Έχει γίνει αποδεκτό ότι η ανομία περνάει. Ότι κανείς δεν τιμωρήθηκε για τις καταστροφές που αφήνει πίσω της μια διαδήλωση ή μια απεργιακή κινητοποίηση γενικά. Κανένας γονέας δεν πλήρωσε για τις καταστροφές που προξένησε το παιδί του στη κατάληψη του σχολείο του, την οποία ανέχτηκε και πολλές φορές παρακίνησε. Κάηκε το κουβούκλι του φρουρού στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη και κανείς δεν τιμωρήθηκε και ούτε η Αστυνομία προσπάθησε να εντοπίσει το εμπρηστή. Δηλαδή, η κοινωνία έχει αποδεχτεί την «ανομία» σαν «δίκαιο». Καμία Αστυνομία και κανένας εισαγγελέας δεν θεώρησε τις παρανομίες των απεργιακών κινητοποιήσεων εγκληματικές και αξιόποινες πράξεις. Με την επικράτηση της ανομίας, σαν φυσική συνέπεια των αγώνων μας, υποσυνείδητα, και η διοίκηση και οι απεργούντες κάνουν επιλογή των νόμων που θα τηρούν. Αν ένας νόμος δεν μας πάει ή έχει πολιτικό κόστος, αισθανόμαστε πως, επειδή είμαστε θυμωμένοι, έχουμε το δικαίωμα να μην τον τηρήσουμε. Μάλιστα, πολλοί από μας αισθανόμαστε αγαλλίαση όταν τον καταπατούμε. Όπως στη περίπτωση του «δεν πληρώνω» στα διόδια ή στο κλείσιμο των αυτοκινητοδρόμων, που παίρνουν μια πανηγυρική χροιά. Έτσι η ανομία έγινε μέρος του «αγώνα», της απεργίας, της διαδήλωσης, της κατάληψης. Έγινε συνείδηση στο λαό μας ότι αν αδικήσαι από το νόμο ή και το σύστημα γενικά, έχεις το απόλυτο δικαίωμα να παρανομήσεις, πολύ δε περισσότερο, οταν βρίσκεσαι σε κατάσταση απεργίας. Και επειδή η απεργία εχει απόλυτη νομιμότητα, η ανομία που προέρχεται από αυτή, γίνεται επίσης απολύτως νόμιμη.
Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν ενάμισυ εκατομμύρια άνεργοι, ότι έχουν γίνει τόσες αυτοκτονίες, ότι ο κόσμος ψάχνει στα σκουπίδια για να βρει κάτι να φάει, ότι έχει παραλύσει κάθε κοινωνική πρόνοια, ότι οι πτυχιούχοι μας εγκαταλείπουν ομαδικά για να βρούν δουλειά στη Τουρκία και στη Βουλγαρία. Είναι διαπιστώσεις που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει και πολύ περισσότερο να τις αγνοήσει. Εκείνο που με τρομάζει είναι ότι δεν έχουμε αντιληφθεί ότι η ανομία αποτελεί δυναμίτη στα θεμέλια της κοινωνίας. Ότι αν παραδεχτούμε ότι αν κάποιος είναι θυμωμένος και έχει το διακαίωμα να σπάσει και να κάψει χωρίς συνέπειες, τότε θα είναι δικαιολογημένος να πάρει ένα όπλο και να μπεί στο σπίτι του διπλανού του και να του πάρει αυτά που θέλει ή και να τον σκοτώσει, αφού θα ξέρει πως οι θυμωμένοι δεν τιμωρούνται; Κανένας «αγώνας», καμία οργή και οποιαδήποτε αδικία δεν μπορεί να θεωρηθεί δικαιολογία για να παρανομήσουμε. Τη μόνη προστασία που έχει κάθε πολίτης, σε οποιαδήποτε κοινωνία, είναι ο «νόμος». Δεν μπορεί κανένα σύνολο ανθρώπων να θεωρηθεί «κοινωνία» χωρίς την ύπαρξη νομικού πλαισίου, το οποίον ο πολίτης αποδέχεται σαν «νόμο». Η τήρηση των νόμων είναι το υπέρτατον, όχι μόνον καθήκον, αλλά και συμφέρον για κάθε πολίτη. Αυτός που επιλέγει τους νόμους που θα τηρήσει, εμμέσως, βάλλει εναντίον του εαυτού του, αυτοκτονεί. Για το καλό της ποιότητας της κοινωνίας μας, είναι ανάγκη η ανομία να αποσυνδεθεί από τον όρο «αγώνας», πρέπει να πάψει να αποτελεί στοιχείο του. Ανεξάρτητα από τη σημερινή χρήση του όρου «αγώνας» σε όλες τις θεμιτές ή αθέμιτες προσπάθειές μας, εξυπακούεται περισσότερο σαν επιδίωξη ευγενών σκοπών, και τούτο γιατί πρέπει να υποκινείται από την τάση του ατόμου προς την αριστεία.
Η υπακοή στους νόμους αποτελεί μέρος του ήθους μιας κοινωνίας και καμιά κοινωνία δεν μπορεί να σταθεί και να διατηρηθεί χωρίς ηθικά θεμέλια. Χωρίς νόμους που δεν γίνονται σεβαστοί από τους πολίτες της. Ακόμα και στις πιο ευνομούμενες κοινωνίες, πάντα υπάρχουν πολίτες που αισθάνονται ότι αδικούνται από τη πολιτεία. Μπορεί αυτοί,οι πολίτες να σπάσουν, να κάψουν, να δηώσουν χωρίς συνέπειες; Μπορεί ένα δικαστήριο να τους πει ότι είσθε αθώοι, επειδή είσαστε οργισμένοι. Με καμιά δικαιολογία δεν πρέπει η ωραία έννοια του «αγώνα» να συνδέεται με την ανομία. Είναι δύο αντίθετες έννοιες, που δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνυπάρχουν, σαν στοιχεία μιας οποιασδήποτε προσπάθειας, όσο σκληρής και αν είναι. Για ένα ακόμα πιο σημαντικό λόγο. Γιατί με τα έργα μας, όχι μόνο παράγουμε αλλά και διδάσκουμε. Διδάσκουμε τα παιδιά μας για το τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζουν τις διάφορες φάσεις της ζωής τους σαν πολίτες και μάλιστα όταν τα πράγματα δεν είναι ρόδινα. Πως θα τα διδάξουμε; Με το να τους φέρνουμε φαγητό την ώρα που κάνουν κατάληψη στο Σχολείο τους και καταστρέφουν τους υπολογιστές τους; Με το να τα βγάζουμε μπροστά στις απεργίες και στις πορείες μας; Υποδεικνύοντας ότι την ανομία σαν μέσον εκβίασης ευνοϊκών εκβάσεων στις απαιτήσεις μας; Τέτοια κοινωνία θέλουμε να δημιουργήσουμε και να κληρονομήσουμε στις επόμενες γενεές. Χωρίς δημιουργηκότητα, χωρίς ευρηματικότητα, χωρίς ηθικά ερίσματα, χωρίς σεβασμό στη νομιμότητα; Χωρίς ήθος; Ζούγκλα;
Ας το ξανασκεφτούμε και ας βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας σαν πολίτες υπεύθυνοι για τη μοίρα μας και ας σταματήσουμε να είμαστε υπήκοοι και να εξαρτώμαστε συνέχεια από τη βούληση του αφέντη,συνεχώς απαιτούντες και επαιτούντες.
