Αυτό που είναι ξεκάθαρό είναι ότι όντως η Τουρκία έχει τεράστια εσωτερικά προβλήματα. Το πετρέλαιο από τον ISIS κόπηκε. Ο πόλεμος με τον ISIS ξεκίνησε και ούτε πηγαίνει όπως θα ήθελαν, ούτε είναι όσο φθηνός νόμιζαν. Το πραξικόπημα, το προσφυγικό και η τρομοκρατία έχουν τσακίσει τον τουρισμό, άρα και την οικονομία στο σύνολό της. Στο Κυπριακό φαίνεται πως ό,τι αποτέλεσμα και αν υπάρξει ο Ερντογάν θα φαίνεται ως ο μεγάλος χαμένος. Η παγκόσμια κοινή γνώμη μετά τις συνεχείς καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει αρχίσει να στρέφεται ενάντια στην Τουρκία, με αποτέλεσμα διεθνώς οι ηγέτες να δυσκολεύονται να υποστηρίξουν δημόσια το κράτος του Ερντογάν (εκτός βέβαια αν σχεδόν αδιαφορούν για το τι πιστεύει παγκόσμια η κοινή γνώμη, όπως πχ στην περίπτωση του Πούτιν).
Όλα αυτά –και σίγουρα ξεχνάω κάποια βαρύτατα προβλήματα- για την σημερινή Ελλάδα θα ήταν πέρα από τις δυνατότητές της να τα διαχειριστεί ταυτόχρονα. Η Τουρκία όμως είναι μία χώρα με 70 εκατομύρια κατοίκους, με μία από τις δυνατότερες οικονομίες στον κόσμο που συμμετέχει και στο G20, με μία από τις καλύτερες διπλωματίες στον κόσμο. Όπως πολύ καλά γνωρίζει λοιπόν, αν είσαι σε θέση ισχύος σε ένα παζάρι και θες να πάρεις 10, ζητάς 50 και αν θες να πάρεις 15 αρχίζεις να γίνεσαι γραφικός και να ζητάς 100. Η Τουρκία πάντα πήγαινε ένα βήμα παραπάνω και ζήταγε 1000, γραπτή διαβεβαίωση ότι θα πάρει 1000 και εμφανίζεται ως θιγμένη γιατί ιστορικά και ηθικά της ανήκουν 3000.
Ναι, μπορεί κάποια πράγματα να στοχεύουν και στο εσωτερικό, αλλά όταν στις 29/9/2016 ο Ερντογάν αμφισβητούσε την συνθήκη της Λωζάνης ήταν ανόητο να πιστεύουμε ότι απευθύνεται μόνο στο εσωτερικό. Ο Εντρογάν τότε όριζε ποια είναι τα 3000 που ηθικά και ιστορικά ανήκουν στην Τουρκία, για να μπορεί μετά να ζητήσει 1000 με την άνεσή του και να παζαρεύει από θέση ισχύος σε διαπραγματεύσεις όπως π.χ. το Κυπριακό και το προσφυγικό.
Τι πρέπει λοιπόν εμείς να κάνουμε; Πρέπει να τον αφήσουμε ανενόχλητο να κάνει βόλτες στο Αιγαίο; Πρέπει να απαντάμε στην Τουρκική προκλητικότητα επιθετικά, π.χ. με δικές μας παραβιάσεις του εναερίου χώρου τους; Πρέπει να πούμε «ως εδώ, ό,τι περνάει τα σύνορα γίνεται στόχος» και να αρχίσουμε να καταρρίπτουμε μαχητικά αεροπλάνα;
Αν θυμάστε καλά, λιγότερο από έναν μήνα πριν δημοσιεύτηκαν οι εκτιμήσεις της CIA για πιθανό πόλεμο Ελλάδας-Τουρκίας (16/10/1987). Το συμπέρασμα ήταν ξεκάθαρο: η Ελλάδα –τότε, το 1987- είχε το πλεονέκτημα στον αέρα και τη θάλασσα. Σε μάχη στην Θράκη, όσο σύντομη και αν θα ήταν, θα υπήρχαν βαρύτατες απώλειες και από τις δυο πλευρές χωρίς να υπάρξει ουσιαστικό πλεονέκτημα για κάποιον. Το ίδιο και με συμπλοκή στο Αιγαίο, όπου θα υπερασπιζόμασταν τα 6 μεγάλα μας νησιά, αλλά πιθανότατα θα χάναμε το Καστελόριζο. Αν υπερασπιζόμασταν Αιγαίο ή Θράκη, οι Τούρκοι θα καταλάμβαναν όλη την Κύπρο, παρά την τότε υπεροχή μας σε ναυτικό και αεροπορία (η οποία σωστά προέβλεψε η CIA ότι θα αντιστρεφόταν με το πέρασμα των ετών και ότι δεν θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε να εξοπλιζόμαστε σε ίδιο επίπεδο με τους γείτονες). Η CIA έκρινε ότι στην πραγματικότητα καμία πλευρά δεν ήθελε τον πόλεμο.
