Για παράδειγμα, λέμε ότι είναι ηλίθιοι οι Αμερικάνοι επειδή πολλά μεγάλα στελέχη που θα αναλάβουν σημαντικές θέσεις εξουσίας στις ΗΠΑ δεν πιστεύουν στην κλιματική αλλαγή και την υπερθέρμανση του πλανήτη, παρά τις αδιαμφισβήτητες επιστημονικές αποδείξεις. Λες και εμείς είμαστε πολύ εξυπνότεροι που πιστεύουμε ότι μας ψεκάζουν χημικά για να μας κρατάνε σε καταστολή, παρά το ότι αυτός ο αστικός μύθος έχει καταρριφθεί από κάθε σοβαρό επιστήμονα που έχει ασχοληθεί με το θέμα –χώρια από το ότι γενικότερα ως θεωρία έρχεται σε αντίθεση με τον εαυτό της.
Μιας όμως και μιλάμε για καφενειακού τύπου συζητήσεις, ας κάνουμε μια καφενειακού τύπου αναδρομή στην ιστορία. Για πάρα πολλά χρόνια, τα λεφτά μας είχαν κάποιο αντίκρισμα: μπορούσες να πας στην τράπεζα και να τα ανταλλάξεις με χρυσό. Η αξία τους ήταν συνδεδεμένη με την αξία του χρυσού, υπήρχε δηλαδή αυτό που ονομαζόταν “gold standard”. Κάποια στιγμή όμως, και κυρίως ως αποτέλεσμα του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, οι ΗΠΑ βρέθηκαν να έχουν περισσότερο από το μισό χρυσάφι που υπήρχε διαθέσιμο στην Γη, με αποτέλεσμα οι υπόλοιπες χώρες του κόσμου να μη μπορούν να ανταποκριθούν στο «χρυσό στάνταρ» και, μη έχοντας το χρυσάφι ως σημείο αναφοράς, να είναι σχεδόν αδύνατο να κάνουν συναλλαγές μεταξύ τους. Αποτέλεσμα ήταν αντί για χρυσό, να αποκτήσουν ως μέτρο σύγκρισης το αμερικάνικο δολλάριο. Αντί λοιπόν για χρυσάφι, οι τράπεζες συσσώρευαν δολλάρια, κάτι που έκανε τις ΗΠΑ να πανηγυρίζουν αφού, όντας η μόνη χώρα που μπορούσε να τυπώσει δολλάρια, έγιναν αυτόματα τα αφεντικά της παγκόσμιας οικονομίας. Όλα λοιπόν πήγαιναν φανταστικά για τις ΗΠΑ, μέχρι που ο Σαρλ Ντε Γκώλ αποφάσισε να αρχίσει να ανταλλάζει όσα δολλάρια είχε στη διάθεσή της η Γαλλία με την αξία τους σε χρυσό, αναγκάζοντας τελικά τον Νίξον να διακόψει τη σχέση δολλαρίου-χρυσού, τελειώνοντας έτσι το «χρυσό στάνταρ». Παρόλα αυτά, τα νομίσματα παγκοσμίως συνέχισαν να εξαρτώνται από το δολλάριο, αφού από το 1971 –για δες μια σύμπτωση!- ο Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών αποφάσισε το κάθε βαρέλι με πετρέλαιο να κοστολογείται μόνο σε δολλάρια.
Φυσικά από τότε στην πορεία η ιστορία έχει προχωρήσει (πχ το 2005 αποφάσισε το Ιράν να συναλλάσσεται με χώρες της Ευρώπης και της Ασίας με Ευρώ και, ναι, το ίδιο Ιράν στο οποίο οι ΗΠΑ πριν καμιά δεκαετία έψαχναν αφορμή για να κηρύξουν πόλεμο). Φανταστείτε όμως τι ζημιά θα είχε στην οικονομία των ΗΠΑ αν ξαφνικά παγκοσμίως αποφασίζαμε να απεμπλακούμε από τα ορυκτά καύσιμα, όπως για παράδειγμα προσπαθεί να κάνει η Κίνα τα τελευταία χρόνια. Η ζημιά πιθανότατα θα ήταν ανυπολόγιστη και για τις ΗΠΑ και –φυσικά- πολύ περισσότερο για το πετρελαϊκό λόμπι που είναι πανίσχυρο στην Αμερική. Να λοιπόν πώς γίνεται να υπάρχουν πολιτικοί που δεν πιστεύουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή και πώς βρίσκονται “επιστήμονες” που κόντρα σε όλες τις αποδείξεις επιμένουν ότι οι βλάβες στον πλανήτη είναι στην φαντασία μας. Αν συμφέρει τις τσέπες κάποιων να λένε ότι δεν υπάρχει υπερθέρμανση του πλανήτη, θα λένε ότι δεν υπάρχει υπερθέρμανση του πλανήτη. Αν τους συμφέρει οικονομικά να λένε ότι θα χτιστεί ένα τείχος με το Μεξικό, θα πουν ότι θα βρεθούν με κάποιο μαγικό τρόπο οι εκατομμύρια τόνοι πετρών και τα δισεκατομμύρια δολλαρίων που απαιτούνται και κάπως θα χτιστεί ένα τείχος με το Μεξικό. Αν έχουν κέρδος με το να λένε ότι ο γάιδαρος πετάει, θα λένε ότι ο γάιδαρος όχι μόνο πετάει, αλλά και επιβάτες παίρνει και άμα λάχει μας ψεκάζει κιόλας για να μας ελέγχουν.
