Ο Αντόνιο κι εγώ ζούμε στη Φιλανδία περίπου τον ίδιο αριθμών ετών και δεν είμαστε οι μόνοι που έχουμε παρατηρήσει ότι υπάρχει μια περίεργη συνομωσία που καλύπτει από κυβέρνηση μέχρι τον τύπο και από δημόσιους λειτουργούς μέχρι και απλούς πολίτες. Μια τάση συγκάλυψης οτιδήποτε θα ντρόπιαζε την χώρα και τους κατοίκους της ή θα χάλαγε την εικόνα της προς το εξωτερικό. Και βέβαια υπάρχει εξήγηση και οι ρίζες της βρίσκονται στις αρχές της φιλανδικής δημοκρατίας μέχρι το τέλος του ψυχρού πολέμου και συνοψίζεται στις λέξεις εθνική ενότητα.
Η Φιλανδία βρέθηκε για πολλούς αιώνες σε μια πολύ παράξενη και ευαίσθητη θέση. Για εκατονταετίες ήταν ο χώρος σύγκρουσης η διαπραγμάτευσης υπερδυνάμεων, τα ονόματα μεν άλλαζαν μέσα στο πέρασμα των αιώνων και από τους Σουηδούς από τη μια και τους Ρώσους, δύση-ανατολή ή ΝΑΤΟ Σοβιετική ένωση. Για του Φιλανδούς, που βρισκόντουσαν πάντα στριμωγμένοι ανάμεσα και υποχρεωμένοι να ισορροπούν μεταξύ δυνάμεων που θα μπορούσαν να τους συνθλίψουν οι λύσεις ήταν πάντα μετρημένες. Αν προσθέσουμε σε αυτό και την δυσπιστία που αντιμετώπιζαν τους Φιλανδούς και οι δυο πλευρές οι λύσεις μειώνονται στο ελάχιστο και η εθνική ενότητα απέμενε η μοναδική άμυνα.
Και λογικό και θεμιτό. Άλλωστε μπροστά στον κίνδυνο κάθε λαός σε αυτή τη γη και την ιστορία της ενώνεται και λειτούργει σαν μια γροθιά. Επειδή σας βλέπω να χαμογελάτε πικρά αυτή τη στιγμή σας υπενθυμίζω ότι σε στιγμές κρίσης – με πολλά ιστορικά παραδείγματα – και ο ελληνικός λαός έχει ενωθεί σαν γροθιά και παράλληλα ο Εφιάλτης δεν ήταν ποτέ μόνο ελληνικό συστατικό αλλά Εφιάλτες υπάρχουν στην ιστορία κάθε λαού και του Φιλανδικού.
Η Φιλανδία λοιπόν έχει ιστορία σαν ανεξάρτητη χώρα κάτι λιγότερο από ένα αιώνα. Μέσα σε αυτόν τον αιώνα έπρεπε να αφαιρέσει από πάνω της τις σουηδικές, Ρωσικές ακόμα και φιλο-Ναζιστικές επιρροές και να δημιουργήσει μια νέα εθνική και ιστορική ταυτότητα που θα εξασφάλιζε και θα εγγυούταν την ανεξαρτησία όχι μόνο στη διεθνή κοινωνία αλλά πολύ περισσότερο στη συνείδηση των κατοίκων της.
Ξέρετε πολλές φορές όταν μιλάμε για τη Φιλανδία μας τυφλώνουν δυο στοιχεία που απαρτίζουν τη σημερινή της εικόνα. Το πρώτο στοιχεί είναι η σημερινή της οικονομική εικόνα που κρύβει ότι πέρα από την Νόκια – τουλάχιστον μέχρι τελευταία – από μια σειρά εταιρίες συμπεριλαμβανόμενων και των εταιριών παραγωγής χάρτου η Φιλανδία ήταν και είναι μια κατεξοχήν αγροτική χώρα και που λόγω κλιματολογικών συνθηκών μια αγροτική χώρα με ιδιαίτερες δυσκολίες που η είσοδος της στην Ε.Ε. – και τις επιδοτήσεις της – ουσιαστικά την έσωσε.
