Το επιχείρημά του συνοπτικά ήταν το εξής: γιατί όταν μπαίνει η μπάλα στο τέρμα δεν μετράμε δύο γκολ; “Μα αφού μία φορά μπήκε, γιατί να μετρήσουμε δεύτερη;” “Ναι, αλλά εγώ τα δικά μου γκολ θα τα μετράω για δύο και τα δικά σου για ένα.” “Μα δεν είναι έτσι οι κανόνες!” “Ακριβώς! Και τι κάνει αυτόν τον κανόνα σπουδαιότερο από έναν άλλο;” Είχε απόλυτο δίκιο. Ένας παίκτης απαγορεύεται ρίξει μπουνιά στον διαιτητή και η πράξη του αυτή έχει τις ανάλογες συνέπειες. Γιατί προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε έναν πρόεδρο ομάδας που μπήκε με το πιστόλι του στον αγωνιστικό χώρο; Μήπως για εκείνον ισχύουν άλλοι κανόνες από ό,τι για τους υπόλοιπους Έλληνες; Μήπως του αξίζει κάποια ειδική μεταχείριση, πχ να μετράμε σε κάθε τέρμα της ομάδας του ένα επιπλέον γκολ επειδή έχουν αδικηθεί στο παρελθόν και είναι καλά παιδιά;
Βλέπετε, έχουμε μπερδευτεί λίγο και νομίζουμε ότι η ζωή είναι ένα παραμύθι, ότι υπάρχει κάποια αφήγηση και ότι οι κανόνες υπάρχουν για να εξυπηρετούν την πλοκή, οπότε αν δεν μας συμφέρουν μπορούμε να τους ξεχάσουμε. Κάτι σαν το Καράτε Κιντ, όπου οι κανόνες έλεγαν ξεκάθαρα ότι απαγορεύονται οι κλωτσιές στο κεφάλι, αλλά ο Ντάνιελ Σαν αδικήθηκε και ήταν και καλό παιδί, οπότε όταν έκανε την «κλωτσιά του γερανού» στην μούρη του κακού αλητήριου τραμπούκου όλοι κάναμε τα στραβά μάτια και χαρήκαμε που νίκησε ο πρωταγωνιστής. Δεν είναι όμως έτσι η ζωή. Εκτός βέβαια άμα είσαι Ελληνάρας, οπότε φυσικά και είναι ακριβώς έτσι.
Πάρτε ως παράδειγμα το πιο γνωστό ριάλιτι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, το Survivor. Στις ΗΠΑ –ξέρετε, εκεί που έτρωγαν βελανίδια πάνω στα δέντρα όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες- όταν οι παίκτες παρέβηκαν τους κανόνες και πήραν φαγητό από τους ντόπιους, δέχτηκαν την προβλεπόμενη ποινή: αποβλήθηκαν. Στην Ελλάδα όμως ήταν καλά παιδιά που πεινούσαν, οπότε δεν πειράζει. Ακόμα και αν οι συμπαίκτες τους πείναγαν λιγότερο και είναι κακοί άνθρωποι, αυτό δεν αλλάζει τα γεγονότα: κάναμε τα στραβά μάτια για χάρη της αφήγησης.
Η αφήγηση όμως είναι κάτι το απολύτως αποδεκτό στα ριάλιτι. Δεν υπάρχει παγκόσμια εποπτική αρχή για το Voice, ούτε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Master Chef. Το παιχνίδι ανήκει στο κανάλι και αυτό φτιάχνει τους κανόνες με βάση το να είναι αρεστοί στο τηλεοπτικό κοινό, και αυτό είναι κάτι το απόλυτα λογικό και αναμενόμενο.
Το πρόβλημα ξεκινάει όταν περιμένουμε από τα πραγματικά αθλήματα να συμπεριφέρονται σαν ριάλιτι. Πόσες φορές έχουμε ακούσει ή έχουμε πει ατάκες του στυλ «δεν το δίνεις αυτό το πέναλτυ στο τελευταίο λεπτό» ή «έλα μωρέ, ίσα που τον ακούμπησε»; Αυτό είναι η προσπάθειά μας να αντικαταστήσουμε τους κανόνες με το αφήγημα, να δούμε δηλαδή τον πρωταγωνιστή να κάνει την «κλωτσιά του γερανού» στη μούρη του αντιπάλου και επειδή είναι το καλό παιδί να κερδίζει ακόμα και άδικα. «Μας έκλεψε το πρωτάθλημα το κράτος των Αθηνών. Σιγά για ένα πιστόλι; Και άλλοι έχουν μπει στο γήπεδο με όπλα, αλλά δεν είδα τότε τους Αθηναίους να αντιδράνε». Μπορεί όλα αυτά να είναι αλήθεια, αλλά η πραγματικότητα δεν αλλάζει: οι κανόνες είναι κανόνες και το αφήγημα είναι αφήγημα, μπράβο στον ΠΑΟΚ που πήρε το κύπελο και καλά να πάθει που έχασε το πρωτάθλημα. Κρίμα, αλλά όχι άδικο.
