γράφει ο Δημήτρης Κοντογιάννης.
Ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι από εμάς δεν περιμέναμε ότι μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο το κράτος θα άλλαζε και θα προσπαθούσε να μετατραπεί σε κάτι διαφορετικό από την γραφειοκρατική κόλαση στην οποία είχαμε μάθει να ζούμε. Είναι τόσο εντυπωσιακή η ταχύτητα με την οποία γίνονται αυτές οι αλλαγές που δεν μπορεί κανείς παρά να αναρωτηθεί, γιατί δεν είχαν γίνει νωρίτερα; Τι ήταν αυτό που εμπόδισε τις κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας να κάνουν αυτές τις αλλαγές;
Η προφανής δικαιολογία για την απραξία των προηγούμενων κυβερνήσεων είναι η οικονομική κρίση και τα μνημόνια, η οποία όμως δεν με πείθει καθόλου. Το κόστος για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας είναι δυσανάλογα χαμηλό σε σχέση με τα χρήματα που γλιτώνει το κράτος κάθε χρόνο από την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας. Είναι σίγουρο ότι και τα απαραίτητα χρήματα θα μπορούσαν να βρεθούν, και η έγκριση από τους θεσμούς θα ήταν αυτονόητη για μία τέτοια δαπάνη*. Ακόμα και αν κάποιος έχει αντίθετη άποψη, τουλάχιστον για τον τελευταίο χρόνο της δεύτερης κυβέρνησης Τσίπρα όπου υπήρχε η θεωρητική έξοδος από τα μνημόνια και το πολυδιαφημισμένο «μαξιλαράκι», τα χρήματα δεν θα έπρεπε να αποτελούν εμπόδιο.
Το ίδιο ισχύει και για τα άτομα που πραγματοποιούν τις αλλαγές. Άλλωστε η ΝΔ κυβέρνησε και επί Καραμανλή, η ΝΔ κυβέρνησε και επί Σαμαρά. Το ίδιο κόμμα ήταν. Πολύ περισσότερο δε όταν υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης στην κυβέρνηση Σαμαρά ήταν ο σημερινός πρωθυπουργός! Γιατί λοιπόν δεν ξεκίνησε τότε ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους; Ούτε φυσικά η τεχνολογία θα μπορούσε να αποτελέσει εμπόδιο, αφού είναι διαθέσιμη εδώ και δεκαετίες όπως πολύ καλά γνωρίζουμε από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη.
Η πραγματική διαφορά λοιπόν από τις προηγούμενες κυβερνήσεις δεν είναι το αν υπήρχε η δυνατότητα να γίνουν αυτές οι ριζικές αλλαγές, αλλά το αν υπήρχε η θέληση.
Δείτε για παράδειγμα την διαστημική υπηρεσία για την οποία έγινε τόσος ντόρος. Το ίδιο υπουργείο που ως βασική του ασχολία είχε να μας τάζει –σχεδόν κυριολεκτικά- ουρανούς και άστρα, πλέον ασχολείται με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και την εξάλειψη της γραφειοκρατίας. Το ένα έταζε ότι θα μπει η Ελλάδα στον 21ο αιώνα μέσω… διαστήματος, το άλλο προσγειωμένο στα γήινα προβλήματα, κάνει πράξη αυτή την υπόσχεση και ζητάει και συγγνώμη για την καθυστέρηση. Δύο διαφορετικές προσεγγίσεις στο ίδιο Υπουργείο, αμφότερες απόλυτα επιτυχημένες. Ναι, επιτυχημένες.
Τόσο επί υπουργίας Παππά όσο και επί υπουργίας Πιερρακάκη (τουλάχιστον από αυτό που βλέπουμε μέχρι στιγμής), το Υπουργείο πέτυχε τον στόχο του. Μόνο που ο στόχος δεν ήταν ίδιος στις δύο περιπτώσεις.
Στην πρώτη περίπτωση, αυτή της δεύτερης κυβέρνησης Τσίπρα, στόχος του Υπουργείου ήταν να δώσει ελπίδα μετά την απογοήτευση του 3ου μνημονίου και ιδανικά να αλλάξει για λίγο την επικαιρότητα με μερικές υποσχέσεις για μελλοντικές επιτυχίες τάζοντας «ουρανούς και άστρα». Αυτό είχαν ανάγκη οι ψηφοφόροι να ακούσουν και το κατάφερε πάρα πολύ καλά.
Στην δεύτερη περίπτωση, αυτή της κυβέρνησης Μητσοτάκη, στόχος είναι πιο απλός: να εξοικονομήσει χρόνο και χρήματα στο δημόσιο και να πολεμήσει την γραφειοκρατία με την οποία ταλαιπωρούνται εδώ και χρόνια οι πολίτες –και περισσότερο από όλους οι ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι στην μεγάλη πλειοψηφία τους δεν θέλουν ούτε να ακούν για ΣΥΡΙΖΑ και Αλέξη Τσίπρα. Και σε αυτή την περίπτωση, αυτό είχαν ανάγκη οι ψηφοφόροι και αυτό έγινε.