Η Φιλανδία είναι ουσιαστικά μια χώρα που ζει σε τρεις ταχύτητες. Υπάρχει η ταχύτητα Νόκια – θα μπορούσε να λέγεται Ρόβιο – που βρίσκεται κάπου γύρω στο 2015, υπάρχει η ταχύτητα κράτος που βρίσκεται κάπου γύρω στο 1999 με τάσεις να μπει γρήγορα στον 21ο αιώνα και υπάρχει και η ταχύτητα κόσμος που ισορροπεί κάπου μεταξύ τέλη 1970 και αρχές 1990. Αν παρατηρήσατε κανένας δεν βρίσκετε στο σήμερα.
Αλλά για να επανέλθω σε αυτά που λέγαμε, από τη διαφύλαξη της ανεξαρτησίας, τη δημιουργία εθνικής ταυτότητας μέχρι στο σημερινό οικονομικό θαύμα αυτό που έπαιξε το μεγαλύτερο λόγο ήταν η εθνική ενότητα. Αλλά όπως όλα τα νομίσματα έτσι και το φιλανδικό έχει δυο πλευρές. Από τη μια πλευρά ενώθηκαν και εξασφάλιζαν τους στόχους τους από την άλλη πλευρά ο πολίτης άφησε τον απόλυτο έλεγχο αποφάσεων στο πατερούλη κράτος που σιγά σιγά εξελίχτηκε και σε μεγάλο αδελφό. Και εδώ υπάρχουν τα θετικά και τα αρνητικά. Για παράδειγμα η εφορία έχει απόλυτη εικόνα των καταθέσεων σου, πως μπαίνουν και πως βγαίνουν χρήματα. Το κάθε ποσό που κατατίθεται ή αποσύρεται από τους λογαριασμούς έχει και την δικαιολογία του και τις περισσότερες φορές είναι κωδικοποιημένη. Καμία ανταλλαγή μετρητών πάνω από 50 ευρώ δεν γίνεται χωρίς την εγγραφή στην απόδειξη του αριθμού social number που λειτουργεί και σαν ΑΦΜ. Πολλά από τα πρόστιμα, παράβολα ή εισφορές είναι ανάλογα της φορολογικής δήλωσης και ακόμα και ο αστυνομικός που θα σε σταματήσει για τροχαία παράβαση έχει πρόσβαση στα απαραίτητα στοιχεία.
Αλλά υπάρχει και η άλλη πλευρά και θα σας πω μια προσωπική ιστορία για κάτι που με ενόχλησε όταν είχα πρωτοέρθει στη Φιλανδία. Νομίζω ότι ήταν η τρίτη η τέταρτη μου επίσκεψη σε δημόσια βιβλιοθήκη και μέρες μετά από την παραλαβή της κάρτας μόνιμου κατοίκου όταν η βιβλιοθηκάριος την ώρα που έλεγχε τα βιβλία που έπαιρνα μου είπε, «τώρα είμαστε μόνιμοι κάτοικοι Φιλανδίας, συγχαρητήρια.» η προσωπική μου κατάσταση είχε κοινοποιηθεί ακόμα και στη δημόσια βιβλιοθήκη! Και μην ξεχνάτε ότι αυτά συμβαίνουν σε μια χώρα που μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα είχε απόλυτα ελεγχόμενο πληθυσμό για ιστορικούς, κοινωνικούς και κλιματολογικούς λόγους.
Κάπου εδώ έγκειται και το δεύτερο στοιχείο που γεμίζει την φιλανδική βιτρίνα προς τα έξω. Ένα κράτος που φροντίζει τους πολίτες του άψογα και πέρα από το μεγάλο αδελφό λειτουργεί σαν πατερούλης που αγκαλιάζει στοργικά τους πάντες ακόμα και τους φιλοξενούμενους.