Η αθλητική μας παιδεία όμως δεν είναι απλά μία προέκταση της γενικότερης παιδείας μας; Γίνεται αυτός που δικαιολογεί τον κουμπουροφόρο Ιβάν Σαββίδη να μη δικαιολογήσει και τους υπόλοιπους πρωταγωνιστές της καθημερινότητάς του, με πρώτο και καλύτερο φυσικά τον εαυτό του; Γιατί λοιπόν να μη μετράει διαφορετικά για αυτόν το όριο ταχύτητας; Σίγουρα έχει καλύτερη δικαιολογία από όλους τους άλλους οδηγούς, είναι βέβαιο ότι βιάζεται περισσότερο και ασφαλώς είναι ικανότερος από τους γύρω του.
Και γιατί να μείνουμε στα μικρά, καθημερινά θέματα; Γιατί να μη φτιάξουμε αφήγημα και για σημαντικότερα πράγματα, όπως για παράδειγμα για την καθημερινότητα της χώρας μας; Όταν λοιπόν καταπιέζουν τους Έλληνες που μετανάστευσαν σε ξένη χώρα είναι ούγκανα πρωτόγονοι ρατσιστές, αλλά όταν εμείς κάνουμε τα ίδια και χειρότερα σε πρόσφυγες και μετανάστες στη χώρα μας είμαστε δικαιολογημένοι. Και γιατί να μη βλέπουμε μέσα από αφήγημα ακόμα και την ιστορία της χώρας μας; Μη πάτε μακριά, δείτε τα παράλληλα αφηγήματα για τον εμφύλιο και θα διαπιστώσετε ότι ο καθένας βλέπει τον εαυτό του ως τον καλό πρωταγωνιστή που η «κλωτσιά του γερανού» είναι κάτι που δικαιολογείται, ακόμα και αν αντιβαίνει στους κανόνες.
Πρέπει κάποια στιγμή να αποφασίσουμε ότι όταν η μπάλα μπαίνει στα δίχτυα μετράμε ένα γκόλ, ότι αν μπουκετώσεις τον διαιτητή αποβάλλεσαι και ότι αν μπεις με κουμπούρι στο γήπεδο θα φταις που η ομάδα σου θα χάσει τον αγώνα. Και πρέπει αυτό να μας γίνει μάθημα και, τελικά, νοοτροπία.
Δεν γίνεται ένα κόμμα να κατηγορεί τους αντιπάλους του για λαϊκισμό, αλλά όταν λαϊκίζουν τα δικά του στελέχη να υπάρχουν δικαιολογίες του στυλ «κάνουν το μήνυμα πιο κατανοητό για τους απλούς πολίτες». Δεν γίνεται ένας πολιτικός να κατηγορεί τους αντιπάλους για κρατισμό και νεποτισμό αλλά να βολεύει κυριολεκτικά χιλιάδες άτομα με μόνα κριτήρια την συγγένεια και το κόμμα προτίμησης.
Δεν γίνεται να εφαρμόζεις μνημόνια, να πετσοκόβεις μισθούς και συντάξεις, να φορολογείς δίχως αύριο και η δικαιολογία σου να είναι ότι είσαι καλός άνθρωπος και αναγκάζεσαι ενώ δεν θες να το κάνεις.
Ή μάλλον, γίνεται…
Όλα αυτά γίνονται, αρκεί να τα κάνεις στα κατάλληλα άτομα, αυτά που θα δικαιολογούσαν και θα υποστήριζαν ότι κακώς τιμωρήθηκε η ομάδα του κουμπουροφόρου που μπήκε αρματωμένος σε αγωνιστικό χώρο…
Φωτογραφία από gazzetta.gr
