γράφει ο Θάνος Καλαμίδας.
Τη Δευτέρα που μας πέρασε ένα τηλεφώνημα με βρήκε απροετοίμαστο και με ξάφνιασε ποικιλοτρόπως. Λίγο μετά τη μία το μεσημέρι και στην άλλη πλευρά της γραμμής η καινούργια γιατρός που με παρακολουθεί στο τοπικό κέντρο υγείας να με ρωτάει πως πάω, αν έχω προβλήματα αναπνοής, αν βήχω, αν νιώθω τίποτα ασυνήθιστους πόνους. Στο τέλος αυτής της κατ’ εμένα περίεργης συζήτησης, αφού με συμβούλεψε να αποφεύγω τις εξόδους, το κλάμπιγκ και τα πάρτι με χαμόγελο που μπορούσα να …ακούσω, μου ανακοινώνει ότι έχει κανονίσει με το εργαστήριο να κάνω εξετάσεις αίματος μέχρι το τέλος της βδομάδας.
Κάπως έτσι και μετά από δέκα λεπτά τηλεφωνικής συνομιλίας έγινα μέλος ενός κλαμπ που δεν θα ήθελα ποτέ να γίνω μέλος, αυτό του… υψηλού κινδύνου και ταυτόχρονα από την άρνηση στολισμένη με περιοδικό χιουμοράκι πέρασα στο: “και τώρα τι διάολο κάνουμε;” Για να μην σας κρατήσω σε αγωνία, αυτό που έκανα άμεσα ήταν να …πλύνω τα χέρια μου.
Παραδέχομαι ότι αυτή η παραδοχή ή καλύτερα η επισημοποίηση κινδύνου, φέρνει μαζί της και μια δόση φόβου αλλά ταυτόχρονα φέρνει και μια δόση ασφάλειας, ότι κάποιος που ξέρει τι κάνει σε προσέχει. Ότι δεν είσαι μόνος σου να αντιμετωπίσεις κάτι που δεν καταλαβαίνεις καν. Γιατί μας αρέσει – δεν μας αρέσει να το παραδεχτούμε, λίγοι από εμάς ξέρουμε τι πραγματικά συμβαίνει και αυτοί οι λίγοι είναι οι άμεσα σχετικοί, γιατροί, νοσοκόμες κλπ. Οι υπόλοιποι ζούμε μεταξύ άγνοιας και άρνησης, προσπαθώντας να ακούσουμε/κάνουμε ότι μας λένε οι ειδικοί και να αποφύγουμε υστερίες, πανικούς, θεωρίες συνωμοσίας, τα ελληνικά ΜΜΕ, δεισιδαιμονίες και ανόητες προλήψεις. Η μόνη λύση για όλους εμάς τους υπολοίπους είναι να εμπιστευτούμε αυτούς που ξέρουν, τους ειδικούς, τους επιστήμονες. Αυτό από έναν νεόφυτο του κλαμπ …“υψηλού κινδύνου”.
Εδώ θα μου επιτρέψετε ένα προσωπικό ανέκδοτο από μια πολύ σκοτεινή περίοδο της ζωής μου και που θα παρακαλούσα να κρίνετε αφού σκεφτείτε.
Η διετία 2008-09 υπήρξε από τις χειρότερες της ζωής μου για πολλούς λόγους αλλά κυρίως γιατί τον Μάρτιο του 2008 και μετά από μια λιποθυμία στο κέντρο του Ελσίνκι συνήλθα σε κρεβάτι νοσοκομείου με ένα γιατρό και δυο νοσοκόμες να μου εξηγούν ότι ήμουν στα πρόθυρα μιας μάχης για τη ζωή μου. Κλασσικά Φινλανδοί μου είπαν όλα τα άσχημα νέα μαζεμένα στην αρχή αφήνοντας για το τέλος ότι θα το πολεμήσουμε παρέα και το πως.
Ξέρω ότι πολλοί διαφωνούν με την …μέθοδο αλλά για μένα ήταν σωτήρια γιατί με βοήθησε να περάσω από την άρνηση και την αυτολύπηση στον θυμό και τέλος την απόφαση να πολεμήσω μέσα σε ώρες. Έτσι μετά από λίγα εικοσιτετράωρα αναχώρησα για το σπίτι μου έχοντας κάνει το πρώτο μέρος των εξετάσεων και περιμένοντας τη δεύτερη φάση.
