γράφει ο Δημήτρης Κοντογιάννης.
Μία από τις γκρίνιες των αυτοδιοικητικών εκλογών ήταν η απουσία επιτυχιών από γυναίκες υποψήφιους. Χαρακτηριστικά, από τις 13 Περιφέρειες μόνο αυτή των Ιονίων Νήσων κατέληξε σε γυναίκα, την κα Ρόδη Κράτσα. Σε ελάχιστους Δήμους εκλέχτηκε γυναίκα δήμαρχος και κανένας από αυτούς δεν ήταν κάποιος από τους “μεγάλους”. Γίναμε ξαφνικά πανελλαδικά φαλλοκράτες ή μήπως φταίει κάτι άλλο;
Δεν πρόκειται να αρνηθώ ότι υπάρχουν άτομα που ψηφίζουν με βάση το φύλο ή, γενικότερα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Δεν θεωρώ όμως ότι είναι αρκετοί για να επηρεάσουν σημαντικά το αποτέλεσμα. Θεωρώ ότι –παραδόξως- ειδικά η εκλογή γυναικών σε θέσεις εξουσίας είναι ένα από τα θέματα που είμαστε αρκετά ανοιχτοί ως κοινωνία. Χαρακτηριστικά, το μόνο άτομο που κατηγορήθηκε ανοιχτά για σεξισμό κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα ήταν η ίδια η Περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου, η οποία έκανε αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες να αναδείξει το φύλο της σε κεντρικό θέμα. Αφού όμως (τουλάχιστον όπως υποστηρίζω) οι περισσότεροι είμαστε αρκετά ώριμοι για να μη διαχωρίζουμε τους υποψήφιους με βάση το φύλο τους, γιατί τότε υπήρχαν ελάχιστες γυναίκες νικήτριες στις αυτοδιοικητικές εκλογές;
Το πρόβλημα ξεκινάει από αρκετά πιο πριν, πάμε όμως να το δούμε βήμα-βήμα. Αρχικά, ούτως ή άλλως δεν υπήρχαν αρκετές γυναίκες υποψήφιες για Δήμαρχοι σε πανελλαδικό επίπεδο.Στους 331 Δήμους της χώρας υπήρξαν μόνο 128 γυναίκες υποψήφιες Δήμαρχοι. Σε 208 Δήμους –περίπου σε 2 στους 3- δεν υπήρχε καμία γυναίκα που να ηγείται κάποιου δημοτικού συνδυασμού. Αν υποθέσουμε με λίγα χοντροκομμένα μαθηματικά ότι κάθε Δήμος είχε κατά μέσο όρο 6 με 7 δημοτικούς συνδυασμούς (ίσως είναι και συντηρητική προσέγγιση), τότε συνολικά οι δημοτικοί συνδυασμοί στην Ελλάδα ήταν περίπου 2000. Αυτό σημαίνει ότι οι γυναίκες υποψήφιοι αποτελούσαν περίπου το 6,5% των υποψήφιων Δημάρχων. Ούτε καν το 10%!
Τι φταίει λοιπόν για την τρανταχτή αυτή έλλειψη γυναικών υποψήφιων Δημάρχων;
Ας δούμε εμπειρικά κάποια χαρακτηριστικά των Δημάρχων.
Χρειάζεται να μπορούν να συγκεντρώσουν γύρω τους έναν καλό συνδυασμό. Προφανώς σε αυτό δεν υπάρχει πρόβλημα. Ακόμα και αν κάποιος θεωρεί το 2019 για κάποιο λόγο ότι οι άντρες έχουν κάπως καλύτερες ηγετικές ικανότητες, αυτό δεν δικαιολογεί το να αποτελούν οι άντρες το 93,5% των υποψήφιων Δημάρχων σε αντίθεση με το 6,5% των γυναικών.
Χρειάζεται επίσης κάποιες διπλωματικές ικανότητες. Και πάλι δεν υπάρχει πρόβλημα. Αν μη τι άλλο, ίσως οι γυναίκες από την κοινωνική πίεση που δέχονται να αναπτύσσουν καλύτερες διπλωματικές ικανότητες από τους άντρες.
