γράφει ο Λάρκος Λάρκου.
Ποτέ άλλοτε στην ιστορία του κυπριακού, δεν συσσωρεύτηκαν τόσα πολλά σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα. Μηδέν συνομιλίες στο κυπριακό, ερευνητικές γεωτρήσεις από την Τουρκία, αναφορές σε άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, δηλώσεις, συμπεράσματα, ψηφίσματα.
Πίσω από τη νέα φάση του κυπριακού αδιεξόδου, οι πρωταγωνιστές καταθέτουν τις υπογραφές τους:
Ο Ν. Αναστασιάδης οδήγησε τις διακοινοτικές συνομιλίες σε πλήρες αδιέξοδο. Εγκατέλειψε το 2017 το σημαντικό πλαίσο λύσης με το όνομα «Πλαίσιο Γκουτέρες». Έκτοτε με διάφορες μανούβρες σαμποτάρει κάθε σενάριο για επανέναρξη των συνομιλιών. Ο λόγος που σήμερα δεν διεξάγονται συνομιλίες, είναι το γεγονός πως ουδείς στον ΟΗΕ γνωρίζει τι θέλει και εξαιτίας αυτού ο κ. Λουτ δεν συγκαλεί συνομιλίες. Με βάση τη θεωρία των παιγνίων, προφανώς εκτιμά ότι θα του βγει η υπόθεση με το φυσικό αέριο και έτσι θα αντικαταστήσει τις επιπτώσεις από τη «μη λύση», με τις έρευνες και τα ωφέλη από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου. Πού βασίζει αυτήν την αιθαιροβάμονα σκέψη του; Μάλλον στην επιρροή που, εσχάτως, ασκεί πάνω του ο Β. Νετανιάχου. Εκτιμά ότι έχει καλύψει τα νώτα του με τη στήριξη του εβραϊκού λόμπι, θεωρώντας ότι αυτό εξυπηρετεί τη «νέα στρατηγική» του…
Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Β. Νετανιάχου, εισήλθεν εσχάτως στην «περιήγηση» του κυπριακού. Η συνεργασία Κύπρου-Ισραήλ στο πλαίσιο διάφορων «τριμερών» συναντήσεων, έδωσε χαμόγελα στη Λευκωσία. Τα χαμόγελα, ωστόσο, δεν μπορούν να κρύψουν την ουσία, ότι το Ισραήλ ήταν και παραμένει ένας επιθετικός αντίπαλος της ομοσπονδιακής λύσης στο κυπρακό, όπως την προνοούν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Λύση σημαίνει εξομάλυνση της κατάστασης στην Α. Μεσόγειο, μη λύση σημαίνει εμπόδια στην τουρκική εξωτερική πολιτική. Το Τελ Αβίβ επιθυμεί μια κατάσταση πραγμάτων ως έχει διαμορφωθεί σήμερα για να προωθεί την διπλή πολιτική του στο νησί: επενδύσεις και απ’ ευθείας αεροπορική σύνδεση με το τουριστικό χωριό Βουκολίδα στην κατεχόμενη Κύπρο, ταυτόχρονα επαφές ελεγχόμενου χαρακτήρα με τη Λευκωσία και την Αθήνα. Στην Βουκολίδα οι επενδύσεις, τα ξενοδοχεία και οι υποδομές. Στους ε/κ, μερικές πληροφορίες για τα τεκταινόμενα στην Κυπριακή ΑΟΖ με ολίγην γαρνιτούρα, από κατά φαντασία «γιγαντισμό»! Το εβραϊκό λόμπι, όπως είναι πασίγνωστο, δουλεύει μόνο για το Ισραήλ και παρεμπιπτόντως μπορεί να δίνει κάτι στη Λευκωσία, όπως μερικές μεσολαβήσεις για συναντήσεις με αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον, φτάνει αυτές να μην επηρεάζουν τη «διπλή» τακτική του στο κυπριακό.
Στόχος κάθε «τριμερούς» (Ισραήλ, Κύπρος, Ελλάδα), ήταν η δημιουργία μιας άτυπης συνεργασίας με αδήλωτο στόχο τον αποκλεισμό της Τουρκίας από τις διαβουλεύσεις γύρω από τους αγωγούς. «Ευγενής», πλην ανεδαφικός στόχος, καθ΄ότι η Λευκωσία έχει «θεοποιήσει» τη σημασία του εβραϊκού λόμπι, και έχει υποτιμήσει την ικανότητα της Τουρκίας να υλοποιεί τις δικές της αποφάσεις.
