Ήρωας, με την κυριολεκτική έννοια του όρου, είναι εκείνος «που προβαίνει σε γενναία πράξη, συχνά μέχρι σημείου αυτοθυσίας». Έχει δηλαδή τα εξής 3 χαρακτηριστικά: έχει θάρρος, χρησιμοποιεί αυτό το θάρρος για κάποιον ηθικό σκοπό και ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους. Δεν μιλάμε για κάποια μεταφορική έννοια, όπως ο ήρωας (πρωταγωνιστής) του παραμυθιού ή μιας ιστορίας. Όχι, εδώ θα μιλήσουμε αυστηρά με την κυριολεκτική έννοια του όρου. (Τι ωραία που τα λέω μέχρι στιγμής…)
Ας δούμε λοιπόν μερικές περιπτώσεις από ηρωικές ή μη ενέργειες. Ο γιός του υποπλοίαρχου Χριστόδουλου Καραθανάση, ενός εκ των τριών νεκρών του ελικοπτέρου των Ιμίων, έχει πει για τον πατέρα του: «Ο πατέρας μου ήξερε ότι θα πεθάνει. Ήξερε ότι θα ήταν η τελευταία του πτήση και για αυτό άλλωστε άφησε το ρολόι του, δίπλωσε τα ρούχα του και είπε αυτά να δοθούν στην γυναίκα μου.» Δεν χρειάζεται μεγάλη ανάλυση για να δούμε ότι πληροί και τις τρεις προϋποθέσεις που θέσαμε για να θεωρείται κάποιος ήρωας.
Αντίθετα, ο τρόπος με τον οποίο σκοτώθηκαν οι τρεις αξιωματικοί στην Κίναρο δεν πληροί τις τρεις προϋποθέσεις για να θεωρηθεί ότι πέθαναν σαν ήρωες. Προσοχή, δεν λέω ότι γνωρίζω τον τρόπο με τον οποίο έζησαν τη ζωή τους ή τα προσωπικά τους κατορθώματα, τα οποία μπορεί να ήταν ηρωικά. Ούτε φυσικά τους κατηγορώ για οτιδήποτε αρνητικό. Το μόνο που λέω είναι το αυτονόητο, δηλαδή ότι ο τρόπος με τον οποίο σκοτώθηκαν δεν ήταν ηρωικός γιατί δεν εμπίπτει στον ορισμό του ηρωικού. Μπορεί να χρειάζεται θάρρος για να πετάξεις, αλλά αν ήταν έτσι όλοι οι εκατοντάδες χιλιάδες πιλότοι στον κόσμο που διατρέχουν τον ίδιο ακριβώς κίνδυνο θα ήταν ήρωες και, όπως είπαμε, ο ήρωας είναι κάποιος που με τις πράξεις του ξεχωρίζει. Οι δε συνθήκες δεν ήταν ξεχωριστές όπως αυτές των Ιμίων, δηλαδή πολεμικές, αλλά συνθήκες άσκησης. Μπορεί οι τρεις αυτοί αξιωματικοί να ήταν εξαιρετικοί άνθρωποι που έπεσαν την ώρα του καθήκοντος, που για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στην πατρίδα τους είμαι και εγώ ευγνώμων και που ίσως να ήταν ήρωες στην καθημερινή τους ζωή. Δεν έγιναν όμως ήρωες μέσα από τον τρόπο που πέθαναν, όπως έγινε με τους τρεις αξιωματικούς των Ιμίων. (Κάπου εδώ αποχωρούν οι μισοί αναγνώστες του άρθρου…)
Για να γίνει ακόμα πιο σαφές αυτό που λέω, πριν από δύο χρόνια σκοτώθηκαν σε ατύχημα με όλμο τρεις νέοι άνθρωποι, δύο υπαξιωματικοί και ένας στρατιώτης. Ο λόγος που δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι πέθαναν ηρωικά είναι ακριβώς ο ίδιος με τους τρεις αξιωματικούς της Κινάρου. Ο κίνδυνος που αντιμετώπιζαν ήταν αυτός του ατυχήματος και όχι κάποια εξαιρετική συνθήκη που χρειαζόταν υπεράνθρωπο θάρρος για να αντιμετωπιστεί. Παρά την ομοιότητα των δύο ατυχημάτων, κανείς δε μίλησε για τους τρεις νεκρούς «ήρωες του Βόλου», ενώ αντίθετα οι νεκροί αξιωματικοί της Κινάρου από πολλούς από την πρώτη στιγμή χρίστηκαν «ήρωες».