Εδώ δυο πολύ σημαντικά πράγματα. Πρώτον είναι προφανές ότι όλα πήγαν καλά αλλιώς …δεν θα έγραφα αυτό το κείμενο εν έτη 2020 και δεύτερον, όλα (εξετάσεις, θεραπείες κλπ.) έγιναν στο δημόσιο και κρατικό Φινλανδικό ΕΣΥ, σε δημόσια νοσοκομεία και με γιατρούς του δημοσίου.
Από ό,τι καταλαβαίνετε τα νέα έπεσαν βαριά στον κύκλο μου προσθέτοντας ένα νέο στοιχείο στην όλη ιστορία που είμαι σίγουρος ότι οι Φινλανδοί γιατροί δεν είχαν υπολογίσει, το Ελληνικό στοιχείο. Παραβλέποντας συμβουλές όπως να τρώω μόνο ψάρι, να πίνω φασκόμηλο για πρωινό μέχρι να παίρνω βιταμίνες με στοιχείο ‘Ω’, μια συμβουλή που έδιναν σε συνεχή επανάληψη οι περισσότεροι μου κάθισε σαν η πιο λογική: να πάρω και μια δεύτερη γνώμη και μάλιστα από ιδιώτη κι όχι από τα …γιατρουδάκια του δημοσίου.
Στο γιατρουδάκια του δημοσίου οι περισσότεροι προσέθεταν κάτι και για φακελάκι αλλά σε αυτό εγώ ήμουν αμετάπειστος, εδώ Φιλανδία, αυτά δεν συμβαίνουν. Και δεν συνέβαιναν. Αλλά αυτό με την “δεύτερη γνώμη” είχε ριζώσει στις σκέψεις μου κι έτσι άρχισε η αναζήτηση που σας βεβαιώ ότι δεν ήταν καθόλου εύκολη μιας και ο ειδικός θα έπρεπε να έχει σχέση και με το χρόνιο πρόβλημά μου, τον διαβήτη. Ακούγεται δύσκολο άλλα τελικά όπου και να γυρνάγαμε καταλήγαμε σχεδόν πάντα σε ένα όνομα με την σαφή προειδοποίηση ότι είναι …ακριβός. Αλλά όταν τρέχεις για τη ζωή σου κάνεις ότι χρειάζεται κι έτσι κλείστηκε ραντεβού κι όλες οι εξετάσεις, οι αναλύσεις και οι απαντήσεις μαζευτήκαν σε ένα φάκελο για την ημέρα της επίσκεψης.
Εδώ χρειάζεται άλλη μια επεξηγηματική παρένθεση. Στα όσα χρόνια ζω στη Σκανδιναβία και στην – πιστέψτε με – μακρόχρονη και συχνή εμπειρία με τα σκανδιναβικά συστήματα υγείας, χωρίς να αμφισβητώ τις γνώσεις και τις πρακτικές των ιδιωτικών γιατρών, οι περισσότεροι έχουν μια σχέση …παρασιτική με το κρατικό σύστημα υγείας. Ενώ όλοι έχουν τα γραφεία τους και τους επίσης ιδιώτες συνεργάτες τους, οι περισσότεροι χρησιμοποιούν τα κρατικά εργαστήρια και στη περίπτωση εγχειρήσεων προτιμάνε να τις κάνουν σε κρατικά νοσοκομεία που είναι σαφώς καλύτερα εξοπλισμένα όπου οι πολλοί από αυτούς έχουν παράλληλες συμβάσεις συνεργασίας στην ειδικότητά τους. Εν ολίγοις προσφέρουν την πολύ ειδικευμένη παρουσία τους εν πληρωμή χρησιμοποιώντας δημόσια “εργαλεία” και με τον ασθενή να αποφεύγει τις χρονοβόρες ουρές αναμονής. Αυτό το τελευταίο μην το παραβλέπετε γιατί για παράδειγμα μια εξέταση που εγώ χρειάστηκα εκείνο τον καιρό “επειγόντως” την έκανα ιδιωτικά και το ειδοποιητήριο για να την κάνω στο δημόσιο νοσοκομείο ήρθε δυο μήνες αργότερα για ραντεβού ένα μήνα μετά. Όταν τρέχεις για τη ζωή σου αυτοί οι τρεις μήνες και κάτι ψιλά μοιάζουν με αιωνιότητα και φαντάζομαι το καταλαβαίνετε.
