Στην αρχή σοκαρίστηκα, αλλά η Ελλάδα φαινόταν να πηγαίνει για χρεοκοπία και οι ειδήσεις ήταν γεμάτες από νέα και κρίσεις που ξυπνούσαν παλιά στερεότυπα. Κι αυτό δεν το ζούσα για πρώτη φορά. Πριν από μερικά χρόνια, την περίοδο προετοιμασίας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, είχα περάσει ένα χρόνο απαντώντας με άρθρα μου σε λασπολόγες επικρίσεις για την πρόοδο των έργων.
Είχαν τότε φτάσει στο σημείο, η μεγαλύτερη φιλανδική εφημερίδα, σε κεντρικό πολυσέλιδο άρθρο να γράψει ότι η φιλανδική κυβέρνηση είχε προτείνει στη ΔΟΕ αν χρειάζεται να αναλάβει η Φιλανδία τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 αφού οι τεμπέληδες Έλληνες έτσι κι αλλιώς θα αποτυγχάνανε . Εγώ έγραψα σειρά από άρθρα, οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα έγιναν με απόλυτη επιτυχία, αλλά κανένας Φιλανδός δεν ζήτησε συγγνώμη ποτέ για όλα αυτά τα προσβλητικά που είχαν γραφτεί.
Παρενθετικά. Η ειρωνεία ήταν ότι τον επόμενο χρόνο η Φιλανδία οργάνωνε το παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου και απέτυχε να προετοιμαστεί στην ώρα της – για ένα αθλητικό γεγονός που διαρκεί τρεις μέρες σε ένα στάδιο – με αποτέλεσμα σειρά επικρίσεων από το διεθνή τύπο και την ΔΟΕ.
Αλλά τώρα δεν ήταν 2004, ήταν 2009, 2012. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας ήταν πια ιστορία και η Ελλάδα ολόκληρη είχε μπει στους αγώνες επιβίωσης. Στην αρχή οι επιθέσεις είχαν κάτι το μη προσωπικό. Είχαν ένα πιο γενικό χαρακτήρα, «διεφθαρμένοι πολιτικοί φταίνε πάντα», ή «εκεί στο νότο είσαστε λίγο πιο χαλαροί με την εφορία».
Αλλά αυτό κράτησε πολύ λίγο. Σύντομα το γενικό άρχισε να γίνεται ειδικό. «Τεμπέληδες και διεφθαρμένοι». Μετά έγινε πιο συγκεκριμένο, «οι Έλληνες είναι τεμπέληδες, μια ζωή ξάπλα στις παραλίες να πίνουν ούζο», «γιατί να πληρώσουμε εμείς τα δάνεια τους με λεφτά που τα δουλέψαμε και αυτοί να γλεντάνε στον ήλιο;»
Και στο τέλος έγινε πολύ προσωπικό. Θα αναφερθώ σε δυο πολύ προσωπικά παραδείγματα από τα πολλά που έζησα. Το ένα σε εστιατόριο το άλλο σε παμπ. Σε παμπ, κοπέλα που είχε ακούσει ότι είμαι Έλληνας με πλησιάζει και μου λέει, «καιρός είναι να μάθετε εσείς οι Έλληνες να πληρώνετε την εφορία σας και να μη περιμένετε από εμάς να σας σώσουμε.» Το κατάπια.
Το δεύτερο έγινε σε εστιατόριο και αυτή τη φορά ήταν από νεαρό γύρω στα τριάντα. Ρώτησε δυνατά αν ο Έλληνας έχει να πληρώσει αυτά που παρήγγηλε ή πρέπει να του πληρώσει αυτός το φαγητό που έφαγε. Και επειδή ένιωσε ότι ήταν πετυχημένο αυτό που είπε – κάποιοι είχαν χαζογελάσει – συνέχισε λέγοντας πιο δυνατά αυτή τη φορά, ότι όλοι οι Έλληνες της Φιλανδίας θα πρέπει να ελέγχονται συχνά από την εφορία γιατί έχουν μάθει να κλέβουν.
