Guest

Δημοκρατία και Δικαιοσύνη. Ζητάμε πολλά;

Στην πραγματικότητα, η δικαιοσύνη που απολαμβάνει μια χώρα κράτος-μέλος της Ε.Ε. είναι πολύ πιο ισχυρή από αυτή που απολαμβάνουν κράτη «ελεύθερα, αδέσμευτα και ανεξάρτητα». Στο διεθνές δίκαιο δεν υπάρχει χώρος για ένα «κοινό» περί δικαίου αίσθημα, επειδή κοινό είναι μόνο ότι έχει συμφωνηθεί στο πλαίσιο μιας διαπραγμάτευσης. Για παράδειγμα, σε δυο χρόνια η κυβέρνηση Ομπάμα θα αποτελεί παρελθόν. Πρόκειται για μια Προεδρία που ξεκίνησε με ένα προκαταβολικό Νόμπελ Ειρήνης και προσδοκίες στις οποίες μάλλον κανείς δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί. Στο μέλλον, ίσως κάποιοι θα θυμόμαστε την Προεδρία Ομπάμα για τη συνεισφορά της στην παγκόσμια ειρήνη. Όμως, είναι πολύ πιο πιθανό να τη θυμόμαστε για την επιτυχία ή την αποτυχία της συμφωνίας Διατλαντικού Συνεταιρισμού Εμπορίου και Επενδύσεων (ΤΤΙΡ) μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ. Και επειδή η υστεροφημία είναι πολύ ισχυρό κίνητρο, μια κάποια συμφωνία μπορεί τελικά να υπάρξει.

Στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης που αισίως οδεύει στον έβδομο κύκλο της, οι διαφορές που αντιμετώπισαν η Ευρώπη και οι ΗΠΑ δεν ήταν αμελητέες. Οι δυο παραδοσιακοί οικονομικοί, εμπορικοί και στρατιωτικοί εταίροι είχαν εδώ και δεκαετίες κλείσει όλες τις «εύκολες» συμφωνίες. Οι διαφορές που παραμένουν έχουν γερά θεμέλια. Η Ευρώπη, για παράδειγμα, θέλει να προστατεύσει τα αγροτικά προϊόντα ονομασίας προέλευσης, θέλει σήμανση και έλεγχο της πώλησης γενετικά τροποποιημένων προϊόντων, και θέλει προστασία της πολιτιστικής της βιομηχανίας. Ας φανταστούμε όμως τι θα συνέβαινε εάν σε μια παρόμοια διαπραγμάτευση δεν εισερχόμασταν ως ‘Ευρώπη’, αλλά ως η μικρή πλην όμως κυρίαρχη Ελλάς.

Το κάθε ζήτημα που διαπραγματεύονται οι Βρυξέλλες με την Ουάσιγκτον έχει τη δική του βαρύτητα. Ο ‘διάβολος’ όμως φαίνεται ότι ίσως κρύβεται τελικά στη διαδικασία επίλυσης διαφορών που θα προκύψουν στο μέλλον, μετά την υπογραφή της συμφωνίας. Υπό αυτό το πρίσμα, ένα από τα ζητήματα που τίθενται είναι η διαδικασία επίλυσης διαφορών μεταξύ ιδιωτών επενδυτών και κρατών (ISDS). Παρόμοιες ρυθμίσεις πρωτοεμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1960 με σκοπό να προστατέψουν επενδυτές από τον κίνδυνο κατασχέσεων και αυθαίρετων απαλλοτριώσεων, δίνοντας σε ιδιώτες το δικαίωμα να κινούνται δικαστικά ενάντια σε κράτη, όταν αυτά νομοθετούν με τρόπο που θίγει τα συμφέροντά τους, με τρανταχτό παράδειγμα τις κρατικοποιήσεις. Κι αυτό, για την προστασία ακριβώς των διωτών έναντι της κρατικής αυθαιρεσίας, επιστρατεύοντας μάλιστα στρατιές εξαιρετικών δικηγόρων, αλλά περιορίζοντας ωστόσο σημαντικά την πολιτική κυριαρχία κυβερνήσεων.