Αυτά τα δυο στοιχεία λοιπόν έχουν όχι απλά μια άλλη πλευρά αλλά και μια σκοτεινή πλευρά. Ο Φιλανδός στο πέρασμα των χρόνων αφήνει την μοίρα του σε αυτόν τον πατερούλη που τον αγκαλιάζει και τον φροντίζει και από ένα σημείο και ύστερα δεν τον αμφισβητεί. Η εξουσία γίνεται ταμπού και η εθνική ενότητα ο μανδύας που την προστατεύει. Μπορώ να πω χιλιάδες πράγματα για τον Γιούχα (το όνομα τυχαίο), αλλά όταν γίνεται βουλευτής, υπουργός, πρωθυπουργός, διευθυντής, αστυνόμος, δήμαρχος τότε δεν βρίζω τον Γιούχα αλλά τον βουλευτή, υπουργό, πρωθυπουργό, διευθυντή, αστυνόμο, δήμαρχο. Ο Γιούχα πέρασε από την κολυμπήθρα της εθνικής ενότητας.
Όταν δε φτάνουμε στην εικόνα που δείχνουμε προς τα έξω, αυτή η κατάσταση φτάνει τα όρια της υστερίας. Αν διαβάσετε σελίδες του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων και συγκρίνετε αυτά που γράφονται στα φιλανδικά και στα σουηδικά με αυτά που γράφονται στα αγγλικά απλά θα πάθετε πλακά. Δικαιολογημένα οι περισσότεροι νομίζουν ότι ζούμε στον παράδεισο. Ακόμα και μεταξύ των φιλανδικών και σουηδικών (η Φιλανδία έχει δυο επίσημες γλώσσες) υπάρχουν διαφορές με τα σουηδόφωνα μερικές φορές πιο ανεξάρτητα. Και ξέρετε ποιο είναι το τρομακτικό, δεν είναι κρατική επέμβαση η κρατική προπαγάνδα, το κρατικό πρακτορείο σε γενικές γραμμές είναι ανεξάρτητο, είναι οι Φιλανδοί. Ακόμα και στις πιο αποκαλυπτικές εφημερίδες υπάρχει μια αίσθηση αυτολογοκρισίας …για το καλό της Φιλανδίας! Και χωρίς να το συνειδητοποιούν και ταυτόχρονα απόλυτα συνειδητά συγκαλύπτουν πράγματα που σε άλλες χώρες ακόμα και στην Ελλάδα του σήμερα θα προκαλούσαν σεισμό.
Αλλά πριν συνεχίσω με μερικά παραδείγματα και παρενθετικά θα ήθελα να σας μιλήσω για το πώς βγαίνει αυτός ο περίφημος κατάλογος με τις χώρες που η Φιλανδία χαρακτηρίζεται σαν «η λιγότερο διεφθαρμένη χώρα στο κόσμο». Ο κατάλογος είναι αποτέλεσμα έρευνας που ξεκίνησε πριν από τρεις δεκαετίες από ένα Ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο σαν εργασία που έδωσε καθηγητής σε τελειόφοιτους. Οι φοιτητές λοιπόν έκαναν ερωτήσεις σε ένα δείγμα πολιτών από όλα τα οικονομικά και μορφωτικά στρώματα με θέμα το πόσο διαφθαρμένο είναι το κράτος στη σχέση του με τον πολίτη. Αυτή η έρευνα βέβαια τώρα έχει περάσει σε διεθνής οργανισμούς και εταιρίες αλλά η βάση παραμένει η ίδια με το ερωτηματολόγιο να έχει τον ίδιο στόχο και το δείγμα τα ίδια κοινωνικά, οικονομικά και μορφωτικά στρώματα. Τώρα και με γνώμονα όσα σας ανάφερα παραπάνω φανταστείτε πως απαντά το 85% των Φιλανδών και το 99% των Ελλήνων. Ευτυχώς που η έρευνα δεν γίνεται στην Βόρειο Κορέα – γίνεται από στοιχεία που έχουν συλλεχτεί από δραπέτες του δικτατορικού κράτους – διαφορετικά θα ήταν για ευνόητους λόγους η πρώτη χώρα στον κατάλογο!