Φυσικά του απάντησα ότι χάρις σε αυτόν τον Έλληνα και αυτά που έχει πληρώσει για πάνω από μια δεκαετία στην εφορία είχε σπουδάσει, αλλά δεν είχε καμία απολύτως σημασία τι είχα πει, ήμουν Έλληνας, άρα τεμπέλης, παράσιτο και ζουσα χάρις στις δικές τους εισφορές στο κράτος.
Την ίδια εποχή φίλος δέχτηκε φραστική επίθεση στο δρόμο γιατί τον άκουσαν να μιλάει με τον γιο του στα ελληνικά και άλλος γνωστός σε επαρχιακή πόλη απειλήθηκε από υπάλληλο του φιλανδικού ΙΚΑ όταν ζήτησε κάτι επιστροφές λόγο αρρώστιας.
Στο τέλος εγώ βρέθηκα απέναντι σε ένα επίσημο του Φιλανδικού κράτους να με απειλεί ότι θα με στείλει στην πτωχευμένη μου χώρα και υπάλληλος των Φιλανδικών αερογραμμών κοιτάζοντας το διαβατήριο μου είπε ότι πρέπει να ρωτήσει τον προϊστάμενο της αν η Ελλάδα είναι ακόμα μέλος της ΕΕ ή μήπως χρειάζομαι βίζα.
Όλοι οι Έλληνες που ζούμε στο εξωτερικό με τον ένα η με τον άλλο τρόπο έχουμε αντιμετωπίσει ξενοφοβικές καταστάσεις που συνήθως ξεκινάνε και τελειώνουν με τα στερεότυπα που έχει ο κάθε λαός για τον άλλο. Τις περισσότερες φορές καταφέρνουμε να τις αντιμετωπίσουμε αν και έχουν υπάρξει μερικά πολύ δυσάρεστα γεγονότα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτοί που προκαλούν αυτά τα ξενοφοβικά γεγονότα είναι άνθρωποι αμόρφωτοι, ανενημέρωτοι και πολλές φορές κάτω από την επήρεια αλκοόλ. Η αδιαφορία ήταν ένα από τα βασικά μας όπλα. Αλλά τώρα κάτι έχει αλλάξει.
Τώρα οι επιθέσεις πια έχουν γίνει προσωπικές και από όλα τα κοινωνικά και μορφωτικά στρώματα. Και είναι πια επιθέσεις. Άρα δεν είναι απλά τα στερεότυπα αλλά κάτι πιο ισχυρό που δυναμιτίζει αυτές τις αντιδράσεις. Τα ΜΜΕ της Φιλανδίας έχουν παίξει το ρόλο τους αλλά και αυτά χρειάζονται κάτι να τα πυροδοτήσει.
Έλληνας πρωθυπουργός μας μαχαίρωσε στη κυριολεξία πισώπλατα πριν από έξη χρόνια, όταν η πρώτη του δήλωση μετά την άφιξη του στο αεροδρόμιο του Ελσίνκι – και με όλα τα ΜΜΕ της χώρας να παρακολουθούν – ήταν ότι κυβερνά μια χώρα διεφθαρμένων. Μας πόνεσε και την αισθανθήκαμε όλοι στη Φιλανδία.
Μερικά χρόνια αργότερα, το 2011, αυξάνονται οι τιμές των γαλακτοκομικών στη Φιλανδία και για πρώτη φορά υπάρχει αντίδραση ακόμα κι από τις φιλοκυβερνητικές εφημερίδες. Η υπουργός οικονομίας καλεί συνέντευξη τύπου στην οποία συμμετέχω και αφού για μισή ώρα μας αναλύει την γενικότερη οικονομική κατάσταση, την αύξηση του πετρελαίου και του κόστους ζωής, στο τέλος λέει και το καταπληκτικό: η Ευρώπη λόγω Ελλάδος περνάει δύσκολες στιγμές και όλοι μας συμπεριλαμβανομένης της Φιλανδίας πρέπει να δώσουμε λεφτά στην χρεωμένη Ελλάδα για να σωθεί.