Και δεν μιλάμε για χώρες μικρές, όπως ο Ισημερινός, που καλείται να αποζημιώσει πετρελαϊκές εταιρείες επειδή έκλεισε ρυπογόνες μονάδες άντλησης πετρελαίου στην καρδιά του Αμαζονίου. Πρόσφατα, μια Σουηδική εταιρία παραγωγής ενέργειας πέτυχε αποζημίωση δισεκατομμυρίων από την κυβέρνηση Μέρκελ, επειδή η Γερμανία αποφάσισε την σταδιακή κατάργηση της χρήσης πυρηνικής ενέργειας. Στο μεταξύ, μια πολυεθνική καπνοβιομηχανία ετοιμάζεται να σύρει την Αυστραλία στα δικαστήρια προκειμένου να αποζημιωθεί για την εξαιρετικά αυστηρή πολιτική τής χώρας στη σήμανση του καπνού. Με άλλα λόγια, η δημοκρατία και η προάσπιση του «κοινού» περί δικαίου αισθήματος δεν αποτελούν αυτονόητες και δεδομένες έννοιες. Η προάσπισή τους απαιτεί, για διαφορετικούς λόγους, διαρκή επαγρύπνηση, προετοιμασία και συμμαχίες.

Ολοένα και περισσότερο, τα κράτη έχουν να επιλέξουν μεταξύ συνασπισμών, χώρες με τις οποίες μοιράζονται ένα «κοινό» περί δικαίου αίσθημα, ή έναν περήφανο και εν πολλοίς μοναχικό δρόμο, που σπάνια καταλήγει στην έκφραση μιας αυθεντικότερης και ουσιαστικότερης δημοκρατίας. Συχνά, καταλήγει απλά σε αδυναμία ή, ακόμα χειρότερα, συμμαχίες ανάγκης που οδηγούν σε υποτέλεια. «Η σκληρή πραγματικότητα της Ε.Ε.», για παράδειγμα, ωχριά μπροστά στην πραγματικότητα της Ουκρανίας.

Το δίκαιο δεν είναι μόνο το δίκαιο του φαινομενικά ισχυρού σε μια διαπραγμάτευση. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το δίκαιο δεν είναι ποτέ το δίκαιο του αδυνάμου.



Το άρθρο δημοσιεύθηκε και στο «Βήμα»

Προηγουμενο ΑρθροΕπομενο Αρθρο

Η Βάσω Κόλλια έχει σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες και έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές σε θέματα Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Essex της Μεγάλης Βρετανίας. Έχει εκπονήσει μελέτες - εργασίες σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ευρωπαϊκής ενοποίησης, οικοσυστημάτων, πολιτισμού, επικοινωνίας, πολιτικής θεωρίας και ιδεολογίας, πολιτικής ανάλυσης, πολιτικής και οικονομικής πρακτικής και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Έχει εργαστεί ως επιστημονικός συνεργάτης σε ιδρύματα πολιτικής έρευνας, σκέψης και ανάπτυξης στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ από το 2002 έως το 2003 ήταν Γενική Διευθύντρια του Κέντρου Πολιτικής Έρευνας και Επικοινωνίας (ΚΠΕΕ).

Από το 2003 έως το 2004 εργάστηκε ως πολιτικός αναλυτής σε εταιρεία δημοσκοπήσεων και επικοινωνίας, ενώ στο διάστημα 2007 – 2013 εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα ως σύμβουλος διοίκησης.

Από την ηλικία των 16 ετών ασχολείται ενεργά με την πολιτική, ταυτόχρονα με τις σπουδές της και την εργασία της. Το 1992 εκλέγεται μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της ΟΝΝΕΔ και επανεκλέγεται το 1995. Από το 1994 έως το 1995 ήταν μέλος  του Εκτελεστικού Γραφείου της ΟΝΝΕΔ, υπεύθυνη του Τμήματος Ευρωπαϊκής Ένωσης και Πολιτισμού. Από το 2001 μέχρι  τον Ιούνιο του 2010 ήταν  μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας (εκλεγμένη από το 5ο το 6ο και το 7ο Συνέδριο). Στις εθνικές εκλογές του 1996 ήταν υποψήφια βουλευτής στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας ως εκπρόσωπος της νεολαίας, ενώ στις ευρωεκλογές  του 2009 ήταν υποψήφια ευρωβουλευτής. Επίσης υπήρξε επί μακρόν στέλεχος της Γραμματείας Πολιτικού Σχεδιασμού και Προγράμματος και της Γραμματείας Ευρωπαϊκής Ένωσης και Διεθνών Σχέσεων της Νέας Δημοκρατίας.