Τον πρώτο καιρό που ήρθα στη Φιλανδία συνεργάστηκα με μεγάλη εταιρία που τους έγραφα δελτία τύπου και άρθρα για ειδικευμένο τύπο όταν κάποια στιγμή με ειδοποίησαν ότι για μια εβδομάδα θα πηγαίναμε για ένα σεμινάριο ενημέρωσης προς τους πελάτες μας στη Λαπωνία. Παράλληλα με ενημέρωσαν να έχω μαζί μου τα ..σκι μου! Δυο στοιχεία. Το κράτος ήταν ο μεγαλύτερος πελάτης της εταιρίας άρα οι συμμετέχοντες ήταν κυρίως δημόσιοι υπάλληλοι, στην πρόσκληση συμπεριλάμβαναν και το έτερον ήμισυ και η διάρκεια του σεμιναρίου ήταν μια εβδομάδα με όλα πληρωμένα.
Δεν θα σας πω πως περάσαμε απλά θα αναφέρω κάποιες διαπιστώσεις. Τις μοναδικές φορές που είδα όλους του πάνω από τριακόσιους συμμετέχοντες ήταν στη γιορτή του καλώς ήρθατε και στο αποχαιρετιστήριο πάρτι. Την δεύτερη μέρα στην αίθουσα που γινόταν το σεμινάριο εκτός του ομιλητή ήμασταν ξη άτομα, την επομένη μέχρι το διάλειμμα για καφέ ήμασταν τέσσερεις. Μετά έφυγα κι εγώ. Οι συμμετέχοντες διέπρεπαν στην κατάβαση και το σλάλομ. Όλα συνέβαιναν σε ένα πολύ οργανωμένο συγκρότημα λίγο μακριά από το επόμενο χωριό αλλά κανένας δεν ασχολήθηκε με τον τοπικό τουρισμό. Το πρώτο βράδυ θέλησα να πληρώσω το ποτό μου αλλά με ενημέρωσαν ότι όλα ήταν πληρωμένα. Όταν χρειάστηκα καινούργια γάντια στο κατάστημα ειδών σπορ με ενημέρωσαν ότι όλα ήταν ταχτοποιημένα. Για έξη μέρες δεν πλήρωσα ούτε τα τσιγάρα μου και την τελευταία όλοι αποχαιρετιστήκαμε παρέα με ένα μικρό και πολύ μοντέρνο σακίδιο που εκτός από τις συνηθισμένες μπροσούρες συμπεριελάμβανε και ένα σετ από αξεσουάρ …σκι, φαντάζομαι για το επόμενο ενημερωτικό σεμινάριο.
Και το ίδιο σκηνικό έχει επαναληφτεί πολλές φορές σε πολλούς διαφορετικούς χώρους και επαφές θυμίζοντας μου ότι το φακελάκι έρχεται σε πολλά και διαφορετικά μεγέθη. Αλλά και στην πολιτική τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Ας αφήσουμε τον βουλευτή που είχε στα κτήματα του παράνομους μετανάστες από τη Ρωσία για φτηνό εργατικό δυναμικό την περίοδο συλλογής της φράουλας. Αυτόν τον πιασαν και αφού πλήρωσε το πρόστιμο και δε ήταν υποψήφιος για μια εκλογική περίοδο συνέχισε στις επόμενες εκλογές την πολιτική του καριέρα.
Στα τριάντα χρόνια που ζω από κοντά πολικούς το μεγαλύτερο πολιτικό σκάνδαλο –αμιγές πολιτικό το έχω ζήσει στη Φιλανδία και έχει να κάνει με την πρώτη γυναίκα Φιλανδή πρωθυπουργό και που έμεινε στη θέση της μόνο για δυο μήνες. Αλλά επειδή για το συγκεκριμένο έχω εικόνα από μέσα θα σας μιλήσω μια άλλη φορά. Προς το παρόν θα σας μιλήσω για κάτι των τελευταίων ετών.
