γράφει ο Λάρκος Λάρκου.
Ο Ν. Αναστασιάδης στις 8/2 εξέφρασε την «απόλυτη ετοιμότητα για συμμετοχή στην άτυπη πενταμερή διάσκεψη που προτίθεται να συγκαλέσει ο ΓΓ», λέγοντας ότι «η λύση θα πρέπει να βασίζεται στο μέχρι σήμερα επιτελεσθέν έργο, συγκλίσεις και λοιπά». Θυμίζω ότι όλα τα πιο πάνω ενσωματώθηκαν στο Πλαίσιο Γκουτέρες (2017), και ότι ο ίδιος το απεδέχθη (φραστικά) ως πλαίσιο επίλυσης. Υποστήριξε πως «μια λύση πρέπει οπωσδήποτε να διαλαμβάνει τον τερματισμό των αναχρονιστικών συνθηκών εγγυήσεων, παρουσίας κατοχικών στρατευμάτων». Τα πιο πάνω απαντήθηκαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο Πλαίσιο Γκουτέρες. Στο σημείο 1, ο ΓΓ γράφει «ότι χρειαζόμαστε ένα καινούριο σύστημα εγγυήσεων, όχι την συνέχιση του παλιού. Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε τον τερματισμό του μονομερούς επεμβατικού δικαιώματος και της Συνθήκης Εγγυήσεως». Στο σημείο 2 γράφει ότι «σχετικά με τα στρατεύματα, θα πρέπει να υπάρξει μια δραστική μείωση από την πρώτη ημέρα. Και μετά σε ένα χαμηλό αριθμό, αντίστοιχο με αυτό που προβλέπει η παλαιά Συνθήκη Συμμαχίας (χρονοδιάγραμμα για να φτάσουμε τα επίπεδα των στρατευμάτων του 1960)».
Η δήλωση Αναστασιάδη «να διακρίνει (τη λύση) η λειτουργικότητα του νέου μορφώματος – της μετεξέλιξης – και ιδιαίτερα η διάρκεια, αλλά και οι αποκλεισμοί των όποιων ενδεχομένων δυσλειτουργικότητας, που θα οδηγήσουν ενδεχόμενα σε μια κατάρρευση», προκαλεί επιπρόσθετες απορίες! Μπροστά στον Κ. Μητσοτάκη (8/2) απέφυγε κάθε αναφορά σε λύση ΔΔΟ, ή στο Πλαίσιο Γκουτέρες, και κυρίως δεν ανέφερε τη φράση «συνέχιση των συνομιλιών από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντάνα». Ο Κ. Μητσοτάκης κράτησε εμφανείς αποστάσεις από τους χειρισμούς Αναστασιάδη λέγοντας στη Λευκωσία (8/2) πως «μένουμε προσηλωμένοι στο καθολικά δεσμευτικό πλαίσιο λύσης, μόνη βιώσιμη λύση η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία».
Θυμίζω πως ο Αναστασιάδης δήλωνε πως τα ΗΕ «έχασαν» τα πρακτικά των διαπραγματεύσεων του 2017, κάτι βέβαια, παντελώς αβάσιμο. Μιλούσε για «δύο» πλαίσια Γκουτέρες, ενώ γνώριζε πως μόνο ένα υπήρχε. Συζήτησε πίσω από την πλάτη του ΓΓ του ΟΗΕ για λύση από «δύο κράτη» με τον Μ. Τσαβούσογλου. Απέρριψε την εισήγηση Ακιντζί να γίνει το «Πλαίσιο Γκουτέρες» στρατηγική συμφωνία για τη λύση. Άλλαξε μόνος του την πρόταση για τη συνταγματική δομή από προεδρικού σε «γαλλικού» τύπου. Έκανε λόγο για αποκεντρωμένη ομοσπονδία χωρίς ποτέ να την προσδιορίσει. Έφυγε από το Μον Πελεράν και διέλυσε τη διαπραγμάτευση στο Κραν Μοντάνα.
Το Πλαίσιο Γκουτέρες στο σύνολό του συγκροτεί μιαν ομοσπονδία, με μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα, μιαν υπηκοότητα, ένα κράτος με μια φωνή στην ΕΕ. Ο υπεξ Ν. Χριστοδουλίδης και ο άγγλος υπεξ Ν. Ράαμπ, που επεσκέφθη τη νήσο πρόσφατα, 4/2, συζήτησαν σκέψεις του Ν. Ράαντ που επιχειρούν έναν ιδιότυπο συνομοσπονδιακό συγκερασμό ώστε τα «δύο κράτη» να συνεργάζονται πάνω στη βάση της «κυριαρχικής ισότητας». Έτσι ο Ν. Αναστασιάδης θα ξεπεράσει τον σκόπελο περί την «πολιτική ισότητα» και ο Ε. Τατάρ θα περάσει την γραμμή του περί «κυριαρχικής ισότητας».