Την επομένη όλες οι εφημερίδες και τα τηλεοπτικά πάνελ έχουν τίτλους, ακριβαίνει το γάλα για να πληρωθούν τα χρέη της Ελλάδας. Εκεί λοιπόν που το πρόβλημα ήταν γιατί ακρίβυνε το γάλα, όλοι μιλάνε για την διαφθορά των Ελλήνων και γιατί ο Φιλανδός θα πρέπει να πληρώσει τους διεφθαρμένους – όπως ήδη είχε πει Έλληνας πρωθυπουργός – Έλληνες για να τεμπελιάζουν. Από ότι φαντάζεστε οι ξενοφοβικοί, ακροδεξιοί «Αληθινοί Φιλανδοί» και ο αρχηγός τους Τίμο Σόινι ξεσαλώνουν με δηλώσεις που αγγίζουν όρια ρατσιστικά για τους Έλληνες και την Ελλάδα. Η Φιλανδή υπουργός άφησε πολύ έξυπνα ένα υπονοούμενο χωρίς να πει κάτι συγκεκριμένο και κατάφερε να στρέψει τους πάντες στην Ελλάδα, μακριά από πιθανά δικά της λάθη. Ο Φιλανδικός λαός όμως άκουγε.
Η Ελλάδα και η βοήθεια προς την Ελλάδα, ή αν η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει να είναι στην ευρωζώνη – γιατί τώρα πια έχουν προστεθεί και καινούργια στερεότυπα δίπλα στο τεμπέληδες, ότι είμαστε και ψεύτες και ότι μπήκαμε στην ευρωζώνη με ψέματα και χαλκευμένα στοιχεία – γίνεται καθημερινό πολιτικό θέμα και μάλιστα έγινε και θέμα για πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης.
Στην αρχή η ελληνική κρίση κυριαρχεί στη ρητορική των «Αληθινών Φιλανδών», που είναι τρίτο κόμμα στη Φιλανδία με 19,1% και αξιωματική αντιπολίτευση. Η ρητορική από ό,τι φαίνεται αποδίδει στους Φιλανδούς ψηφοφόρους και σύντομα όλα τα κόμματα πλην των πρασίνων και της αριστερής συμμαχίας μπαίνουν στο πανηγύρι, συναγωνιζόμενοι ποιος θα πει το πιο αρνητικό σχόλιο για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Στις 19 Απριλίου η Φιλανδία έχει βουλευτικές εκλογές με την ανθελληνική ρητορική να έχει πιάσει ταβάνι.
Στις 5 Μαρτίου 2015, η μεγαλύτερη εφημερίδα της Φιλανδίας, η Helsinki Sanomat, μια εφημερίδα που υπάρχει σε κάθε Φιλανδικό σπίτι, τουλάχιστον η κυριακάτικη έκδοση της, για λόγους ακόμα και κοινωνικής αποδοχής, έχει στην πρώτη της σελίδα την καταχώρηση που βλέπετε στην εικόνα δίπλα.
Η πληρωμένη (και μάλιστα στη συγκεκριμένη θέση, χρυσοπληρωμένη) καταχώρηση στη πρώτη σελίδα της Helsinki Sanomat είναι από το συντηρητικό κόμμα Kokoomus, αντίστοιχο και αδελφό κόμμα της ελληνικής Νέας Δημοκρατίας. Ο πρόεδρος του κόμματος, Alexander Stubb, είναι ο πρωθυπουργός της Φιλανδίας, σε κυβέρνηση ευρύτερης συμμαχίας συμπεριλαμβανομένου και του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και – όπως λένε και οι δυο πλευρές – καλός φίλος του πρώην Έλληνα πρωθυπουργού και προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, Αντώνη Σαμαρά.
