γράφει ο Δημήτρης Κοντογιάννης.
Καταλαβαίνω ότι όλοι μας έχουμε διαφορετικές θέσεις και απόψεις σχετικά με το προσφυγικό και το μεταναστευτικό και αυτό σε μία δημοκρατία είναι κάτι το φυσιολογικό. Ειδικά οι κάτοικοι των νησιών που εδώ και μισή δεκαετία έχουν σηκώσει όλο το βάρος της κρίσης ίσως είναι δικαιολογημένοι να είναι πιο απόλυτοι στις θέσεις τους. Αυτοί όμως που δεν δικαιολογούνται είναι οι τοπικοί άρχοντες που αντιμετωπίζουν τους ανθρώπους όπως τις χωματερές την προηγούμενη δεκαετία.
Για όσους ίσως δεν θυμούνται λόγω ηλικίας, το πρόβλημα είχε ως εξής: κάθε Δήμος έχει σκουπίδια. Τα σκουπίδια αυτά κάπου πρέπει να πάνε. Γνωρίζοντας όλοι ότι όπου καταλήξουν τα σκουπίδια, έστω και ως προσωρινή λύση, θα μείνουν για πάντα υποβαθμίζοντας οριστικά την περιοχή, οι αντιδράσεις ήταν αυτές που φαντάζεστε. Όλοι οι υποψήφιοι Δήμαρχοι είχαν ως προεκλογική υπόσχεση ότι δεν θα επιτρέψουν στον Δήμο τους να δημιουργηθεί χωματερή και, όταν τελικά ήρθε η ώρα να επιλεχθεί κάποιος χώρος για να δημιουργηθεί η χωματερή, οι κάτοικοι έκαναν οργανωμένες διαδηλώσεις στην είσοδό του και εμπόδιζαν οποιαδήποτε εργασία. Όταν μάλιστα κάποιοι Δήμοι δέχτηκαν να υποδέχονται τα απορρίμματα των διπλανών Δήμων τους, οι Δήμαρχοι κατηγορήθηκαν για συναλλαγές με την εκάστοτε κυβέρνηση.
Κάτι αντίστοιχο βλέπουμε τώρα: είναι δεδομένο ότι κάπου πρέπει να στεγάζονται οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, τουλάχιστον μέχρι να προωθούνται σε άλλες χώρες ή σε άλλες δομές. Κανένας όμως δεν δέχεται τους πρόσφυγες και μετανάστες που του αναλογούν, είτε είναι Περιφέρεια, είτε Δήμος, αφού το μελλοντικό εκλογικό κόστος είναι γιγαντιαίο.
Οι δικαιολογίες είναι πάρα πολλές. Τις έχετε ήδη ακούσει και, ενώ κάποιες από αυτές μπορεί να έχουν κάποια βάση, είναι τουλάχιστον εκνευριστικό το πόσο πολύ μοιάζουν με εκείνες που ακούγαμε για τα σκουπίδια.
«Αν έρθουν εδώ δεν θα φύγουν ποτέ»
«Θα υποβαθμιστεί ολόκληρη η περιοχή»
«Έχουν επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων»
Οι ομοιότητες όμως δεν σταματάν εκεί. Οι αντιδράσεις για τα σκουπίδια κάποια στιγμή σταμάτησαν, τα ΜΜΕ βρήκαν άλλα θέματα να ασχοληθούν και οι περισσότεροι γυρίσαμε στην καθημερινότητά μας, λες και το πρόβλημα δια μαγείας λύθηκε. Μόνο που όσοι μένουν κοντά στον ΧΥΤΑ Φυλής μπορούν να σας διαβεβαιώσουν ότι η κατάσταση είναι χειρότερη από ποτέ και ότι πρόκειται για μια υγειονομική βόμβα που είναι θέμα χρόνου να σκάσει με πιθανές επιπτώσεις σε όλη την Αττική.
Αν παραλληλίσετε αυτή την κατάσταση με το προσφυγικό, εύκολα θα βρείτε πολλές ομοιότητες. Δείτε απλά τη Μόρια, μία εγκατάσταση που κατασκευάστηκε για πολύ λιγότερα άτομα, για μικρό χρονικό διάστημα και τελικά κατέληξε μια μόνιμη λύση. Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά: δεν μιλάμε για σκουπίδια. Μιλάμε για ανθρώπους. Μιλάμε για οικογένειες και παιδιά. Ακόμα όμως και για εγκληματίες να μιλούσαμε, αυτές οι συνθήκες είναι απαράδεκτο να υπάρχουν και θα έπρεπε όλους μας να μας κάνουν να ντρεπόμαστε. Επίσης μη ξεχνάμε ότι, σε αντίθεση με τα απορρίμματα που είναι θέμα της εκάστοτε Περιφέρειας, η σωστή διαχείριση του προσφυγικού είναι κάτι που αφορά όλους τους Έλληνες, ειδικά από τη στιγμή που έχει εργαλειοποιηθεί από τους γείτονές μας.
