Φορείς
Η Μπόκο Χαράμ με μία ματιά
Τι είναι η Μπόκο Χαράμ;
Η ομάδα που αποκαλείται Jama atu Ahlis Sunna Lidda a Waati Wal Jihad, πιο γνωστή ως Μπόκο Χαράμ (που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει “Η δυτική εκπαίδευση απαγορεύεται”), είναι μια ένοπλη οργάνωση που αντιτίθεται στην κοσμική εξουσία.
Η Μπόκο Χαράμ αντιμάχεται το Νιγηριανό κράτος από το 2009, μέσω μιας κλιμακούμενης εκστρατείας με βομβιστικές επιθέσεις, αιφνιδιαστικές και σύντομες (hit-and-run) επιδρομές σε πόλεις και χωριά και καταλήψεις ή κατοχή μεγαλύτερων πόλεων στα βορειοανατολικά της χώρας.
Εναντιώνονται σε οτιδήποτε βλέπουν ως «επηρεασμένο από την Δύση», συμπεριλαμβανομένων των εκλογών και της κοσμικής εκπαίδευσης.
Από το 2013, έχουν εξαπολύσει τουλάχιστον 330 επιδρομές και βομβιστικές επιθέσεις, σκοτώνοντας τουλάχιστον 5,400 πολίτες στην Βόρεια Νιγηρία. Τα πραγματικά νούμερα πιθανόν να είναι πολύ υψηλότερα.
Πόσο μεγάλη είναι η μαχητική δύναμη της Μπόκο Χαράμ και που εντοπίζονται;
Ο ακριβής αριθμός των στρατιωτών της Μπόκο Χαράμ είναι άγνωστος αλλά υπολογίζεται ότι είναι τουλάχιστον 15,000 – αν και είναι πιθανό να είναι πολύ περισσότεροι.
Μέχρι τον Ιανουάριο του 2015, η οργάνωση είχε τον πλήρη έλεγχο και είχε καταλάβει γύρω στις 15 τοπικές κυβερνητικές περιοχές στην βόρεια και ανατολική Νιγηρία. Επιπλέον, έχουν τον μερικό έλεγχο σε περισσότερες από 15 τοπικές κυβερνητικές περιοχές.
Πώς είναι οργανωμένοι; Ποιός είναι ο αρχηγός τους;
Ο πολιτικός και πνευματικός αρχηγός τους είναι ο Abubakar Shekau, ο οποίος ηγείται του Συμβουλίου των Γηραιών που ονομάζεται Σούρα (Shura) και ανέλαβε την εξουσία όταν ο προηγούμενος ηγέτης Mohammad Yusuf σκοτώθηκε ενώ βρισκόταν υπό κράτηση από την Νιγηριανή αστυνομία το 2009.
Ωστόσο, δεν ακολούθησαν τον Shekau όλοι οι υποστηρικτές του Yusuf. Η Διεθνής Ομάδα Κρίσεων εκτιμά ότι η Μπόκο Χαράμ αποτελείται από τρείς με έξι φατρίες οι οποίες κάποιες φορές συνεργάζονται ενώ άλλες φορές συγκρούονται μεταξύ τους.
Από πού βρίσκουν τα χρήματα;
Υπάρχουν πολλές εικασίες για την προέλευση των όπλων και των χρημάτων της Μπόκο Χαράμ.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι η οργάνωση έχει διασυνδέσεις με Νιγηριανούς πολιτικούς και διεθνείς ομάδες τζιχάντ, οι οποίοι την εφοδιάζουν με χρήματα και όπλα.
Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι πόροι πιστεύεται ότι προέρχονται από λεηλασίες πόλεων, ληστείες τραπεζών και από λύτρα απαγωγών.