Η Φιλανδική γλώσσα δεν είναι και η ευκολότερη στο κόσμο για να μεταφράσεις αλλά σε παράφραση/μετάφραση η καταχώρηση λέει:
Για τη Φιλανδία υπάρχουν τρεις δρόμοι να διαλέξει. Η δική μας επιλογή θα έπρεπε να είναι
ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ
Έχουμε να διαλέξουμε, υπερβολική χρέωση – ζωή πέρα από όσα βγάζουμε – ή έναν άλλο τρόπο;
Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για του τι δείχνουν αυτοί οι δρόμοι, από κάτω υπάρχουν οι κατευθυντήριες πινακίδες.
Στη μια πλευρά δυο με τη μια να λέει: ο «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ» και την άλλη «ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΜΑΣ» και η άλλη πλευρά με τη μια πινακίδα λέει «ΔΟΥΛΕΙΑ».
Κάποιοι Φιλανδοί αναλυτές εμμένουν ότι έχει τη σημειολογική του σημασία το ότι η πινακίδα που δείχνει Ελλάδα δείχνει αριστερά ενώ η πινακίδα που δείχνει τη «δουλειά» δείχνει δεξιά.
Τώρα αρχίζουν οι ερωτήσεις οι δικές μου. Ήδη κάτι που έχει κλιμακωθεί σταδιακά αλλά με ταχύτητα τα τελευταία έξη χρόνια έχει φτάσει σε σημείο επικίνδυνο για τους Έλληνες της Φιλανδίας που ήδη έχουν γίνει θύματα ξενοφοβίας και εκφοβισμού. Τι γίνεται τώρα που το ίδιο το κυβερνητικό κόμμα στοχοποιεί τους Έλληνες; Η Ελληνική πρεσβεία στο Ελσίνκι τι έκανε και τι κάνει; Έχει ενημερώσει το ελληνικό υπουργείο των εξωτερικών;
Ένας σύνδεσμος Ελλήνων στη Φιλανδία ήταν ο μόνος που αντέδρασε και έστειλε επιστολή προς το Kokoomus που παραθέτω αυτούσια.
«Αξιότιμε γραμματέα του Kokoomus,
Με την επιστολή αυτή θέλουμε να εκφράσουμε τη βαθιά λύπη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Ελλήνων Φιλλανδίας για το περιεχόμενο του πρωτοσέλιδου προεκλογικού μηνύματος του κόμματός σας, στην ημερήσια εφημερίδα HS στις 5 Μαρτίου 2015. Εκφράζουμε επίσης την έντονη ανησυχία των γονιών-μελών του συνδέσμου μας καθώς τέτοιου είδους μηνύματα καλλιεργούν το κατάλληλο έδαφος για ανάπτυξη συμπεριφορών bullyingσε βάρος των παιδιών, από μεικτές ή αμιγώς ελληνικές οικογένειες, που φέρουν ελληνικό επώνυμο και πρόκληση αισθημάτων φόβου στα παιδιά μας στους σχολικούς και άλλους δημόσιους χώρους όπου κινούνται. Δεν είναι η πρώτη φορά που δημιουργούνται κίνδυνοι για διακρίσεις σε βάρος μιας μειονοτικής εθνικής ομάδας πολιτών της φιλλανδικής κοινωνίας που τυχαίνει να είναι Έλληνες.
Οι υπεύθυνοι της προεκλογικής καμπάνιας του Kokoomus, που συμβαίνει να έχει την πλειοψηφία στην παρούσα κυβέρνηση της Φιλλανδίας, και όλων των πολιτικών κομμάτων, καθώς και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καλό είναι να αναλογιστούν τον αρνητικό κοινωνικό αντίκτυπο που προκαλούν τέτοια μηνύματα στο σύνολο των πολιτών της Φιλλανδίας. Ελπίζουμε πως δε θα γίνουμε ξανά έμμεσοι αποδέκτες τέτοιων μηνυμάτων που δημιουργούν αισθήματα ανασφάλειας και ανισοτιμίας σε μας και στα παιδιά μας.
