολική παρουσία των δυνάμεων που διαθέτει στο νησί με έκκληση στις πλευρές να αναλάβουν την «ιδιοκτησία» της διαδικασίας. 3. Παραπομπή στις δύο πλευρές να συζητήσουν ορισμένα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσυνης (ΜΟΕ), αν βεβαίως συμφωνήσουν σε κάποιο, ή κάποια, όταν ακόμα και στην εποχή της πανδημίας δεν κατάφεραν ούτε ένα αξιόλογο. Ο Ε. Τατάρ ανέφερε πως «το κύριο είναι, εάν μετά την άτυπη συνάντηση αρχίσουν επίσημες συνομιλίες στη βάση της κυριαρχικής ισότητας. Τα ΜΟΕ είναι εκτός συζήτησης στην συνάντηση 5 + 1. Αυτό το ζήτημα πρέπει να συζητηθεί αλλού».
Τα τρία ΜΟΕ που εισηγείται ο Ν. Αναστασιάδης συνιστούν έναν ακόμα τέχνασμα για να φαίνεται ότι «έχει κάτι να προτείνει». Για λόγους που σχετίζονται με την κατάσταση πραγμάτων στο νησί, κανένα σημαντικό ΜΟΕ δεν μπορεί να προχωρήσει ουσιωδώς αν ταυτόχρονα δεν προχωρούν και οι συνομιλίες στα κεντρικά ζητήματα όπως τα καλύπτει ο ΓΓ στο από 6 Σημεία Πλαίσιό του της 30ης Ιουνίου 2017. Μέτρα σκέτα, ερήμην της πορείας του συνολικού διαπραγματευτικού πλαισίου, οδηγούν σε αποκλίνουσες πορείες και χωριστικές εξελίξεις. Όταν ένας ε/κ ηγέτης ζητά «σταδιακή αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτος -μέλος από την Τουρκία» με διαλυμένο το διαπραγματευτικό πεδίο, στην ουσία προκύπτει de jure αναγνώριση της υπάρχουσας κατάστασης πραγμάτων από την Τουρκία. Πρακτικά, από τη μια η «αναγνωρισμένη» Κυπριακή Δημοκρατία υπό τον προσωπικό έλεγχο Αναστασιάδη («χρυσά διαβατήρια», έλεγχος κάθε μορφής εξουσίας, εποπτεία του συστήματος εξυπηρετήσεων), από την άλλη, ακριβώς δίπλα μια «Ταϊβάν» εις διπλούν-σε έδαφος και αοζ…