Πώς λειτουργούν;
Τα τελευταία χρόνια, η Μπόκο Χαράμ εξαπολύει δολοφονικές επιθέσεις σχεδόν σε καθημερινή βάση. Το 2014 υπήρξε μια κλιμάκωση των επιθέσεων με τουλάχιστον 230 επιδρομές και βομβαρδισμούς κατά τις οποίες σκοτώθηκαν το λιγότερο 4,000 πολίτες. Τα πραγματικά νούμερα είναι πιθανόν μεγαλύτερα.
Παρότι η πλειοψηφία των επιδρομών πραγματοποιήθηκε στις επαρχίες Borno και Yobe, επιθέσεις έγιναν και στις επαρχίες Abuja, Adamawa, Kaduna and Kano, αλλά και στο Καμερούν.
Κατά τη διάρκεια αυτών των αιφνιδιαστικών και σύντομων επιθέσεων (μέθοδος hit-and-run), οι μαχητές της Μπόκο Χαράμ εισέρχονται σε μια κοινότητα με μοτοσυκλέτες, αυτοκίνητα και φορτηγά. Πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι, διατάζοντας τους κατοίκους να συγκεντρωθούν. Τότε είτε πυροβολούν όλους τους άνδρες που βρίσκονται σε στρατεύσιμη ηλικία, είτε απλώς σημαδεύουν όσους θεωρούν ότι έχουν διασυνδέσεις με την κυβέρνηση ή το στρατό. Πολύ συχνά απαγάγουν ανύπαντρες γυναίκες και κορίτσια, όπως έκαναν τον Απρίλιο του 2014 όταν απήγαγαν 276 μαθήτριες από το κρατικό σχολείο θηλέων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο Chibok. Η συντριπτική πλειοψηφία ακόμα αγνοείται.
Η Μπόκο Χαράμ έχει επίσης κάψει ή έχει προκαλέσει ζημιές σε σχολικά κτίρια και έχει σκοτώσει δασκάλους και παιδιά σε στοχευμένες επιθέσεις σε σχολεία στα βορειοανατολικά της χώρας. Πολλά σχολεία έχουν αναγκαστεί να κλείσουν εξαιτίας αυτών των επιθέσεων.
Στις πόλεις που τελούν υπό κατάληψη, συχνά περιορίζουν τους κατοίκους σε συγκεκριμένα σπίτια και επιμένουν ότι όποιος επιθυμεί να ταξιδέψει θα πρέπει να λαμβάνει την άδειά τους. Η Διεθνής Αμνηστία έχει λάβει αναφορές ότι η Μπόκο Χαράμ έχει χρησιμοποιήσει βασανιστήρια για να επιβάλει τους κανόνες της, έχει εξαναγκάσει γυναίκες και κορίτσια σε γάμο με τα μέλη της και έχει στρατολογήσει και έχει χρησιμοποιήσει παιδιά ως στρατιώτες.
Ποιά είναι κυρίως τα θύματα;
Οποιοσδήποτε φαίνεται να υποστηρίζει τις αρχές αποτελεί πιθανό στόχο, ειδικά οι δημόσιοι λειτουργοί, οι πολιτικοί και οι παραδοσιακοί ηγέτες. Οι κοινότητες που σχημάτισαν τις Κοινές Δυνάμεις Επιχειρήσεων (Civilian Joint Task Force groups), οι οποίες είναι ένοπλες φιλοκυβερνητικές ομάδες, κινδυνεύουν περισσότερο να στοχοποιηθούν εσκεμμένα από την Μπόκο Χαράμ.
Οι δυνάμεις της Μπόκο Χαράμ έχουν στο στόχαστρο εξίσου Μουσουλμάνους και Χριστιανούς, αν και οι περισσότερες επιθέσεις δεν έχουν βασισθεί στις θρησκευτικές πεποιθήσεις των θυμάτων.