Η φόρμουλα αυτή είναι παντελώς απαράδεκτη καθώς, υπονομεύει ευθέως το κεκτημένο των συνομιλιών όπως διαμορφώθηκε επί σειρά ετών με τη συμβολή ΟΗΕ και την ΕΕ. Ο ΟΗΕ δεν έχει αποδεχθεί την «φόρμουλα Ράαμπ» και μετέφερε το μήνυμα αυτό στους άμεσα ενδιαφερόμενους υπό μορφή διαμαρτυρίας.
Μέσα στον κυκεώνα των δηλώσεων, τούρκοι και τ/κ πολιτικοί αποσύρουν την υποστήριξή τους στο παραχθέν από τον ΟΗΕ διαπραγματευτικό υλικό και μιλούν για «δύο κράτη». Ο Μ. Τσαβούσογλου κρατά δύο σενάρια ανοικτά: «Εάν δεν υπάρξει πολιτική ισότητα, πρέπει να υπάρξει κυριαρχική ισότητα». Ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Φουάτ Οκτάι δήλωσε στις 10/2 πως «το ομοσπονδιακό μοντέλο δεν έφερε αποτέλεσμα. Η ε/κ πλευρά σαφώς ποτέ, μα ποτέ, δεν ήθελε να μοιραστεί την εξουσία και την ευημερία με την τ/κ πλευρά. Δεν ήθελε, δεν θέλει σήμερα,δεν θα θέλει ούτε αύριο, βλέπουμε τα σημάδια αυτού».
Το σκηνικό μερικές εβδομάδες πριν από την άτυπη «5συν 1» συνάντηση ολοένα και περιπλέκεται. Δύσκολα μπορεί να προβλέψει κάποιος πότε και εάν θα πραγματοποιηθεί. Μέσα σε αυτές τις συγκυρίες θεωρώ ότι η συζήτηση για τη σύνθεση της ε/κ διαπραγματευτικής ομάδας που αναπτύσσεται αυτές τις μέρες στη Λευκωσία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο Αναστασιάδης έκτισε εξ αρχής μιαν αντιπαραγωγική, αδιέξοδη από τη φύση της διαπραγματευτική ομάδα, βάζοντας πρόσωπα με τις πιο αντίθετες απόψεις μέσα σε αυτήν όπως Α. Μαρκίδης- Π. Πολυβίου, ή όπως Τ. Τσιελεπής-Κ. Χρυσοστομίδης. Έτσι έπαιζε με την φιλοτιμίαν μελών της και στα πλαίσια της πολιτικής του για μη λύση, αξιοποιούσε τις αντιφάσεις ανάμεσα στα μέλη της για να κάνει εκείνος ότι και όποτε ήθελε. Αυτός άλλωστε ήταν ο κύριος λόγος που ο Αλ. Μαρκίδης επέλεξε να αποχωρήσει από την ομάδα και αργότερα αποφάσισε να κάνει γνωστή την αποχώρησή του στην κοινή γνώμη.
Η αλλοπρόσαλη σύνθεση της ομάδας δείχνει τους πραγματικούς στόχους Αναστασιάδη. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, δεν έτυχε κάποιο μέλος της να προσέξει τι γινόταν στη τριετία 2017-20 και ως εκ τούτου δεν είπε δημόσια κάτι. Αλλά ένας ηγέτης που ενδιαφέρεται για την πρόοδο επιλέγει συνεργάτες για να πετύχει το στόχο του. Οι επιλογές «μηδενικού αθροίσματος» έχουν αποτύχει και έφεραν το κυπριακό σε αυτό το στρατηγικό αδιέξοδο. Από το παρά πέντε της λύσης το 2017, σήμερα φτάσαμε σημείο στο θεωρείται «είδηση»(!) το εάν η ΕΕ ή οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την ομοσπονδία ή αν απορρίπτουν τη λύση από «δύο κράτη». Θέματα δηλαδή τα οποία επιλύθηκαν το 1977 ή το 1979, ή και το 1989!