Το ζήτημα του διαμοιρασμού των εσόδων από το φυσικό αέριο παραμένει ένα (ακόμα) αγκάθι που προκαλεί ρωγμές και εντάσεις. Το κεφάλαιο αυτό είχε κλείσει με σχετική σύγκλιση στις συνομιλίες ανάμεσα στον Δ. Χριστόφια και τον Μ. Α. Ταλάτ: τα έσοδα από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου θα πηγαίνουν στην ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα, και, στη συνέχεια για τις ανάγκες των δύο πολιτειών, σε ποσοστό 80% στην ε/κ και το 20% στην τ/κ πολιτεία. Αυτή η σύγκλιση αχρηστεύτηκε με τις μανούβρες Αναστασιάδη για να κάνει συνομιλίες από «μηδενική» βάση.
Στο εσωτερικό της τ/κ κοινότητας εξελίσσεται η μάχη για την επόμενη ημέρα. Ο Μ. Ακιντζί, δείχνοντας μια σπάνια, για κύπριο πολιτικό, ηγετικότητα, παραμένει συνεπής υποστηρικτής της ομοσπονδακής λύσης. Εσχάτως παράξενες συμμαχίες εξελίσσονται με στόχο την αποδόμησή του, ενόψει των εκλογών για την ηγεσία της τ/κ κοινότητας τον Απρίλη του 2020. Η «μυστική» συνάντηση/δείπνο του Ν. Αναστασιάδη με τον «υπεξ» των τ/κ Κ. Όζερσάυ στις 4 Ιουνίου (που είδε το φως της δημοσιότητας στις 18 Ιουνίου), είχε ως κύριο πιάτο τον παραγκωνισμό Ακιντζί και την προώθηση της λύσης των «δύο κρατών» εντός ΕΕ. Η Άγκυρα σχολίασε θετικά τη συνάντηση, άλλωστε, ευνοεί την αλλαγή στην ηγεσία των τ/κ, επειδή ότι ο Μ. Ακιντζί είναι «ξεροκέφαλος», σε αντίθεση με τον «ευέλικτο» Κ. Όζερσάυ.
Η Τουρκία με την ερευνητική δραστηριότητα του «Φατίχ» και του «Γιαβούζ» επιχειρεί γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου, επιφέροντας κτύπημα στον αδύναμο κρίκο της «τριμερούς». Οι πιο πάνω έρευνες δείχνουν ότι έχει χαθεί η κοινή λογική: η λύση του κυπριακού προηγείται και τα άλλα έπονται σε συνθήκες σταθερότητας και συνεργασίας. Υπάρχει κανείς που δεν μπορούσε να προβλέψει τις ενέργειες της Τουρκίας με τη διαπραγμάτευση για την επίλυση του κυπριακού κυριολεκτικά στην στρατόσφαιρα; Υπάρχει κανείς που να μην διάβαζε τις αλληπάλληλες δηλώσεις του εκπροσώπου τύπου του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών επί του συγκεκριμένου;
Ο Ν. Αναστασιάδης άλλαξε τη φυσική ροή των πραγμάτων (επίλυση, σταθεροποίηση, αξιοποίηση φυσικού αερίου) και σήμερα η Κύπρος πληρώνει βαρύτατο τίμημα-διπλή διχοτόμηση στο έδαφος και στη θάλασσα. Ποιος ε/κ πολιτικός, (με ελάχιστες εξαιρέσεις) προέβλεψε εξελίξεις, καθοδήγησε πολιτικές και πέτυχε έναν σημαντικό στόχο; Οι, κατά κανόνα, Επιμηθείς καταγγέλλουν, για να κρύψουν την γύμνια τους. Με ελάχιστη αξιοπιστία εκτός, αλλά με συγκεντρωτισμό και έλεγχο των ειδήσεων εντός, επιχειρούν να εγκλωβίσουν την κοινή γνώμη στο «αφήγημα» μιας (ακόμα) «ηρωϊκής» ήττας των ε/κ.
Ο Ε. Βενιζέλος διάβασε (1931) την ε/κ ελίτ με μοναδική ακρίβεια. Γι’ αυτό μάς προτείνει: «η φρόνησις, η διορατικότης, η επαφή με την πραγματικότητα, ιδού τι θα μάς βοηθήσει θετικά να επανορθώσωμεν ότι είναι επανορθώσιμον…». Όσοι αμφιβάλλουν για τη σημασία της ρήσης αυτής του Ε. Βενιζέλου, μπορούν να δουν την Βουκολίδα. Ωφελεί τη «φρόνηση», και κυρίως, τη «διορατικότητα»…