Χρειάζεται να υπερβαίνουν μια ηλικία. Κάνοντας την ανάλυσή μου εδώ σχεδόν άρχισα να γελάω. Ακόμα και αν αυτό ήταν πρόβλημα, σε μερικά χρόνια θα είχε λυθεί από μόνο του! Μόνο που μετά από λίγο μου κόπηκε το γέλιο, σκεπτόμενος το εξής: γιατί ποτέ δεν βλέπουμε γυναίκες 30-35 ετών υποψήφιες για κάποιον Δήμο; Για να σας προλάβω, μη μου πείτε για τη Νοτοπούλου. Εδώ και δεκαετίες όπου ο ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει εκ προοιμίου ότι έχει χάσει κατεβάζει κάποιον 30χρονο για να κλέψει τις εντυπώσεις. Σε μία περίπτωση αυτός ο 30χρονος μας μπαστακώνεται και καταλήγει και Πρωθυπουργός, αλλά ας μη ξεφύγω.
Γιατί δεν υπάρχουν 30χρονες υποψήφιες Δήμαρχοι;
Κρατάμε το ερώτημα και συνεχίζουμε την ανάλυσή μας. Μας μένουν τρία χαρακτηριστικά που δεν μελετήσαμε.
Κομματική σταδιοδρομία. Σπάνια κάποιος υποψήφιος Δήμαρχος ασχολείται πρώτη φορά με την πολιτική. Συνήθως έχει προηγηθεί κάποια κομματική σταδιοδρομία, αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει ουσιαστική διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών μέσα σε κομματικές παρατάξεις.
Προσφορά στον τόπο. Ούτε εδώ θεωρώ ότι υπάρχει σημαντική διαφορά. Αν μη τι άλλο, με τις εθελοντικές οργανώσεις που έχω συνεργαστεί σε τοπικό επίπεδο πιο πολλές γυναίκες συνάντησα να ηγούνται, παρά άντρες. Εκτός, φυσικά, αν η προσφορά τους στους Δημότες είναι μέσω της δουλειάς τους και όχι μέσω εθελοντισμού.
Επάγγελμα. Ώπα, εδώ είμαστε. Δεν σας κατηγορώ αν δεν βλέπετε τη διαφορά αμέσως, μάλλον χρειάζεται να ανήκετε σε ειδική κατηγορία ανθρώπου.
Για να καταλάβετε τι εννοώ, πρέπει πρώτα να απαντήσουμε στο εξής: τι επάγγελμα έχουν συνήθως οι Δήμαρχοι; Γιατροί, δικηγόροι, εκπαιδευτικοί, διοικητές κάποιας δημόσιας υπηρεσίας, έμποροι ή στρατιωτικοί. Πάμε να κάνουμε μια μετάφραση σε αυτό που μόλις διαβάσατε.
Γιατροί, δικηγόροι, εκπαιδευτικοί, διοικητές κάποιας δημόσιας υπηρεσίας, έμποροι ή στρατιωτικοί.
Με άλλα λόγια:
Ελεύθεροι επαγγελματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες ή/και δημόσιοι υπάλληλοι, δημόσιοι υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες ή επάγγελμα όπου είναι σχεδόν αδύνατον να αναδειχτούν οι γυναίκες.
Με δεδομένο ότι στο δημόσιο και τον στρατό τα πράγματα δεν είναι διαφορετικά από ότι στο παρελθόν, προφανώς η μεγάλη διαφορά είναι στους ελεύθερους επαγγελματίες που είναι και η μεγαλύτερη δεξαμενή για υποψήφιους Δημάρχους. Δεν είναι μυστικό ότι τα τελευταία χρόνια έχουν χτυπηθεί ανελέητα, με αποκορύφωμα την τετραετία 2015-2019. Αυτό που πολλοί δεν καταλαβαίνουν είναι ότι πλέον, το να είσαι γυναίκα ελεύθερη επαγγελματίας και το να έχεις ταυτόχρονα μια τυπική ζωή είναι κάτι το σχεδόν απαγορευτικό.
Είναι γνωστές εκατοντάδες περιπτώσεις όπου ελεύθεροι επαγγελματίες κατέληξαν στο τέλος του χρόνου να χρωστάνε στο κράτος περισσότερα από τα κέρδη τους. ΦΠΑ, φόρος εισοδήματος, ασφαλιστικές εισφορές και τέλος επιτηδεύματος είναι η θανατηφόρα τετράδα που σκοτώνει τις ελπίδες κάθε ελεύθερου επαγγελματία για μία ζωή παρόμοια με αυτή των διπλανών του. Το αποτέλεσμα είναι οι περισσότεροι να δουλεύουν αδιανόητα πολλές ώρες και ημέρες –προσωπικά έχω ξεχάσει τι σημαίνει Σαββατοκύριακο, Πάσχα ή Χριστούγεννα και το να κοιμάμαι μπροστά στον υπολογιστή με μισοτελειωμένο καφέ ή Red Bull είναι συνηθισμένη εικόνα- με στόχο το να είναι …λιγότερο παράνομοι. Γιατί παράνομος θα είσαι με 100% βεβαιότητα: ή θα χρωστάς σε φόρους, ή σε ασφαλιστικές εισφορές, ή θα δουλεύεις με μαύρα και ίσως να μη χρωστάς.
Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι απίστευτα σπάνιο το να καταξιωθείς πριν τα 35-40 σου. Αν δε έχεις το παράλογο όνειρο να κάνεις οικογένεια, τότε θα πρέπει να δουλεύεις ακόμα περισσότερες ώρες, ακόμα περισσότερες ημέρες, με ακόμα καλύτερα τεχνάσματα για να είσαι “λιγότερο παράνομος”. Σκεφτείτε λοιπόν να πρέπει να χάσεις και μερικούς μήνες από τη δουλειά σου λόγω εγκυμοσύνης. Υπάρχει ποτέ περίπτωση μία έμπορος, που κρατάει μόνη της το μαγαζί της και βρίσκεται οριακά με τους λογαριασμούς της, να μπορέσει να κάνει οικογένεια χωρίς να εκτροχιαστεί οικονομικά, με κίνδυνο οριστικού τερματισμού της επιχείρησής της; Προφανώς όχι. Και όλα αυτά χωρίς να μιλάμε για περιπτώσεις όπου η μητέρα μεγαλώνει μόνη της τα παιδιά της ή που κάποιο μέλος της οικογένειας έχει μια σοβαρή ασθένεια που απαιτεί από εκείνη να αφιερώνει μεγάλο μέρος του χρόνου της…
Με όλα αυτά, πώς θα μπορέσει μια ελεύθερη επαγγελματίας να ασχοληθεί με τα κοινά; Στην καλύτερη των περιπτώσεων ίσως είναι υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος. Παραπάνω είναι πλέον τεχνικά αδύνατο.
Προφανώς λοιπόν δεν θα δούμε γυναίκες να είναι υποψήφιες Δήμαρχοι –είναι σχεδόν αδύνατο να κάνουν οικογένεια ή ακόμα και απλά να συντηρούν την επιχείρησή τους, σιγά μη τα παρατήσουν αυτά για δημαρχιλίκια! Σπάνια έως ποτέ δεν βλέπαμε γυναίκες υποψήφιες Δήμαρχοι στα 30 τους, αφού ήδη έπρεπε να βγάλουν λαγούς από καπέλα για να έχουν ελπίδες επαγγελματικής καταξίωσης και ταυτόχρονα δημιουργίας οικογένειας. Το να ξοδέψουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ που δεν έχουν και χιλιάδες ώρες που δεν υπάρχουν για να κυνηγήσουν μία θέση που μπορεί να μην έρθει είναι για αυτές αστείο, σχεδόν ανέκδοτο.
Αργότερα, όταν θα πρέπει να συμπληρωθούν ψηφοδέλτια για τις εθνικές εκλογές, ποιες γυναίκες λέτε να μπορέσουν να ασχοληθούν για να αποτελέσουν τελικά το 40% των υποψηφίων; Και πόσες από αυτές θα έχουν τα χρήματα και τον χρόνο για να έχουν ουσιαστικές ελπίδες εκλογής; Τελικά, όταν θα καταλήξουμε να εκλέγονται η σύζυγος του τάδε και η κόρη του δείνα ή να μην εκλέγονται καθόλου γυναίκες, ποιος θα μας φταίει;
Βλέπετε τι κάνει η οργανωμένη επίθεση στους ελεύθερους επαγγελματίες; Δεν είναι μόνο μια οικονομική επιλογή συλλογής εσόδων για το κράτος. Είναι και μια τεράστια απειλή για τη Δημοκρατία. Αποκλείει τους ελεύθερους επαγγελματίες και κυρίως τις γυναίκες από την ισότιμη συμμετοχή στα κοινά. Το κομμάτι της κοινωνίας μας με την καλύτερη κατανόηση της αγοράς και των προβλημάτων της φροντίζουμε συνειδητά να το απομονώνουμε και να το πολεμάμε, με βαρύτατες επιπτώσεις τελικά στην εκπροσώπηση αλλά και στην αποδοτικότητα του κοινοβουλίου.
Η αλλαγή νοοτροπίας λοιπόν δεν είναι μόνο θέμα επανεκκίνησης της οικονομίας και εσόδων. Είναι και θέμα ποιότητας της δημοκρατίας.