Αλλά η ώρα έφτασε και εγώ βρέθηκα καθισμένος σε δερμάτινη πολυθρόνα απέναντι από έναν μικροκαμωμένο μεσήλικα με τουΐντ κοστούμι που θύμιζε περισσότερο τραπεζίτη παρά γιατρό. Αλλά κι αυτό πάλι ίσως να ήταν οι δικές μου προκαταλήψεις, έτσι πήρα βαθιά ανάσα και του αφηγήθηκα το ιατρικό μου ιστορικό, τουλάχιστον όπως εγώ το καταλάβαινα. Όταν τέλειωσα ο γιατρός πέρασε στη μελέτη εξετάζοντας πολύ προσεκτικά το κάθε χαρτί που είχα στον φάκελό μου και μετά από κανένα πεντάλεπτο ή πέντε ώρες όπως το ένιωσα εγώ, μου είπε ότι θα κάνει ένα τηλέφωνο σε γνωστό του στο εργαστήριο που είχε κάνει τις εξετάσεις μου για μια διευκρίνηση. Δεν κατάλαβα τίποτα από την ανταλλαγή που άκουσα αλλά μόλις τελείωσε με κοίταξε πολύ σοβαρά και με ρώτησε: έχετε πάει τελευταία στην Ελλάδα; Όσο τρελό κι ακουστεί, όχι δεν είχα πάει, για την ακρίβεια είχα να πάω στην Ελλάδα από το 1999, δηλαδή σχεδόν εννέα χρόνια.
“Άρα η ιδέα να έχετε κολλήσει κανένα ιό και να τον έχετε φέρει μαζί σας …απορρίπτεται.” Δεν ξέρω πως σας ακούστηκε εσάς αλλά εγώ ήμουν σε τέτοιο σοκ από αυτό που μόλις άκουσα που δεν ήξερα τι να πω πέρα από το να κουνήσω το κεφάλι μου. Κανονικά θα έπρεπε να έχω σηκωθεί και να φύγει εκείνη ακριβώς τη στιγμή, ας όψεται όμως ο φόβος που με κράταγε καρφωμένο στη δερμάτινη πολυθρόνα. Γιατί με κάποιο εσωτερικό αυτοματισμό κατάλαβα ακόμα και γιατί η χειραψία αυτού του ανθρώπου ήταν τόσο απόμακρη και σαν από υποχρέωση. Τελικά δεν είχα μπροστά μου έναν γιατρό που θα με βοηθούσε σε μια πολύ σοβαρή για μένα κατάσταση, αλλά ένα ξενοφοβικό ανθρωπάκι που με έβλεπε μόνο γιατί μπορούσα να τον πληρώσω. Αλλά είπαμε ας όψεται ο φόβος και… δυστυχώς το πράγμα πήρε ακόμα πιο άσχημη τροπή αμέσως μετά.
Αφού ξανακοίταξε για μερικά λεπτά ακόμα τις εξετάσεις και βγάζοντας τα γυαλιά του μου είπε: “από ό,τι φαίνεται όλες οι εξετάσεις και τα αποτελέσματα είναι σωστά και αφού απορρίψαμε τον ιό από Ελλάδα πιστεύω ότι η γνωμάτευση των γιατρών στο νοσοκομείο και η θεραπεία που προτείνουν είναι σωστά. Θα σας αναλάβω συμβουλευτικά προς τους γιατρούς που τους ξέρω όλους και με τη βοήθεια τη δικιά μου και του καλού θεού όλα θα πάνε καλά.”
Για να σας λύσω την αμέσως επομένη απορία, όχι δεν τον έδειρα αν και πολύ θα το ήθελα. Αποδεικνύοντας πόσο παράσιτο είναι, ήθελε να χωθεί στο πορτοφόλι μου εκμεταλλευόμενος τον φόβο μου για τη ζωή μου, χρησιμοποιώντας τους γιατρούς του δημοσίου και αφού η πρώτη του γνωμάτευση έδειχνε έναν ξενοφοβικό στα όρια του ρατσιστή που ήταν έτοιμος να κατηγορήσει τη εθνότητα μου για την κατάστασή μου. Στο τέλος δε και αφού τα έπαιρνε θα άφηνε και στον …θεό να κάνει την δουλειά όχι για κανένα άλλο λόγο αλλά για να έχουμε και κάποιον να κατηγορήσουμε αν εγώ… πέθαινα. Φυσικά και δεν τον ξαναείδα και φυσικά όλα έγιναν στο δημόσιο και φυσικά κόστισαν το μίνιμουμ εκτός από μερικές εξετάσεις που επέλεξα να κάνω ιδιωτικά και με την σύμφωνη γνώμη του στο δημόσιο νοσοκομείο γιατρού μου για να αποφύγω χρονοβόρες αναμονές.