Ας πάμε σε άλλα δύο παραδείγματα, για να χάσω τους όποιους αναγνώστες έχουν ξεμείνει να διαβάζουν το άρθρο. Ο τρόπος με τον οποίο δολοφονήθηκε ο Παύλος Φύσσας μπορεί να θεωρηθεί ηρωικός. Είχε το θάρρος να «τα βάλλει» μόνος του με πολλούς, φρόντισε να προστατέψει την παρέα του και είναι κάτι που λίγοι από εμάς θα έκαναν.
Ο τρόπος με τον οποίο σκοτώθηκε ο Αλέξης Γρηγορόπουλος δεν μπορεί να θεωρηθεί ηρωικός. Σίγουρα ήταν ξεχωριστός -και γι’αυτό ο Αλέξης Γρηγορόπουλος έγινε σύμβολο- αλλά δεν είχε το στοιχείο του θάρρους που απαιτείται για να γίνει ηρωικός. Και πάλι προσοχή, δεν αναφέρομαι στη ζωή του Αλέξη Γρηγορόπουλου η οποία μπορεί να ήταν ή να μην ήταν ηρωική, αλλά μόνο στον θάνατό του. (Κάπου εδώ έφυγαν και όσοι αναγνώστες είχαν απομείνει…)
Για να γίνει ακόμα πιο σαφές, ένα άλλο παράδειγμα είναι η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη. Ανεξάρτητα με το τι έκανε στη ζωή του, με το αν είχε θάρρος, αν υποστήριξε κάποιες ιδέες και κάποια ήθη και αν ξεχώριζε για αυτές τις ιδιότητες, ήταν τέτοιες οι συνθήκες του θανάτου του που δεν επιτρέπουν στα τρία χαρακτηριστικά του ήρωα να φανούν ώστε να θεωρείται ένας ηρωικός θάνατος.
Πολύ δυσάρεστα αυτά που γράφω, είναι όμως σχετικά καλογραμμένα και ξεκαθαρίζω σε κάθε περίπτωση ότι δεν γνωρίζω τα άτομα στα οποία αναφέρομαι παρά μόνο μέσω δημοσιευμάτων, οπότε μπορώ να εκφραστώ μόνο για τον θάνατό τους και όχι για την προσωπικότητα και τη ζωή τους γενικότερα.
ΑΛΛΑ, για φανταστείτε να μην είχα την ίδια ευκολία στο γράψιμο και στο να γίνομαι κατανοητός. Φανταστείτε να έγραφα κάτι όχι σε μορφή αποδεικτικού δοκιμίου σε έναν σχετικά ασφαλές χώρο όπως μια ιστοσελίδα πολιτικής αρθρογραφίας με αναγνώστες που περιμένουν να διαβάσουν κάποιες απόψεις με τις οποίες ίσως να διαφωνούν, αλλά σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης με αναγνώστες τους φίλους και τους γνωστούς μου. Φανταστείτε να μην είχα την εμπειρία που απαιτείται για να παρουσιάσω το ίδιο θέμα από δύο τελείως διαφορετικές οπτικές γωνίες, αλλά να άφηνα τις προσωπικές μου απόψεις να επικρατήσουν. Τι μορφή θα έπαιρνε τότε το συγκεκριμένο κείμενο; Σίγουρα χειρότερη. Θα έπρεπε όμως -ειδικά από τη στιγμή που δεν βλάπτω κανέναν- να μπορώ να εκφράσω την άποψή μου άφοβα και ελεύθερα, ακόμα και σε ευαίσθητα ζητήματα όπως αυτό; Φυσικά η απάντηση είναι ναι.
Αν λοιπόν εξέφραζα αυτές τις απόψεις πιο χοντροκομμένα, λιγότερο σφαιρικά και πιο υποκειμενικά, με σαφώς μικρότερη -αν όχι μηδενική- εμπειρία στην συγγραφή κειμένων και σε ένα όχι και τόσο ασφαλές περιβάλλον, θα με λέγατε ανθέλληνα; Θα με λέγατε πουστάρα και αλήτη που του αξίζει να πεθάνει; Θα μου κολλούσατε έναν στόχο στην πλάτη παρακινώντας τον κόσμο να με βλάψει; Θα φωνάζατε την αστυνομία να με στείλει στη φυλακή; Τι σας παραξενεύει, είναι ακριβώς οι λέξεις και η συμπεριφορά διαφόρων νεοναζιστικών ιστοσελίδων με ναυαρχίδα το χρυσαυγίτικο makeleio.
Αναφέρομαι στην ανάρτηση ενός χρήστη του facebook (δεν λέω το όνομά του γιατί κρίνω τη συμπεριφορά και όχι τον άνθρωπο) που απέτυχε να εκφράσει με σωστό τρόπο αυτό που ήθελε. Συγκεκριμένα έλεγε “Τρεις επαγγελματίες δολοφόνοι αγνοούνται. Μισό να πάρω μια γάτα να τη μάθω να κλαίει” (αν ψάξετε μπορείτε εύκολα να βρείτε και ολόκληρο το κείμενο). Προσωπικά, το θεωρώ ως δημοσίευμα ενός ημιμαθούς, απαράδεκτο και αντίθετο στην ιδεολογία μου. Είναι όμως δικαίωμά του να εκφράσει την άποψή του και την ιδεολογία του, όσο απαράδεκτη και κακοδιατυπωμένη και αν είναι.