Μετά τιμής
Το ΔΣ του ΣΕΦ
Το ίδιο μήνυμα έχει αποσταλεί και στα υπόλοιπα κόμματα του φιλανδικού κοινοβουλίου, την εφημερίδα HS και στο γραφείο του συνηγόρου του πολίτη ενάντια στις διακρίσεις των μειονοτήτων.»
Η Γραμματέας του Kokoomus απάντησε:
«Αγαπητέ εκπρόσωπε του Συνδέσμου Ελλήνων Φιλλανδίας,
Ευχαριστούμε για το μήνυμά σας. Θέλω να εκφράσω τη λύπη μου εάν στο Σύνδεσμο Ελλήνων της Φιλλανδίας νιώσατε άβολα λόγω της επικοινωνίας μάρκετινγκ του Kokoomus.
To Kokoomus θέλει να αναπτυχθεί η Φιλανδία ως μια ανοικτή και διεθνή ευρωπαϊκή χώρα. Δεν ανεχόμαστε κανενός είδους διακρίσεις.
Έχουμε δεσμευτεί για στενή ευρωπαϊκή συνεργασία, μαζί με το ελληνικό αδερφό μας κόμμα. Η διαφήμισή μας αφορά στον τρόπο με τον οποίο οι ελληνικές κυβερνήσεις διαχειρίστηκαν την οικονομική πολιτική κατά τη διάρκεια των χρόνων.
Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Μίννα Άρβε
Γραμματέας του Kokoomus»
Με λίγα λόγια, τρία πουλάκια κάθονται. Αλλά πολύ Φιλανδικά πουλάκια, πολιτικά ορθά! Ακολούθησε άλλη επιστολή τους συνδέσμου που από ό,τι έμαθα έμεινε αναπάντητη:
«Αγαπητή γραμματέα του Kokoomus
Θέλουμε να σας ευχαριστήσουμε για την άμεση ανταπόκριση στο μήνυμά μας. Η απάντησή σας, δυστυχώς, δεν διασκεδάζει τους φόβους μας. Η Ελλάδα και οι Έλληνες απαξιώνονται με τέτοια δημοσιεύματα. Πρόσφατη έρευνα της IltaSanomatμε θέμα τη στάση των Φιλλανδών πολιτών δείχνει αρνητική προδιάθεση απέναντι στους Έλληνες. Σε αυτούς τους πολίτες, μεταξύ άλλων, απευθύνεται και το δικό σας αμφίσημο δημοσίευμα.
Λέτε ότι απλά κάνετε κριτική στην οικονομική πολιτική που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια. Σε ποιο βαθμό μπορεί να φταίνε οι Έλληνες, όπου κι αν ζουν, όταν τα κόμματα που κυβέρνησαν την Ελλάδα αυτά τα χρόνια – κι ένα από αυτά είναι το αδερφό σας κόμμα – ανέβηκαν στην εξουσία με ψεύτικες προεκλογικές υποσχέσεις, κρύβοντας την αλήθεια από τους πολίτες της χώρας; Ύστερα, η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα της Ε.Ε. που έχει πάρει δάνεια. Όλες πήραν και συνεχίζουν να παίρνουν και όλων οι οικονομίες βρίσκονται σε κρίση ανάπτυξης, ή μήπως όχι;
Τέλος, το κόμμα σας έχει κάθε δικαίωμα να στηρίξει την προεκλογική του εκστρατεία στο στερεότυπο των επιδοτούμενων Ελλήνων, αν θέλει. Εμείς πάντως πιστεύουμε ότι δίκαιο είναι να αφήσετε το όνομα Ελλάδα έξω από την προεκλογική σας εκστρατεία και σας παρακαλούμε να σταματήσετε την αναπαραγωγή ενός στερεότυπου που πληγώνει εμάς και τους δικούς μας εδώ στη Φιλλανδία.
Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων!»