Τώρα όμως πάμε στο επιμύθιο και γιατί τα είπα όλα αυτά. Χρωστάω ευγνωμοσύνη σε εκείνον τον πρώτο γιατρό στο δημόσιο νοσοκομείο, που μου είπε χωρίς υπεκφυγές και με απλή αλλά καθαρή επιστημονική γλώσσα το τι μου συμβαίνει. Χάρη σε αυτόν ήμουν από πολύ νωρίς έτοιμος να αντιμετωπίσω αυτό που ερχόταν χωρίς να αποθέτω βρούβες ελπίδες και να κλαίγομαι σε θεούς και ζωγραφιές περιμένοντας από εκείνους κι από τους φανταστικούς τους κόσμους να αντιμετωπίσουν τη δική μου πραγματικότητα. Το πιο σημαντικό, όταν ήρθε η ώρα της θεραπείας κανένας μα κανένας γιατρός ή θεραπευτής δεν περίμενε από κανέναν θεό, προσευχή ή μαγικό να με γιατρέψει, αλλά με εμπιστοσύνη στις γνώσεις και στα “εργαλεία” τους έδωσαν τη μια μάχη μετά την άλλη, μερικές φορές χάνοντας – συχνά κερδίζοντας, αλλά στο τέλος νικώντας στον πόλεμο που έδιναν για χάρη μου.
Ο “γιατρός” επίσης ήταν απόδειξη του πόσοι είναι αυτοί που είναι πάντα έτοιμοι να εκμεταλλευτούν τον ανθρώπινο φόβο μπροστά στον θάνατο. Έτοιμοι να βάλουν χέρι στο πορτοφόλι ακόμα κι αυτών που οι ίδιοι υποτίθεται ότι …αποφεύγουν, πράγμα που αποδεικνύει και το πόσο χαμηλά μπορούν να φτάσουν μερικοί για μερικά κωλοευρώ. Τι μου έμεινε από αυτόν; Όχι σίγουρα το ότι ήταν γιατρός αλλά το ότι ήταν ένα ξενοφοβικό θρασύδειλο ανθρωπάκι που ΔΕΝ θα έπρεπε με κανένα τρόπο να προσφέρει ιατρικές υπηρεσίες γιατί ήταν και επικίνδυνος για τους ασθενείς με τη συμπεριφορά του και την αντιμετώπισή τους. Και ναι, ασχολήθηκα πάλι με το θέμα δυο χρόνια αργότερα κάνοντας σίγουρο ότι εκείνος τουλάχιστον ΔΕΝ θα ξανασχοληθεί.
Πολύ πριν φτάσουμε εδώ που φτάσαμε με τον κοροναϊό, κι όταν ακόμα όλα βρισκόντουσαν σε μια πόλη κάπου στην Κίνα, γιατροί και ειδικοί επιδημιολόγοι από όλο τον κόσμο εξηγούσαν με απλό και επιστημονικά πλήρη τρόπο τι συμβαίνει ενώ παράλληλα άρχισαν να χτυπάνε στις κυβερνήσεις όλου του κόσμου όχι απλά καμπανάκια αλλά τις καμπάνες του Μπινγκ Μπεν. Φευ, κανένας δεν άκουσε γιατί όλα ήταν υπόθεση …Κινέζικη. Όταν τα θύματα άρχισαν να ξεπερνάνε τα σύνορα της Κίνας εμείς θαυμάζαμε με τι ταχύτητα χτίζουν οι …Κινέζοι νοσοκομεία και ψάχναμε ποιος μας φταίει. Και φυσικά αρχίσαμε να προπηλακίζουμε …Κινέζους τουρίστες ή όποιον με ασιατικά χαρακτηριστικά βρίσκαμε μπροστά μας. Από χτες, με την επιδημία να έχει γίνει πανδημία, με πάνω από 133,000 αρρώστους σε όλο τον κόσμο και κοντά στους 5,000 νεκρούς δεν φταίνε μόνο οι… Κινέζοι. Απαγορεύοντας την είσοδο Ευρωπαίων στις ΗΠΑ, ο Αμερικάνος πρόεδρος κατηγόρησε την Ευρώπη για τους 1.500 ασθενούντες και 100 θανάτους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τώρα γίναμε όλοι μας… Κινέζοι.