Γιατί ενεργούν έτσι; Κίνητρό τους είναι η θρησκεία;
Η Μπόκο Χαράμ ξεκίνησε ως ένα κίνημα ενάντια στην εξουσία της κοσμικής κυβέρνησης. Με τον καιρό άρχισαν να στοχοποιούν οποιονδήποτε συσχετιζόταν με την κυβέρνηση, θεωρώντας τον ως «άπιστο», ασχέτως από τη θρησκεία του. Έχουν θέσει συγκεκριμένα στο στόχαστρο Ισλαμικούς ηγέτες οι οποίοι δεν στηρίζουν την οργάνωση.
Η Μπόκο Χαράμ επιδιώκει να επιβάλλει την εξουσία της στους ανθρώπους της Βορειοανατολικής Νιγηρίας, υποτίθεται βάσει ερμηνείας της για το Ισλάμ. Τον Αύγουστο του 2014 ο αρχηγός της Μπόκο Χαράμ ανακήρυξε την εν λόγω περιοχή ως «χαλιφάτο».
Τι κάνει η Νιγηριανή κυβέρνηση για τους σταματήσει;
Η Νιγηριανή κυβέρνηση ανακήρυξε τον Μάιο 2013 τρείς επαρχίες σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης (Borno, Adamawa and Yobe) και έχει διεξάγει διάφορες στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον της Μπόκο Χαράμ. Το καθεστώς εκτάκτου ανάγκης έχει παραταθεί δύο φορές και ο Πρόεδρος ζήτησε κι άλλη παράταση τον Νοέμβριο του 2014, η οποία αναμένεται να εγκριθεί από την Εθνοσυνέλευση.
Εντούτοις, η Μπόκο Χαράμ δεν δείχνει σημάδια αποδυνάμωσης και, στην προσπάθεια να την σταματήσει, ο στρατός έχει διαπράξει σωρεία καταχρήσεων απέναντι σε αυτούς που θεωρούσε ως μέλη της Μπόκο Χαράμ, συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων και δολοφονιών.
Τι κάνει ο κόσμος για να σταματήσει την Μπόκο Χαράμ;
Τον Μάιο 2014, στην Μπόκο Χαράμ μπήκε στη λίστα για στοχευμένες οικονομικές κυρώσεις και εμπάργκο όπλων από την Επιτροπή Κυρώσεων για την Αλ-Κάιντα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Αρκετά κράτη, μεταξύ αυτών η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν να παρέχουν βοήθεια στην Νιγηρία μετά τις απαγωγές στο Chibok τον Απρίλιο του 2014. Η βοήθεια περιλαμβάνει την ανταλλαγή πληροφοριών, την εκπαίδευση του Νιγηριανού στρατού και κοινές προσπάθειες ώστε να δημιουργηθεί μια περιφερειακή αντιτρομοκρατική στρατηγική.
Για αρκετά χρόνια το Τσαντ, ο Νίγηρας και η Νιγηρία έχουν λειτουργήσει μια Πολυεθνική Περιφερειακή Στρατιωτική Δύναμη (MNJTF) με σκοπό να παρέχουν ασφάλεια στα σύνορα και να μάχονται την Μπόκο Χαράμ. Στις 7 Οκτωβρίου 2014, τα κράτη-μέλη της Επιτροπής της Λεκάνης της Λίμνης του Τσαντ (LCBC) και το Μπενίν αποφάσισαν να δημιουργήσουν μια νέα MNJTF για να πολεμήσουν την Μπόκο Χαράμ. Ενώ οι λεπτομέρειες για αυτή τη νέα Δύναμη παραμένουν ασαφείς, οι εμπλεκόμενες χώρες ζήτησαν την έγκριση της Αφρικανικής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών.
Η MNJTF συζητήθηκε στην συνεδρίαση του Συμβουλίου Ειρήνης και Ασφάλειας της Αφρικανικής Ένωσης στις 29 Ιανουαρίου 2015.
Περισσότερα θα βρείτε στην ιστοσελίδα της Διεθνούς Αμνηστίας πατώντας εδώ