Προσέξτε: όσο περίεργο και αν φαίνεται, δεν «βρίζει» μόνο τους νεκρούς, αλλά τον στρατό στο σύνολό του (αν θεωρείται βρισιά ο μειωτικός χαρακτηρισμός). Είναι παράνομο να θεωρείς τους στρατιωτικούς και τους αστυνομικούς άχρηστα επαγγέλματα; Είναι λάθος και προσωπικά το θεωρώ ανόητο, αλλά δεν είναι παράνομο. Είναι παράνομο να εκφράζεις αυτή την άποψη; Μπορεί να είναι παράνομος ο τρόπος που εκφράζεις μια τέτοια άποψη, αλλά σε μία σωστή δημοκρατία όχι απλά δεν θα ήταν παράνομο, αλλά θα ήταν υποχρέωσή σου να την εκφράσεις.
Ξέρετε τι είναι παράνομο; Το να δημοσιεύσεις προσωπικά στοιχεία κάποιου πολίτη παρακινώντας σε βία εναντίον του, όπως έκαναν οι νεοναζιστικές ιστοσελίδες -και μάλιστα για κάτι που έχουν κάνει και οι ίδιοι! Όταν λες τον Αλέξη Γρηγορόπουλο «μαλακισμένο κωλόπαιδο» δεν είναι εξύβριση νεκρού; Ααααα, συγγνώμη, ο Γρηγορόπουλος δεν ήταν και κανένας ήρωας. Σίγουρα, ούτε όμως οι τρεις νεκροί του ελικοπτέρου στην Κίναρο ήταν. Γιατί λοιπόν οι νεοναζιστικές ιστοσελίδες που βρίζουν απ’ ευθείας νεκρούς μπορούν και συνεχίζουν ανενόχλητες το έργο τους ΚΑΙ ΒΓΑΖΟΥΝ ΛΕΦΤΑ ΑΠΟ ΑΥΤΟ;
Η απάντηση είναι απλή: γιατί εμείς δεν αντιδρούμε. Όταν το makeleio στοχοποίησε αυτόν που έκανε την ανάρτηση η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος δέχτηκε 2.500 καταγγελίες εναντίον του θερμοκέφαλου νεαρού. Όταν οι νεοναζιστικές ιστοσελίδες καλούν τον κόσμο να κάνει «ντου από παντού» υποσχόμενες ότι «θα τον κυνηγάμε μέχρι να σε πεθάνουμε καριόλη«, ποιός έκανε καταγγελία στη ΔΗΕ; Θα μου πείτε ποιος διαβάζει αυτά τα σκουπίδια που κατουράνε στον τάφο του Βολταίρου και θα σας απαντήσω ξαναδείχνοντας τον αριθμό των καταγγελιών: πάνω από δύο χιλιάδες πεντακόσιες.
Αφού λοιπόν η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος δεν μπορεί ή δεν θέλει να ασχοληθεί με τους νεοναζί, ας ασχοληθούμε εμείς. Ψάξτε στο διαδίκτυο, βρείτε παράνομες δραστηριότητες των συγκεκριμένων ιστοσελίδων και καταγγείλτε τες. Μπορείτε τηλεφωνικά στο 11012 ή μέσω email στο 11012@hellenicpolice.gr ή, πολύ εύκολα και ανώνυμα, στο http://www.safeline.gr/node/121.
ΜΗ ΔΙΣΤΑΣΕΤΕ. Δεν έχουμε το δικαίωμα να γκρινιάζουμε για το αν η πολιτεία καλύπτει την Χρυσή Αυγή και διάφορους άλλους νεοναζί αν εμείς πρώτοι δεν αντιδρούμε. Μία απλή καταγγελία μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά.
Υ.Γ. Αν δούμε τα τρία στοιχεία του ήρωα, θα διαπιστώσουμε ότι το makeleio και οι υπόλοιπες νεοναζιστικές ιστοσελίδες έχουν το ακριβώς αντίθετο και από τα τρία. Πως λέγεται άραγε το αντίθετο αυτού που δρα με ηρωισμό;
Για να διαβάσετε δωρεάν το βιβλίο του Δημήτρη Κοντογιάννη «Δεν έχουμε Δημοκρατία: Μια κάπως μποέμ απόδειξη για κάτι που όλοι λίγο-πολύ γνωρίζαμε», πατήστε εδώ!