Οι γιατροί συνέχισαν να προειδοποιούν αλλά οι μπλαζέ Ιταλοί συνέχισαν να μην ακούν, να πίνουν εσπρέσο σε γεμάτα από κόσμο καφέ και να τρώνε με παρέες πίτσα, να σουλατσάρουν στη Πιάτσα ντελ Ντουόμο και να τρώνε παγωτό στη Πιάτσα Ναβόνα μέχρι που μόνο τα φαρμακεία έμειναν ανοιχτά και μερικά σουπερμάρκετ για χαρτί υγείας με πάνω από 2,500 νεκρούς. Παρά την αναχώρησή τους από την Ενωμένη Ευρώπη, οι Βρετανοί ακολουθούν πιστά τα αχνάρια των Ιταλών.
Στην Ελλάδα η εκκλησία πιστή στη μεσαιωνική ύπαρξή της και σε μια επίδειξη εξουσίας και πολιτικής δύναμης αρνείται να ακούσει τις οδηγίες και συμβουλές γιατρών και επιστημόνων και συνεχίζει να καλεί τους “πιστούς της” σε εκκλησιασμούς και κοινωνία με κουταλάκια που έχουν γλύψει …εκατοντάδες πάντα με την κάλυψη πολιτικών όπως του Άδωνι Γεωργιάδη και με μόνο λογικό αποτέλεσμα την ταχύτερη διασπορά του ιού, πολύ υποκριτικά μετατρέποντας ένα θέμα υγείας σε θέμα πίστης.
Το τηλεφώνημα της γιατρού μου δούλεψε ανακουφιστικά. Τώρα ξέρω ότι αυτό το κράτος όχι μόνο ενδιαφέρεται για τον πολίτη του αλλά και φροντίζει να του το δείξει με κάθε τρόπο, ακόμα κι ένα απλό τηλεφώνημα για να τον κάνει να νιώσει επαρκώς ασφαλής και παράλληλα υποχρεωμένος να ακολουθήσει τις οδηγίες που του δίνει από τηλεόραση και ραδιόφωνο όλη την ημέρα.
Για φανταστείτε τώρα αντί για το τηλεφώνημα να είχα παρακολουθήσει τον πρωθυπουργό στη τηλεόραση να μου λέει ότι η πίστη ξεκινάει με το τέλος (θάνατο ήθελε να πει) της επιστήμης και να με καθησυχάζει για τις εξελίξεις στα σύνορα με την… Ρωσία μιλώντας μου για… ασύμμετρες απειλές από ξυπόλητους πρόσφυγες.
Ξέρετε πως θα ένιωθα αν συνέβαινε αυτό;
Ότι ο πρωθυπουργός μπροστά στην αποτυχία του να δράσει στο απαιτούμενο ψάχνει διόδους αποφυγής στρέφοντας τη συζήτηση σε έναν άλλο ιό, αυτόν του τυφλού εθνικισμού και της ξενοφοβίας. Ξέρετε τι αποτέλεσμα θα είχε; Θα μου αύξανε την ανασφάλεια και τον φόβο κάνοντας την άρνηση μου ισχυρότερη και οδηγώντας με στην… καφετέρια για φραπέ.
Ευτυχώς όμως για μένα, δεν ζω στην Ελλάδα, ζω σε ένα κράτος που τιμά και εκτιμά το ευ ζην μου ακόμα ή καλύτερα ειδικά όταν με κάνει μέλος στο κλαμπ… υψηλού κίνδυνου. Αλλά εσείς που ζείτε στην Ελλάδα, μην περιμένετε τηλεφώνημα από… γιατρό αλλά ΑΚΟΥΣΤΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΛΕΝΕ ΓΙΑΤΡΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ κι όχι ο παπάς της γειτονιάς, ο Αμβρόσιος και η θεία Μέλπω. Ακολουθώντας τις οδηγίες αποφυγής και πρόληψης δεν προστατεύετε μόνο τον εαυτό σας αλλά και τους οικείους σας καθώς και τους γύρω σας, και αυτό είναι εξ’ ίσου σημαντικό.