Από το 1999 έως και το 2003 ήταν Γενική Γραμματέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γυναικών (πανευρωπαϊκός θεσμός που ιδρύθηκε το 1953 και μέλη της οποίας είναι τα γυναικεία τμήματα των κεντροδεξιών, χριστιανοδημοκρατικών και φιλελεύθερων κομμάτων της Ευρώπης).

Από τον Απρίλιο 2004 μέχρι τον Οκτώβριο 2007 διετέλεσε Γενική Γραμματέας Νέας Γενιάς του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Με την ιδιότητα της Γενικής Γραμματέως Νέας Γενιάς συμμετείχε στα Συμβούλια Υπουργών Νεολαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκπροσωπώντας την Ελλάδα. Την ίδια επίσης περίοδο διετέλεσε μέλος της Εθνικής Επιτροπής Απασχόλησης, του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας και της Εθνικής Επιτροπής UNESCO.

Το 2006 αναδείχθηκε «Πολιτικός της Χρονιάς» σε ειδική ψηφοφορία της Κοινωνίας των Πολιτών (θεσμός των αναγνωρισμένων Ελληνικών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων).

Το 2007 το Διοικητικό Συμβούλιο του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων την ανακήρυξε επίτιμο μέλος της Γενικής Συνέλευσης του ιδρύματος για την προσφορά της στον χώρο της νεολαίας και του εθελοντισμού.

Το 2008 ο διεθνής οργανισμός Junior Chamber International (JCI) την βράβευσε για το έργο της, ως Γενικής Γραμματέως Νέας Γενιάς, τόσο στον τομέα της προώθησης και στήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας, όσο και για τις δράσεις της και τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που ανέλαβε με σκοπό την εμπέδωση της ιδιότητας του ενεργού πολίτη.

Τον Απρίλιο του 2013 επελέγη από τον Πρωθυπουργό κ. Αντώνη Σαμαρά για να αναλάβει τη θέση της Γενικής Γραμματέως Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εσωτερικών.

Δημοκρατία και Δικαιοσύνη. Ζητάμε πολλά;

της Βάσως Κολλια.

Το δίκαιο είναι μια σύγκρουση, το αποτέλεσμα της οποίας δεν οδηγεί πάντα στο λεγόμενο «κοινό, περί δικαίου, αίσθημα». Και επειδή οι συγκρούσεις τείνουν να γίνονται με όρους ισχύος, σπάνια ο ηρωισμός αρκεί για την προάσπιση της δικαιοσύνης. Χρειάζεται και ισχύς, που είναι πάντα παράμετρος σχετική.

Εσχάτως, αντιμέτωποι με τις αντίξοες συνθήκες διαπραγμάτευσης στα πλαίσια της Ε.Ε., όλοι μας ονειρευόμαστε μια ισχυρή Ελλάδα, που –υπό ιδανικές συνθήκες- θα μπορούσε αυτόνομα και αυτόβουλα να απαιτεί την εφαρμογή της «διεθνούς νομιμότητας», σε ένα περιβάλλον όπου η νομιμότητα συμβαδίζει με τη δικαιοσύνη, μια δικαιοσύνη βέβαια συμβατή με τις εθνικές μας επιδιώξεις.

Συνεχίζοντας να χρησιμοποιείτε την ιστοσελίδα, συμφωνείτε με τη χρήση των cookies. Περισσότερες πληροφορίες.

Οι ρυθμίσεις των cookies σε αυτή την ιστοσελίδα έχουν οριστεί σε "αποδοχή cookies" για να σας δώσουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία περιήγησης. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτή την ιστοσελίδα χωρίς να αλλάξετε τις ρυθμίσεις των cookies σας ή κάνετε κλικ στο κουμπί "Κλείσιμο" παρακάτω τότε συναινείτε σε αυτό.

Κλείσιμο