Αντίθετα από τον ΧΥΤΑ Φυλής, για να επιστρέψουμε στον παραλληλισμό μας, θα δείτε ότι στην Ήπειρο το πρόβλημα έχει σταματήσει να υπάρχει. Εκεί έχει κατασκευαστεί μία υπερσύγχρονη μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων, συμβατή με όλες τις μελλοντικές ευρωπαϊκές οδηγίες για την προστασία του περιβάλλοντος, που όχι μόνο λύνει για δεκαετίες το πρόβλημα των σκουπιδιών και παράγει ενέργεια από τα απορρίμματα! Για να γίνει όμως αυτό το έργο, χρειάστηκε σοβαρή μελέτη, οικονομική επένδυση και συντήρηση. Χρειάστηκε δηλαδή η συμβολή του κράτους, της Περιφέρειας και του ιδιωτικού τομέα. Ξέρετε σε ποιον Δήμο είναι η συγκεκριμένη μονάδα; Όχι, γιατί δεν έχει σημασία. Άλλωστε, δεν περιμένει ανταλλάγματα από το κράτος ο τοπικός Δήμαρχος για να μη δημιουργεί προβλήματα στη συγκεκριμένη μονάδα.
Η μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων στην Ήπειρο είναι κάτι που λειτούργησε σωστά. Μπορούμε να παραδειγματιστούμε από αυτή την καλή πρακτική και να βρούμε λύση στο πρόβλημα εγκατάστασης προσφύγων και μεταναστών;
Ίσως. Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει να υπάρχουν οι εξής δύο προϋποθέσεις:
Πρώτον, να είναι βέβαιο ότι οι καινούριες μονάδες θα πληρούν κάποια σοβαρά κριτήρια. Δεν ξέρω αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είναι ανοιχτές ή κλειστές, αλλά για εμένα σημαίνει ότι θα πρέπει να έχουν, για παράδειγμα, WiFi. Ναι, WiFi, για να μπορούν να δείχνουν στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης τις συνθήκες στις οποίες ζουν και να εξαναγκάζουν έτσι την κυβέρνηση και την Περιφέρεια να τους συμπεριφέρεται όχι ως σκουπίδια, αλλά ως ανθρώπους. Αν σας φαίνεται περίεργο, απλά θυμηθείτε ότι για πολύ καιρό απαγορευόταν από τις αρχές στους δημοσιογράφους να μπουν στη Μόρια. Καταλαβαίνετε λοιπόν πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει πολιτική πίεση για τις συνθήκες στις οποίες ζουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες.
Δεύτερον, θα πρέπει να πάψει το προσφυγικό να αποτελεί προϊόν συναλλαγής. Αυτό σημαίνει ότι οι Δήμαρχοι θα πρέπει να αποδεχτούν ότι κάπου πρέπει να χτιστούν αυτές οι δομές –και αυτό το κάπου δεν γίνεται για όλους να είναι το «δίπλα»- και οι Περιφερειάρχες να καταλάβουν ότι σε αυτό δεν θα βγάλει κανένας την ουρά του απέξω. Δεν θα υποφέρει μόνο το Αιγαίο για να τη γλιτώνουν όλοι οι υπόλοιποι, ούτε γίνεται το Αιγαίο να σταματήσει να υποδέχεται τους ανθρώπους που ξεβράζονται στις ακτές του. Σε αυτό, λιγότερο ή περισσότερο, θα πρέπει να βοηθήσουν όλοι.
Προσωπική μου άποψη είναι ότι η σημερινή κυβέρνηση διαχειρίζεται καλύτερα την κρίση από την προηγούμενη –και σίγουρα βοηθάει ότι δεν βάζουμε το προσφυγικό στο τραπέζι για να αποφύγουμε την έξοδο από το Ευρώ ή την χρεοκοπία- αλλά το καλύτερα σίγουρα δεν σημαίνει καλά. Είναι σημαντικό ότι πλέον η Ευρώπη θεωρεί το προσφυγικό πρόβλημα της Ένωσης και όχι απλά κάτι τοπικό (στο οποίο, για να είμαστε τίμιοι, βοήθησε και ο ΣΥΡΙΖΑ), αλλά υπάρχουν πολλά ακόμα που θα πρέπει να γίνουν για να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το προσφυγικό κύμα που αναμένεται να έρθει. Και για να γίνει αυτό, το πρώτο βήμα είναι να αναλάβουν οι τοπικοί άρχοντες τις ευθύνες τους, ανεξάρτητα από το πολιτικό κόστος και από τις όποιες υποσχέσεις έδιναν προεκλογικά. Αλλιώς, αν το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να δημιουργηθούν και άλλες Μόριες και μετά από μερικά χρόνια, όταν θα ξαναφτάσει η κατάσταση στο απροχώρητο, να μιλάμε όπως για τον ΧΥΤΑ Φυλής για ωρολογιακή βόμβα που είναι έτοιμη να σκάσει…
