Όπως ήταν αναμενόμενο, οι νέες εξελίξεις δεν πέρασαν απαρατήρητες από τους πολιτικούς, οι οποίοι έσπευσαν να δηλώσουν την παρουσία τους στα Social Media. Ας μου επιτραπεί να ορίσω ως ορόσημο συνάντησης της πολιτικής και των Social Media το έτος 2008, όπου έλαβε χώρα η καμπάνια του Barack Obama για τις Προεδρικές Εκλογές των Η.Π.Α. Σαφώς, τα Social Media επιστρατεύτηκαν ως επικοινωνιακά εργαλεία από πολιτικούς πριν τον Obama, αλλά ο αμερικανός πρόεδρος ήταν εκείνος που ανέδειξε τη δυναμική τους.
Σήμερα, δέκα χρόνια μετά τη θρυλική πλέον καμπάνια του Obama, η χρήση Social Media από πολιτικούς θεωρείται δεδομένη, σε βαθμό που ο τωρινός πρόεδρος των Η.Π.Α., Donald Trump, συχνά χρησιμοποιεί απευθείας το Twitter για να επικοινωνήσει με τους αμερικανούς πολίτες. Όπως ο ίδιος έχει δηλώσει, μέσω του Twitter μπορεί να μιλάει κατά τρόπο άμεσο, χωρίς να έχει ανάγκη τα ΜΜΕ ή να φοβάται πώς αυτά θα μεταφέρουν τα λεγόμενά του. Φυσικά, η χρήση των Social Media ως επικοινωνιακό εργαλείο τυγχάνει μεγάλης αποδοχής και από τους Έλληνες πολιτικούς όλων των βαθμίδων.
Τουλάχιστον σε επίπεδο Ελλάδας όμως, αναρωτιέμαι αν και κατά πόσο ένα μέσο, όπως το Facebook για παράδειγμα, δύναται να επιτελέσει το σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται ή, αν θέλετε, αναρωτιέμαι για το κατά πόσο οι Έλληνες πολιτικοί αντιλαμβάνονται τον τρόπο χρήσης του. Από προσωπική εμπειρία, μέσω παρατήρησης και επαγγελματικής ενασχόλησης, διαπιστώνω ότι η πλειοψηφία των πολιτικών και των πολιτευτών κακομεταχειρίζονται το μέσο ή το ερμηνεύουν λάθος. Εξετάζοντας την περίπτωση χρήσης του Facebook από Έλληνες Βουλευτές για παράδειγμα, εύκολα μπορεί να εξάγει κανείς ορισμένα πρώτα συμπεράσματα.
Επιλέγω να αναφερθώ σε τρία από αυτά, τα πιο συνηθισμένα. Πρώτον, οι Έλληνες βουλευτές σπανίως χειρίζονται τους προσωπικούς τους λογαριασμούς οι ίδιοι, δεύτερον σπανίως αλληλεπιδρούν με άλλους χρήστες και τρίτον παρατηρούμε την ύπαρξη λογαριασμών ίσα-ίσα για να μπουν τα link στις κάρτες τους ή στην επίσημη ιστοσελίδα τους, αλλά το περιεχόμενο των λογαριασμών τους έχει καιρό να ανανεωθεί με κάποια ανάρτηση. Από την άλλη πλευρά, έχουμε ανάλογη κακή χρήση και από τους πολιτευτές – κάθε βαθμίδας – στους οποίους συχνά παρατηρούμε φαινόμενα κακής χρήσης του μέσου. Τα τρία πιο συνηθισμένα είναι πρώτον, η δημιουργία δύο και τριών προφίλ όπου προσθέτουν τους πάντες ως φίλους για να «μεγαλώσουν» τα προφίλ τους, δεύτερον φτιάχνουν σελίδες όταν είναι υποψήφιοι και αν δεν εκλεγούν τις εγκαταλείπουν και τρίτον αποφεύγουν να πάρουν πολιτικές θέσεις με αναρτήσεις ή άρθρα. Αμφότεροι, πολιτικοί και πολιτευτές, καταλήγουν να δημιουργούν γύρω τους μια αυλή συνήθως διακοσίων ακολούθων που ακόμα και ένα σημείο στίξης να αναρτήσουν λόγου χάριν, θα εισπράξουν διακόσια like. Αυτός ο τρόπος χρήσης των Social Media δημιουργεί τελικά όμως πολιτικό περιεχόμενο; Η απάντηση είναι αρνητική! Ένας πολιτικός ή πολιτευτής που δεν χειρίζεται ο ίδιος το λογαριασμό του, που δεν αλληλεπιδρά με τους πολίτες, που δεν δημοσιεύει ποτέ τις πολιτικές του θέσεις και σκέψεις ή που δημιουργεί λογαριασμούς και σελίδες μόνο κατά την περίοδο εκλογών δεν δημιουργεί πολιτικό περιεχόμενο.
Στα παραπάνω, έχουν και οι πολίτες μερίδιο ευθύνης οι οποίοι δεν αναζητούν ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο από τους πολιτικούς. Οι πολίτες συχνά δεν αναζητούν να διαβάσουν από τους πολιτικούς αναρτήσεις για τα προβλήματα της πόλης τους ή της περιφέρειάς τους. Δεν αναζητούν να βρουν μέσα από τις αναρτήσεις των πολιτικών επιχειρήματα και θέσεις που ύστερα θα μεταφέρουν στο περιβάλλον τους. Δυστυχώς μεγάλο ποσοστό των πολιτών έχει μερίδιο ευθύνης για το ότι δεν ωθούν με τον τρόπο τούς τους πολιτικούς στο να δημιουργήσουν πολιτικό περιεχόμενο στα Social Media. Σαφώς υπάρχουν και οι φωτεινές εξαιρέσεις σε όλο αυτό, αλλά εκτιμώ πως είναι μειονότητα.
Τελικά το ισχυρό δημοκρατικό εργαλείο που ακούει στο όνομα Social Media συχνά καταλήγει να είναι ένα ψυχρό επικοινωνιακό εργαλείο που ικανοποιεί περισσότερο τη φιλαυτία παρά την πολιτική. Σε τελική ανάλυση, όταν ο πολίτης «ενθαρρύνει» τον πολιτικό και τον πολιτευτή με πεντακόσια like γιατί απλά ανεβάζει φωτογραφίες κολάζ με τις πέντε βασιλόπιτες που έκοψε σε μία μέρα, τότε και αυτός γίνεται μέρος του προβλήματος. Είναι καιρός η πολιτική ζωή της χώρας όχι μόνο να συμβαδίσει με τις τεχνολογικές εξελίξεις του 21ου αιώνα, αλλά και να τις ενσωματώσει κατά τρόπο ωφέλιμο για το κράτος και το πολίτευμα. Ας τελειώσει επιτέλους ο πολιτικός ναρκισσισμός!