Μπορεί να είναι προφανές, αλλά πολλές φορές ξεχνάμε ότι βασικός στόχος των κυβερνήσεων είναι να ικανοποιήσουν αυτούς που μπορεί στο μέλλον να τους ψηφίσουν. Δείτε για παράδειγμα τους νόμους του ΣΥΡΙΖΑ για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ, μία από τις λίγες αδιαμφισβήτητες επιτυχίες της προηγούμενης κυβέρνησης. Υπήρχε περίπτωση ποτέ να ψηφιστούν με κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας; Όχι, παρά την συναίνεση που υπήρξε από Βουλευτές της τότε αντιπολίτευσης όταν έφερε τα νομοσχέδια ο ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή. Είναι νομίζω εύκολο να καταλάβουμε ότι όποιος πρόεδρος της ΝΔ έφερνε τέτοιο νομοσχέδιο θα χώριζε το κόμμα στα δύο και, πιθανότατα, θα έπεφτε και η κυβέρνησή του.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις είναι επιτυχημένες, αφού έδιναν στους ψηφοφόρους τους αυτό που ήθελαν, αλλά μία τέτοια προσέγγιση θα έφερνε το εξής ερώτημα: Πριν δηλαδή, επί Τσίπρα και Σαμαρά, οι περισσότεροι πολίτες ήθελαν γραφειοκρατία και περισσότερο δημόσιο; Η απάντηση είναι ότι μάλλον ναι.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός σημαίνει ότι αρκετές από τις εργασίες που κάνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι και απαιτούν κάποιο χρόνο θα πραγματοποιούνται από υπολογιστές σε μηδενικό χρόνο. Άρα οι συγκεκριμένοι υπάλληλοι θα αναγκαστούν να κάνουν κάποια άλλη εργασία, διαφορετικής δυσκολίας και ίσως ακόμα και σε διαφορετικό χώρο εργασίας από αυτόν που έχουν συνηθίσει. Θεωρώ ότι είναι ένα σοβαρό τίμημα που όμως είναι πολύ μικρότερο από το κέρδος που έχουν εκατομμύρια πολίτες. Αλλά οι δημόσιοι υπάλληλοι που έπρεπε να μάθουν σε έναν καινούριο τρόπο ζωής και οι πολιτικοί που χρειάζονταν για την εκλογή τους και αυτούς τους δημόσιους υπαλλήλους μάλλον θα είχαν διαφορετική άποψη από εμένα για το τι συμφέρει.
Εδώ ακριβώς διαφέρει μία κυβέρνηση που ξέρει πού θέλει να πάει.
Το δημόσιο θα μετασχηματιστεί και θα έρθει στον 21ο αιώνα και ας χαθούν οι ψήφοι από τους δημόσιους υπαλλήλους και τους συνδικαλιστές τους. Το κάπνισμα θα σταματήσει σε κλειστούς χώρους, και ας γκρινιάζει ο Ελληνάρας που δεν μπορεί να πιει την ουισκάρα του στα μπουζούκια χωρίς το τσιγάρο του. Θα σταματήσουν οι κρετίνοι να οδηγούν στη ΛΕΑ, και ας παραπονιούνται για τα πρόστιμα και την κίνηση που βρήκαν. Θα τηρούνται οι αποστάσεις στα μαγαζιά, και ας πιστεύουν οι μαγαζάτορες ότι επειδή είναι στη Μύκονο δεν τους ακουμπάει ούτε ο Θεός.
Τι κόστος έχουν αυτές οι κινήσεις; Δεν θα μπορούσαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις να τις είχαν κάνει;
Δεν θα μπορούσε να έχει ολοκληρωθεί νωρίτερα η συμφωνία για την ΑΟΖ με την Ιταλία;
Δεν θα μπορούσε να έχει ήδη γίνει η επέκταση στον φράχτη στον Έβρο;
Δεν θα μπορούσε να έχει ήδη αντιμετωπιστεί το πρόβλημα τα σκουπίδια που έχει η μισή Ελλάδα –είναι δυνατόν τώρα να ξεκίνησαν οι προσπάθειες για να πάψει να λειτουργεί ο ΧΥΤΑ Φυλής και να μην έχει ολόκληρη Άνδρος τι να κάνει τα σκουπίδια της από το 2011;
Δεν θα μπορούσε να έχουν ενοποιηθεί νωρίτερα όλοι αυτοί οι αριθμοί που έχει ο κάθε πολίτης για να αποδεικνύει ότι είναι ο εαυτός του (ΑΔΤ, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ κλπ);
Όλες οι κυβερνήσεις κάνουν λάθη και ειλικρινά πιστεύω ότι όλες, σε ένα πολίτευμα όπως το δικό μας, εκλέγονται επειδή ήθελαν να προσφέρουν κάτι παραπάνω από τους προηγούμενους. Αυτό που βλέπουμε όμως τώρα είναι μία κανονική κυβέρνηση που προσπαθεί να φτιάξει μια κανονική χώρα και, ειλικρινά, σε βάζει σε σκέψεις για το τι έκαναν τελικά οι προηγούμενοι τόσα χρόνια σε θέματα που δεν είχαν σχέση με την οικονομία ή την ικανοποίηση της εκλογικής τους βάσης. Φταίνε οι πολιτικοί; Φταίμε οι ψηφοφόροι που τους εκλέγουμε; Φταίμε οι πολίτες που είχαμε λίγες απαιτήσεις από τους πολιτικούς; Φταίει η νοοτροπία μας που κοίταζε πρώτα τη βολή μας; Αν ναι, έπρεπε να προηγηθούν τα μνημόνια και οι απανωτές ταπεινώσεις από τους δανειστές μας για να βάλουμε μυαλό και να αποδεχτούμε τα αυτονόητα; Και αν τελικά φτιάξουμε ένα κανονικό κράτος, με κανονικά πλεονεκτήματα και κανονικά προβλήματα, θα ξαναγίνουμε οι Ελληνάρες του παρελθόντος ή θα κρατήσουμε αυτή τη νέα νοοτροπία μας;
*Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, μόνο από μια πράξη, τα πιστοποιητικά από Δήμους, το οικονομικό όφελος από το χαρτί που ξοδεύεται θα είναι της τάξεως του 1 εκατ. ευρώ ετησίως! Και αυτό χωρίς να υπολογισθούν οι εργατώρες που χάνονταν…