2 Απριλίου 2015 και μόλις 17 ημέρες πριν τις εκλογές με την Ελλάδα να συνεχίζει να είναι πρώτο θέμα συζητήσεων μεταξύ των πολιτικών που συνεχίζουν να ανταγωνίζονται σε αρνητικά σχόλια. Η παραπάνω καταχώρηση έχει γίνει αφίσα που κοσμεί γραφεία του Kokoomus, ιντερνετικά φιλικά σάιτ και όλα τα social media. Ο προσωπικός φίλος του κυρίου Σαμαρά αδιαφορεί για το αν και πως πληγώνει τους Έλληνες που ζουν στη Φιλανδία, τους θυσιάζει στο βωμό της εκλογικής του νίκης. Αυτό που μένει να δούμε είναι πιο θα είναι το τίμημα και από πού θα έρθει.
Κι εγώ να υποθέσω ότι κανένας δεν ενημέρωσε τον κύριο Σαμαρά για το τι κάνει ο προσωπικός του φίλος στην Ευρώπη και να υποθέσω ακόμα ότι ότι και να κάνει η ελληνική κυβέρνηση δεν μετράει μιας και η συγκεκριμένη φιλανδική κυβέρνηση είναι ανοιχτά εχθρική προς την σημερινή κυβέρνηση Τσίπρα. Τώρα που το έμαθε τι θα κάνει; Για να του υπενθυμίσω, δεν θα το κάνει για τον Τσίπρα αλλά για μας τους Έλληνες, και δει τους απόδημους Έλληνες.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε οι Έλληνες του εξωτερικού τα τελευταία έξη χρόνια και έχουν κλιμακωθεί και έχουν γίνει σοβαρά. Ειδικά για όλα αυτά τα παιδιά – και είναι χιλιάδες – τους νεομετανάστες που ήρθαν τελευταία. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά ήδη πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης από ανθρώπους που τους βλέπουν σαν φτηνό κρέας και τους εκβιασμούς με τις περιορισμένες επιλογές που έχουν. Αν και η κοινωνία που τους περιτριγυρίζει γίνεται ασφυχτική και επικίνδυνη, τότε έχουμε σοβαρό πρόβλημα και η Ελλάδα υποχρέωση να τους προστατεύσει. Ακόμα και από την αξιωματική αντιπολίτευση, ειδικά όταν είναι στενοί φίλοι.
Και αυτά μόνο από τη Φιλανδία. Τα «αδελφά κόμματα» στη Γερμανία έχουν ξεσαλώσει σε ανθελληνικά συνθήματα, στην Ολλανδία είναι ασταμάτητα και δεν θέλω καν να πιάσω αυτά που ακούγονται στα κοινοβούλια της Εσθονίας, Λάτβιας μέχρι Πολωνίας και Ουγγαρίας. Όλα τα πυρά από μέλη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Ή μήπως περιμένουμε το τίμημα για να κλάψουμε όλοι μαζί;
****************************************************************************
Από την ελληνική πρεσβεία δεν περιμένω και πολλά, με έχουν συνηθίσει. Ούτε και από τη κυβέρνηση περιμένω πολλά. Αν δει ο Stubb γράμμα από την ελληνική κυβέρνηση και τον Τσίπρα μάλλον στο κάλαθο των αχρήστων θα πάει αδιάβαστο. Αλλά από τον Σαμαρά έχω απαιτήσεις. Και περιμένω ή καλύτερα απαιτώ και απαντήσεις για το τι έκανε! Άμεσα. Γιατί αν οι Αληθινοί Φιλανδοί ανέβουν κι άλλο στις 19 Απριλίου οι Έλληνες της Φιλανδίας θα είναι πολύ μόνοι τους.
****************************************************************************
Για άλλη μια Παρασκευή παρέα μου κάνει με σκίτσο του ο Θάνος Ραφτόπουλος.
****************************************************************************
Στη φωτογραφία …δυο φίλοι!
