Παρακολούθησα με προσοχή την ομιλία του και οι φιλελεύθερες αναφορές στο λόγο του δεν γινόταν να διαφύγουν της προσοχής μου, όπως δεν γινόταν να μην εστιάσω και στη φράση του που με ξάφνιασε: “You have too much bureaucracy in Brussels.. .” (μτφ. Έχετε υπερβολική γραφειοκρατία στις Βρυξέλες), ενώ ξεκάθαρο δείγμα της πολιτικής του ιδεολογίας (τουλάχιστον σε επίπεδο Οικονομίας, γιατί στα κοινωνικά θέματα είναι συχνά συντηρητικός) ήταν και η φράση του: “We have to believe in ourselves, in Liberty and in Economy ” (Πρέπει να έχουμε πίστη στους εαυτούς μας, στην Ελευθερία και στην Οικονομία). Σίγουρα, δεν ήταν φράσεις που περίμενα να ακούσω από έναν Ρεπουμπλικάνο Γερουσιαστή και ομολογώ ξαφνιάστηκα ευχάριστα.
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο όμως, από την ομιλία του συγκρατώ μία φράση (την οποία επανέλαβε εις διπλού μάλιστα) και η οποία φράση είναι και η αφορμή για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου. Μιλώντας για την παγκόσμια οικονομική κρίση και τη ζημιά που έχει υποστεί τόσο η χώρα μας όσο και οι Η.Π.Α έκανε την εξής παρατήρηση: “In order to make America or Greece great again you have to understand what make them great in the first place” (μτφ. Προκειμένου να γίνουν η Αμερική ή η Ελλάδα σπουδαίες ξανά, θα πρέπει να σκεφτείτε τι τις έκανε εξ αρχής σπουδαίες). Κάνοντας χρήση του προεκλογικού σλόγκαν που χρησιμοποίησε το επιτελείο του Ντόναλντ Τραμπ “Make America Great Again” (μτφ. Ας κάνουμε την Αμερική ξανά σπουδαία) ο Γερουσιαστής Paul προέτρεψε και τις δύο χώρες να ανατρέξουν στις ρίζες τους.
Είναι γεγονός πως στην Ελλάδα συχνά επικαλούμαστε στο δημόσιο διάλογο και όχι μόνο το πάλαι ποτέ μεγαλείο της χώρας μας. Άραγε έχουμε προσδιορίσει σαν κοινωνία ποιο ακριβώς ήταν το μεγαλείο των προγόνων μας; Ήταν οι τέχνες και τα γράμματα; Ήταν η ναυτική αξιοσύνη; Η γέννηση της Δημοκρατίας; Μήπως ήταν όλα αυτά μαζί και άλλα τόσα; Μήπως είναι λάθος να θεωρήσουμε ότι οι ένδοξες ημέρες της Ελλάδας, ήταν αυτές τις αρχαιότητας και έτσι ξεχνάμε άθελά μας σύγχρονες ελληνικές διακρίσεις όπως του Σεφέρη, του Ελύτη, του Χατζιδάκι, του Παπανικολάου κ.α.; Το πλήθος των ερωτημάτων αυτών οριοθετεί το όλο πρόβλημα του αδιεξόδου της Ελλάδος σε δύο συνισταμένες. Η πρώτη είναι ότι δεν έχουμε συμφωνήσει στο τι ορίζουμε ως «μεγαλείο» και η δεύτερη είναι ότι δεν έχουμε τοποθετήσει χρονικά την ύπαρξη του «μεγαλείου» αυτού.
Τα επιτελεία των κομμάτων καθημερινά σχεδιάζουν τον οδικό χάρτη που θα μας βγάλει από την κρίση. Ακόμα και οι εταίροι μας σχεδιάζουν νύχτα μέρα το πώς θα βγάλουν τόσο εμάς όσο και ολόκληρη την Ευρώπη από τη δίνη που βρίσκεται. Βγαίνοντας όμως από τη δίνη αυτή, ποιο δρόμο θα χαράξουμε; Ποίο «μεγαλείο» θα αναζητήσουμε; Η απόλαυση των ελεύθερων και ανοικτών αγορών θα είναι η εντελέχειά μας; Η οριζόντια απόλαυση των καταναλωτικών αγαθών θα είναι η ανταμοιβή για την έξοδό μας από την κρίση; Αυτό το μεγαλείο θα λένε ότι είχε η Ελλάδα και η Ευρώπη όταν θα μελετούν οι ιστορικοί του μέλλοντος τις δεκαετίες αυτές που ζούμε;
Πόσο θλιβερό είναι ότι με τον δρόμο που έχουμε χαράξει τελικά δεν μεγαλουργούμε σε κανένα τομέα και οι απόγονοί μας σε 100-200 χρόνια δεν θα λένε για το μεγαλείο της Ελλάδας στο 21ο αιώνα, αλλά θα αναπολούν κι αυτοί τον Αριστοτέλη… και τον Ελύτη; Θα είμαστε μία χρονική περίοδος ή θα σηκώσουμε τα μανίκια να κάνουμε την Ελλάδα του 21ου αιώνα από άχρωμη χρονική περίοδο ζωηρό χρονικό ορόσημο;
Ας γίνει το παρελθόν μας όχι επίλογος, αλλά πρόλογος για τη σύγχρονη Ελλάδα. Όπως μας δίδαξε και ο Σαίξπηρ: «Ο,τι είναι παρελθόν είναι πρόλογος»…
