γράφει ο Δημήτρης Κοντογιάννης.
Πριν από μερικές ημέρες κυκλοφόρησε ένα κάτι σαν «είδηση» σχετικά με την ηθοποιό Γκουίνεθ Πάλτροου, την ιστοσελίδα της και κάτι πέτρινα κινέζικα αυγά που βάζει μέσα στο «γιόνι» της –δεν κάνω πλάκα, έτσι ονομάζει το αρχικό άρθρο την “ενεργειακή περιοχή”, Yoni. Πρώτα απ’ όλα, ας ξεκαθαρίσω πως ποτέ δεν περίμενα ότι θα έρθει κάποια ημέρα στη ζωή μου που θα γράψω κάτι –οτιδήποτε!- που να αφορά το «γιόνι» της Γκουίνεθ Πάλτροου ή τα κινέζικα αυγά που πάει και βάζει μέσα του*. Αφού το ξεκαθαρίσαμε αυτό, να σας εξηγήσω και γιατί το χαρακτηρίζω “κάτι σαν «είδηση»”: γιατί έμοιαζε με είδηση, ήταν σε έναν χώρο που μπορούσε να έχει μία είδηση, ήταν γραμμένο σαν μία είδηση, αλλά δεν ήταν ούτε είδηση ούτε κάποιο advertorial, δηλαδή διαφήμιση σε μορφή άρθρου όπως αυτές που βλέπουμε συνήθως σε ελληνικές ιστοσελίδες. Ήταν κάτι επικίνδυνο, μία βλαμμένη προσπάθεια να παραπλανηθεί ο κόσμος ώστε να βγουν λίγα παραπάνω χρήματα σε βάρος της δημόσιας υγείας.
Χαρακτηριστικό του πόσο επικίνδυνο ήταν αυτό το άρθρο ήταν ότι υπήρξε άμεσα απάντηση από μία γυναικολόγο που επεξηγούσε πόσες επιστημονικές μπαρούφες περιείχε αυτό το κάτι σαν «είδηση» και πόσο βλαβερό θα ήταν να χρησιμοποιηθούν αυτά τα αυγά με τον τρόπο που πρότεινε η Γκουίνεθ Πάλτροου (υποθέτω ότι έχετε ήδη φανταστεί ποιος είναι αυτός ο τρόπος. Αν όχι τότε μάλλον βρεθήκατε εδώ καταλάθος και ίσως έπρεπε αυτή την ώρα να κάνετε κάτι πιο σημαντικό, πχ να διαβάζετε ορθογραφία και γεωγραφία). Παρόλα αυτά, τα αυγά που έκαναν 150€ τα δύο ξεπουλάνε με τρελούς ρυθμούς, κάνοντας την πλούσια ηθοποιό ακόμα πιο πλούσια.
Θα μου πείτε, αν υπάρχουν ηλίθιοι που πάνε και τα αγοράζουν, υπάρχει πρόβλημα; Ναι, υπάρχει. Πρώτα απ’όλα, αυτοί οι ηλίθιοι κοστίζουν από το δημόσιο σύστημα υγείας τους χρήματα για να τους περιθάλψει για όλες τις βλάβες που θα πάθουν από τις βλακείες που πήγαν και έβαλαν στο «γιόνι» τους. Χρήματα τα οποία θα μπορούσαν να επενδυθούν σε πολύ σοβαρότερα πράγματα από το «γιόνι» της κάθε κυρίας που ξόδεψε 150€ σε πέτρινα κινέζικα αυγά επειδή της το είπε η Γκουίνεθ Πάλτροου.