Όσοι λοιπόν βλέπετε τον Τραμπ σαν έναν τρελό με πυρηνικούς κωδικούς, να σας θυμίσω ότι ο Μπιλ Κλίντον για πολλούς μήνες είχε χάσει τους κωδικούς των πυρηνικών όπλων και μετά το παραδέχτηκε κιόλας. Όσοι πιστεύετε ότι ο Τραμπ θα τερματίσει την παγκοσμιοποίηση με κάποιον μαγικό τρόπο, θυμηθείτε ότι πριν από λίγους μήνες παραδέχτηκε χωρίς κανένα πρόβλημα ότι πούλησε ένα ξενοδοχείο του στην Αμερική σε Κινέζους για 55 εκατομμύρια. Ο Τραμπ ούτε πολέμιος της παγκοσμιοποίησης είναι, ούτε τρελός με πυρηνικούς κωδικούς, ούτε τίποτα από όλα αυτά. Επιχειρηματίας είναι που κοιτάζει πώς θα βγάλει λεφτά και αυτό το προφίλ προέβαλλε με κάθε ευκαιρία. Ακόμα και όταν τον κατηγόρησαν πριν λίγους μήνες για φοροδιαφυγή, αυτός παραδέχτηκε τις κατηγορίες με δικαιολογία ότι είναι επιχειρηματίας! Άλλωστε γιατί να κρύβεται πίσω από το δάχτυλό του; Ο Μπιλ Κλίντον με μία Λεβίνσκι πήγε και έγινε παγκόσμιο θέμα. Ο Κένεντι όταν πήγαινε με τη δική του γυναίκα ήταν μάλλον κατά λάθος επειδή ξεμαστούρωσε και, επειδή δεν κρυβόταν, δεν άνοιξε μύτη (εκτός ίσως από τη δική του).
Όταν λοιπόν μιλάμε για τον Τραμπ, την ηγετική του ομάδα και τις μελλοντικές τους κινήσεις, καλό είναι να θυμόμαστε ότι είναι απλά συνηθισμένοι πολιτικοί, απλά δεν κρύβουν το ότι κυνηγάνε το κέρδος. Συμφέρει τις ΗΠΑ να είναι σύμμαχοι με την Τουρκία ή με την Ελλάδα; Δεν έχει καμία σημασία. Συμφέρει τον Τραμπ να είναι οι ΗΠΑ σύμμαχοι με την Τουρκία ή την Ελλάδα; Αυτό έχει σημασία. Μόνο το προσωπικό συμφέρον υπάρχει για αυτούς τους ανθρώπους και με βάση αυτό πρέπει να σκεφτόμαστε κάθε φορά που μιλάμε για πολιτική και στις ΗΠΑ, αλλά και στην χώρα μας. Κερδισμένη θα βγει η Ελλάδα από τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ αν το προσωπικό συμφέρον του Τραμπ ταυτίζεται με τα συμφέροντα της Ελλάδας. Και, το σημαντικότερο από όλα, κερδισμένοι βγαίνουν οι Έλληνες όταν το προσωπικό συμφέρον των πολιτικών ταυτίζεται με το δικό τους. Μπορεί να μην είναι έτσι όλοι οι πολιτικοί, αλλά έτσι ήταν, σχεδόν πάντα, η πολιτική.
Για να διαβάσετε δωρεάν το βιβλίο του Δημήτρη Κοντογιάννη «Δεν έχουμε Δημοκρατία: Μια κάπως μποέμ απόδειξη για κάτι που όλοι λίγο-πολύ γνωρίζαμε», πατήστε εδώ!