Ποιο είναι το παράδοξο; Παρόλο που σε κάθε σενάριο ο χαμένος ήταν η Ελλάδα, ήταν εξαιρετικά πιθανότερο να ξεκινούσαμε εμείς την όποια διαμάχη!
Σε μία συζήτηση, ένας πιλότος μαχητικού αεροσκάφους μου είχε πει «ξέρεις τι κάνεις όταν συμμετέχεις σε μια συμπλοκή και δεν ξέρεις πώς να αντιδράσεις; Τίποτα. ΔΕΝ ΚΑΝΕΙΣ ΤΙΠΟΤΑ. Το πιθανότερο είναι ότι αν κάνεις κάτι, θα κάνεις βλακεία και θα κρεμάσεις τους γύρω σου. Όπότε καλύτερα για όλους όταν δεν ξέρεις τι να κάνεις, να μη κάνεις τίποτα.»
Κάπως έτσι είμαστε και σήμερα. Είμαστε βέβαιοι για το τι πρέπει να κάνουμε; Είμαστε σίγουροι ότι η όποια απόφαση πάρουμε και η όποια κίνηση κάνουμε δεν θα μας βγάλει σε πολύ χειρότερη κατάσταση από ό,τι ήμασταν πριν; Όχι. Ξεκάθαρα όχι. Και αν κάποιος πιστεύει ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις μας είναι αρκετά ικανές να ανταπεξέλθουν σε οποιαδήποτε πρόκληση, να τους θυμίσω ότι ο πόλεμος δεν τελειώνει όταν σταματήσουν τα όπλα. Ο πόλεμος τελειώνει όταν υπογράψουν οι αρχηγοί των κρατών ότι αποδέχονται τους όρους της ειρήνης.
Η πρώτη και η τελευταία γραμμή άμυνας δεν είναι με όπλα, αλλά με διπλωμάτες. Για πείτε μου λοιπόν, ποιος έχει καλύτερη διπλωματία; Αυτοί που διδάσκουν τι πάει να πει τουρκικό παζάρι ή αυτοί που παρουσίαζαν δημόσια τον εκβιασμό που θα έκαναν στην Ευρώπη πιστεύοντας ότι έναν χρόνο μετά θα την πιάσει απροετοίμαστη; Αυτοί που σε θέματα εξωτερική πολιτικής έχουν κοινή γραμμή όλοι οι πολιτικοί και τα ΜΜΕ, με κοινά πρωτοσέλιδα από όλες τις εφημερίδες ανεξαρτήτως πολιτικής προτίμησης ή εκείνοι που υποθέτουν ότι η αντίπαλη πολιτική γίνεται για «εσωτερική κατανάλωση»; Την επόμενη φορά λοιπόν που θα συζητάτε περί εξωτερικής πολιτικής, θυμηθείτε ποιον έχουμε κυβέρνηση, ποιον έχουμε Πρωθυπουργό, ποιοι είναι οι αρμόδιοι Υπουργοί και μετά συνεχίστε την κουβέντα.
Για να διαβάσετε δωρεάν το βιβλίο του Δημήτρη Κοντογιάννη «Δεν έχουμε Δημοκρατία: Μια κάπως μποέμ απόδειξη για κάτι που όλοι λίγο-πολύ γνωρίζαμε», πατήστε εδώ!