Πέρα όμως από τους μύκητες, τους μυικούς τραυματισμούς και δεν θέλω να ξέρω τι άλλο μπορεί να πάθουν, δίνουν χρήματα σε έναν τσαρλατάνο. Αν αυτή τη στιγμή σκέφτεστε “έλα μωρέ, τους είπαν δυο παραμύθια και τους πήραν τα λεφτά, ποιο είναι το πρόβλημα”, απλά θυμηθείτε τον Αρτέμη Σώρρα. Θυμάστε εκείνους που πλήρωσαν συνδρομή (ή λεφτά για την εγγραφή ή ό,τι ήταν αυτό που πλήρωσαν) στο κόμμα του Σώρρα ώστε εκείνος να ξεχρεώσει τα χρέη τους με τα 600 δις του; Όταν θα τους κόβουν το ρεύμα και θα τους παίρνουν το σπίτι τι θα πουν, ξέρετε ήμασταν ηλίθιοι και πιστέψαμε έναν τσαρλατάνο; Θυμάστε εκείνον τον οπαδό του «ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ» που χρώσταγε στα διόδια 21.000€; Λέτε το κράτος να πει “ρε Αλέξη Τσίπρα, εσύ του έδινες προεκλογικές υποσχέσεις, εσύ θα πληρώσεις” και να τη γλιτώσει επειδή πίστεψε έναν τσαρλατάνο τύπου Σώρρα; Σε έναν ουτοπικό κόσμο ίσως θα έπρεπε, αλλά στην Ελλάδα του 2017 υπάρχει περίπτωση να γίνει κάτι τέτοιο;
Και μη σκέφτεστε μόνο την επίπτωση που έχει η ηλιθιότητα του κάθε ηλίθιου πάνω στον ίδιο τον ηλίθιο. Όπως έχουμε ξαναπεί, ηλίθιος σύμφωνα με τον Δρ. C. M. Cipolla είναι αυτός που με τις πράξεις του προκαλεί ζημιά όχι μόνο στον εαυτό του, αλλά και στο κοινωνικό σύνολο. Σκεφτείτε λοιπόν τη ζημιά που προκαλείται στην οικονομία της χώρας μας όταν πολίτες δεν πληρώνουν τους φόρους τους επειδή ακούνε τις οδηγίες τσαρλατάνων. Σκεφτείτε τη ζημιά που προκαλούν οι ίδιοι στις οικογένειές τους που αναγκάζονται να τους βοηθήσουν να ορθοποδήσουν μετά από όλη τη ζημιά που προξένησαν στον εαυτό τους. Προφανώς ευθύνεται η έλλειψη εκπαίδευσης σε κάποια βασικά θέματα –π.χ. τι γίνεται όταν δεν πληρώνω διόδια ή γιατί δεν πρέπει να αφήνω πορώδη υλικά ολόκληρη την ημέρα μέσα στο «γιόνι» μου. Πέρα όμως από ευχολόγια για ένα καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα, πως μπορούσαν όλες αυτές οι περιπτώσεις να έχουν αποτραπεί;
Πάρα, μα πάρα πολύ εύκολα. Αν παρουσιαζόντουσαν ως ειδήσεις και όχι ως κάτι σαν «ειδήσεις». Για παράδειγμα, όταν οι μεγαλύτερες ελληνικές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες παρουσιάζουν την είδηση για την Γκουίνεθ Πάλτροου που προτείνει να βάζουν οι γυναίκες αυγά μέσα στο «γιόνι» τους, πρέπει να τονίσουν ότι η Γκουίνεθ Πάλτροου δεν είναι γυναικολόγος, ούτε αναφέρει ως πηγή κάποιον γυναικολόγο, ούτε ως πρόταση έχει γενικότερα οποιαδήποτε επιστημονική τεκμηρίωση. Αν για κάποιο λόγο τελικά έχει δίκιο και η αύρα από την Κινέζικη πέτρα προκαλεί ευεξία και βοηθά στο να μαγνητίσεις τους άνδρες με το –ομολογουμένως άξιο προσοχής για διάφορους λόγους- περπάτημά σου, τότε και πάλι ως είδηση θα είναι σωστά γραμμένη αφού θα παρουσιάζει όσες πληροφορίες πρέπει και όχι απλά όσες αρκούν για να κερδιθεί το κλικ από τον αναγνώστη.
Στις ΗΠΑ –ξέρετε, εκεί που πουλάνε τα πέτρινα κινέζικα αυγά για το «γιόνι»- υπάρχει ο μεγαλύτερος εχθρός της είδησης, ο Ντόναλντ Τραμπ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι, παρά τις φωτογραφίες που αποδεικνύουν ότι υπήρξε πολύ χαμηλή προσέλευση στην ορκομωσία του, ο Ντόναλντ Τραμπ επιμένει ότι οι φωτογραφίες και οι ειδήσεις είναι πλαστές. Και ξέρετε το πιο παράλογο; Το «δεν είναι έτσι» του Ντόναλντ Τραμπ αρκεί για να αποδεχτεί μεγάλο μέρος του κόσμου ότι όντως οι ειδήσεις είναι ψεύτικες και οι φωτογραφίες κατασκευασμένες!