Η κυβέρνηση έδωσε οικονομική βοήθεια σε σειρά από ημικρατικές επιχειρήσεις που πήγαιναν για φούντο – εδώ θα βρείτε πολλά παράλληλα στοιχεία – και αυτή η οικονομική βοήθεια βρήκε με μυστήριο τρόπο το δρόμο για το ταμείο της εκλογικής καμπάνιας του τότε …πρωθυπουργού! Ο πρωθυπουργός επανεκλέγει πρωθυπουργός και οι εταιρίες …φούνταραν για τα καλά. Το σκάνδαλο αποκαλύφθηκε από μια ομάδα δημοσιογράφων και σύντομα άρχισε η έρευνα και η ανάκριση. Ο πρωθυπουργός παραιτήθηκε για …οικογενειακούς λόγους και σύντομα η δικαιοσύνη έκλεισε την υπόθεση για λόγω έλλειψης …στοιχείων!
Η ιστορία δεν έκανε επικεφαλίδες περισσότερο από μια μέρα και στα αγγλόφωνα τμήματα των ειδησεογραφικών πρακτορείων απολύτως τίποτα. Έχετε διαβάσει τίποτα; Ξέρετε για ποιον μιλώ η για πότε; Δεν είναι λίγο περίεργο όταν ακόμα και τα μικρότερα ελληνικά μπλοκ έχουν τι είπε στον ύπνο του ο κάθε Φιλανδός πολιτικός κανένας να μην μιλάει για αυτό το σκάνδαλο. Κανένας δεν ξέρει τίποτα. Τώρα φανταστείτε αν κάτι παρόμοιο συνέβαινε στην Ελλάδα. Δεν θέλετε στην Ελλάδα; Φανταστείτε Αγγλία ή Γερμανία!
Αυτά δεν τα έγραψα για να σας πω ότι η Φιλανδία είναι διεφθαρμένη η ότι άδικα κατηγορούν την Ελλάδα. Μέσα μας θα βρούμε και τα γιατί και τα πως. Η Ελλάδα είναι πολύ διεφθαρμένη χώρα και μάλιστα η διαφθορά αγγίζει τα πάντα κάνοντας την κοινωνικά αποδεκτή σε πολλά της σημεία. Αυτό που προσπαθώ να σας πω, ζώντας στη χώρα «πρότυπο» προερχόμενος από τη χώρα «μαύρο πρόβατο» και ειλικρινά εύχομαι να γίνεται κατανοητό, είναι ότι τα πρότυπα μας τα βρίσκουμε μέσα μας και όχι σε παραμορφωτικούς καθρέφτες που κάνουν το κάρβουνο χρυσό. Άλλωστε ότι λάμπει δεν είναι πάντα χρυσός.
Αν και τα σχολεία έχουν ανοίξει στη Φιλανδία εδώ και ένα μήνα, καλή σχολική χρονιά στα παιδάκια στην Ελλάδα και θυμηθείτε ότι το μέλλον μιας κοινωνίας ξεκινά από το σχολείο.
******************************************************************
Την πληροφορία την διάβασα στο διαδίκτυο και δεν έχω καταφέρει να την επιβεβαιώσω ελπίζοντας πάντα ότι δεν είναι αληθινή. Πριν από δυο μέρες νεαρός Έλληνας χτυπήθηκε από νέο-Ναζι (ξέρετε, αυτούς τους μαυροφορεμένους με τη σημαία στο στήθος που ονειρεύονται μια νέα Φιλανδία με αληθινούς Φιλανδούς, τους συνοδοιπόρους του Μιχαλολιάκου που πρώτος συνεχάρη στις τελευταίες εκλογές για την τρίτη θέση) έξω από κεντρικό παμπ του Ελσίνκι. Μάλιστα όταν έμαθαν ότι είναι Έλληνας του είπαν στην …πράξη με χέρια και πόδια τι σκέπτονται για τους λιγδιάρηδες του νότου!
******************************************************************
Η φωτογραφία είναι από την Λαπωνία που ήδη χιονίζει και το στρώνει!
