Υπάρχουν δύο πολύ καλοί λόγοι για τους οποίους θα ήταν αδύνατον για τους πολίτες ενός τέτοιου καθεστώτος να μεταπηδήσουν σε μία “ανώτερη” κοινωνική τάξη. Ο πρώτος είναι ότι ο κομμουνισμός έχει ως στόχο το να βρεθούν όλα τα μέλη του στην ίδια κοινωνική τάξη, κάτι που προφανώς έρχεται σε αντίθεση με οποιαδήποτε κοινωνική ανέλιξη. Ο δεύτερος είναι ότι πρόκειται για ένα εκ φύσεως απολυταρχικό καθεστώς και, όπως σε όλα τα απολυταρχικά καθεστώτα που θέλουν να προστατέψουν τον εαυτό τους, δεν υπάρχει χώρος για ισχυρή μεσαία τάξη, παρά μόνο για την κυβερνώσα ανώτερη τάξη και την κυβερνούμενη μάζα. Μπορεί κάποιος από εσάς να διαφωνεί λέγοντας ότι κάτι τέτοιο δεν είναι πραγματικός κομμουνισμός, αλλά μάλλον αυτό που έχει στο μυαλό του είναι κάτι άλλο και όχι ένα κομμουνιστικό καθεστώς.
Γιατί όμως τα γράφω όλα αυτά;
Πριν περίπου μία εβδομάδα έπεσα καταλάθος σε μία ομιλία σχετικά με τον Αμερικανικό στρατό στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. (Δεν ξέρω πώς πέτυχα αυτή την ομιλία ούτε γιατί ξεκίνησα να την ακούω, μάλλον κάποιο παράδοξο αποτέλεσμα στον αλγόριθμο με τον οποίο το YouTube προτείνει βίντεο στους χρήστες του.) Έχοντας λοιπόν την εμπειρία ενός παγκοσμίου πολέμου, οι Αμερικανοί προσπάθησαν να βελτιστοποιήσουν τον τρόπο επιλογής αξιωματικών πειραματιζόμενοι με διάφορα μέσα, ανάμεσά τους και το νεοεφευρεθέν τότε IQ, τον γνωστό μας δείκτης νοημοσύνης. Παρά τα προβλήματα που υπήρχαν –προφανώς τα τεστ IQ της εποχής ήταν πρωτόγονα και εντελώς αναξιόπιστα- ως κίνηση ικανοποίησε τόσο τα μέλη του συντηρητικού χώρου, όσο και του προοδευτικού. Για τους συντηρητικούς ο λόγος είναι προφανής: καλύτεροι αξιωματικοί, καλύτερος στρατός. Για τους προοδευτικούς όμως, ο λόγος ήταν αρκετά διαφορετικός: ο στρατός στις ΗΠΑ είναι από τους ευκολότερους τρόπους να δοθεί η δυνατότητα να ανελιχθούν κοινωνικά άτομα που ανήκουν στις κατώτερες τάξεις.
Αυτά όμως στις ΗΠΑ των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα. Εδώ, στην Ελλάδα των πρώτων δεκαετιών του 21ου αιώνα, με ποιό τρόπο φροντίζει το κράτος να δίνει τη δυνατότητα στους νέους να ξεφύγουν από την “τάξη” των γονιών τους και να ανελιχθούν;
Την απάντηση δεν χρειάζεται να σας την πω. Την έχετε δει δίπλα σας εκατοντάδες φορές. Πόσοι γνωστοί σας, νέοι και ταλαντούχοι και ικανότατοι, έχουν φύγει για το εξωτερικό; Πόσοι γνωστοί σας με γνώσεις και πίστη στον εαυτό τους άνοιξαν μία επιχείρηση για να πληρώνουν περισσότερους φόρους από τα έσοδά τους και τελικά να την κλείσουν δύο-τρία χρόνια μετά; Πόσοι με μεταπτυχιακά και ντοκτορά έπιασαν δουλειά με βασικό μισθό εκτός του αντικειμένου τους και χωρίς προοπτική επαγγελματικής προόδου και χαίρονται που τουλάχιστον δουλεύουν;
Όλοι γνωρίζουμε ποιό είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμα στην Ελλάδα του 2018: να βρεις μια κακοπληρωμένη δουλειά στο δημόσιο. Να παίρνεις λεφτά από το κράτος για να του τα επιστρέφεις σε έμμεσους και άμεσους φόρους. Με αυτό το κριτήριο διαλέγουν τα παιδιά σχολή φοίτησης, με αυτό το όνειρο σπουδάζουν, με αυτόν τον στόχο διαλέγουν το κόμμα που θα ψηφίσουν, όλα με σκοπό να δουλέψουμε για το κράτος. Ένας μικρός κομμουνιστικός παράδεισος.
Δεν υπάρχει καμία οργανωμένη από το κράτος ευκαιρία ανέλιξης σε κάποια “ανώτερη” κοινωνική τάξη και, όσες υπήρχαν, τορπιλίστηκαν μεθοδικά την τελευταία τριετία. Όχι επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να φέρει την δικτατορία του προλεταριάτου, μη κοροϊδευόμαστε, αλλά επειδή αυτό γίνεται όταν απλά δεν ενδιαφέρεσαι.
Αλλά και αυτό το ξέρατε ήδη. Δεν περιμένατε την διαπίστωση ότι δεν υπάρχει οργανωμένη κοινωνική κινητικότητα προς τα πάνω για να διαπιστώσετε ότι το κράτος δεν ενδιαφέρεται. Οι άστεγοι χωρίς μέλλον και οι χήρες χωρίς σύνταξη είναι αρκετή απόδειξη. Ακόμα και ο στρατός, που στις ΗΠΑ είναι ένας μηχανισμός κοινωνικής κινητικότητας ανοιχτός προς όποιον θέλει να καταταχτεί, δεν είναι παρά ένας ακόμα τρόπος να πληρώνεσαι ψίχουλα για να κάνεις δουλειά για το κράτος και αυτό αν είσαι αρκετά τυχερός για να περάσεις σε στρατιωτικές σχολές.
Δεν υπάρχει ενδιαφέρον και, τελικά, για όσους ξέμειναν εδώ δεν υπάρχει ελπίδα. Αυτό είναι το χειρότερο. Η ελπίδα δεν ήρθε. Η ελπίδα έφυγε και πήγε στο εξωτερικό, όπου πλέον την εκτιμουν για τις σπουδές, τις γνώσεις, την εργατικότητα και το IQ της και είναι πλέον ευτυχισμένη, μακριά από Καρανίκες, Πολάκηδες, Καλογρίτσες, νεολαίους ράππερ και λοιπούς που ανελίχθηκαν κοινωνικά και πανηγυρικά την τελευταία τριετία με κάποια κριτήρια που –υποθέτω- δεν ήταν οι σπουδές, οι γνώσεις, η εργατικότητα και το IQ τους…