Μερικές φορές το ότι δεν είσαι ελέφαντας δεν είναι κάτι το αυτονόητο. Όταν λοιπόν ο Ντόναλντ Τραμπ έλεγε «ποτέ δεν είπα ότι η Ιαπωνία θα έπρεπε να έχει πυρηνικά όπλα», ένα συνηθισμένο ελληνικό ΜΜΕ θα μετέδιδε απλά αυτήν την πληροφορία χωρίς όμως να μεταδίδει όλη την απαραίτητη για τον πολίτη πληροφορία. Το CNN όμως παρουσίασε την είδηση ακριβώς όπως έπρεπε: «ΤΡΑΜΠ: ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΙΠΑ ΟΤΙ Η ΙΑΠΩΝΙΑ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΧΕΙ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΟΠΛΑ (ΤΟ ΕΙΠΕ)». Αυτή ήταν σωστή είδηση. Μπορεί ο τηλεθεατής να είναι υποχρεωμένος από το καθήκον του στην κοινωνία να έχει ενημερωθεί για τις θέσεις του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά δεν μπορεί ένα σωστό ΜΜΕ να βασίζεται σε αυτή την υποχρέωση. Το CCN λοιπόν μετέδωσε την είδηση όπως έπρεπε: και για τον έξυπνο πολίτη, αλλά και για τον ηλίθιο.
Φανταστείτε να γινόταν το ίδιο με τα ελληνικά ΜΜΕ. Μη πάει το μυαλό σας σε πράγματα περίπλοκα. Ναι, σίγουρα θα μπορούσαν τα ΜΜΕ να έχουν τίτλους «Ο ΣΥΡΙΖΑ ΥΠΟΣΧΕΤΑΙ ΥΠΕΡΗΦΑΝΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ (ΚΑΝΕΝΑΣ ΣΤΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΤΣΙΠΡΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ ‘Η ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ)». Πριν όμως τα καταφέρουν με τα δύσκολα, υπάρχουν και τα εύκολα.
Για παράδειγμα, είναι δυνατόν να κατηγορεί ο Γιώργος Ανδρέα Παπανδρέου τον Τσίπρα, τον Σαμαρά και τον Σώρρα ότι έταξαν λαγούς με πετραχείλια; Είναι δυνατόν τα άρθρα που μεταδίδουν την συγκεκριμένη είδηση να μην έχουν μία αναφορά στο «λεφτά υπάρχουν, εκατομμύρια, δισεκατομμύρια» ή στο ότι πριν γίνει Πρωθυπουργός δεν αναγνώριζε την ύπαρξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης;
Ξέρω ότι κάποιοι θα σκέφτεστε «μα αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα σε ένα άρθρο γνώμης και την μετάδοση της είδησης». Μα αν κάποιος δεν γνωρίζει κάτι, τότε το να το μάθει είναι είδηση. Αν κάποιος είναι τώρα στα 20 του χρόνια ή, ακόμα καλύτερα, στα 16 του που πλέον έχει δικαίωμα ψήφου, τότε από πού θα μάθει τι εστί Γιώργος Παπανδρέου αν όχι από τις ειδήσεις;
Οι τσαρλατάνοι που εκμεταλλεύονται τον κόσμο δεν είναι η αρρώστια. Είναι το σύμπτωμα και η ασθένεια δεν είναι μόνο η έλλειψη παιδείας, αλλά και η έλλειψη ενημέρωσης. Θα είμαι ειλικρινής, δεν γνωρίζω πως μπορεί να αλλάξει ο τρόπος μετάδοσης των ειδήσεων για να θωρακιστεί ο πολίτης με τις κατάλληλες γνώσεις κόντρα στους τσαρλατάνους. Αυτό όμως που σίγουρα γνωρίζω είναι ότι δεν πρέπει να πάτε να βάλετε για μία ολόκληρη ημέρα ένα πέτρινο κινέζικο αυγό μέσα στο «γιόνι» σας επειδή σας το είπε μία ηθοποιός και ότι δεν πρέπει να σταματήσετε να πληρώνετε διόδια επειδή σας το είπε ένας πολιτικός και ότι για κάποιους αυτά δεν είναι αυτονόητα.
*Δεν περίμενα επίσης ότι θα αναγκαζόμουν να συγκρίνω το ελληνικό με το πρωτότυπο αγγλικό άρθρο σε ένα τέτοιο θέμα. Και ναι, σε αντίθεση με αυτό που κατάλαβε όποιος έγραψε την είδηση στα Ελληνικά, η Γκουίνεθ Πάλτροου συστήνει στις γυναίκες να βάζουν τα πέτρινα Κινέζικα αυγά στο «γιόνι» τους και να τα κρατάνε εκεί για όλη την ημέρα, ακόμα και κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Υ.Γ. Σε περίπτωση που και εσείς για κάποιο λόγο είχατε την απορία, η λέξη «γιόνι» εμφανίζεται στο κείμενο ακριβώς δώδεκα φορές.
