γράφει ο Μανώλης Πέπονας.
Ο φεμινισμός (ή κίνημα για τη γυναικεία χειραφέτηση, ελληνιστί) αποτελεί σημείο καμπής για την παγκόσμια ιστορία. Αυτά που που σήμερα θεωρούνται δεδομένα δικαιώματα, άλλοτε δεν ήταν. Η Ελλάδα για παράδειγμα, παραχώρησε το δικαίωμα ψήφου στις υπηκόους της μόλις κατά τη δεκαετία του 1950. Ας μην αναφερθούμε στο νομικό καθεστώς που αυτές είχαν εντός της οικογένειας, έως και πολύ πρόσφατα, πόσο μάλλον σε θέματα όπως η ισότητα στον χώρο εργασίας. Με τις διάφορες μορφές του, τις επιρροές (μαρξισμός, μεταδομισμός, κα) και τις συγκρούσεις, ο φεμινισμός με τον καιρό ξεπέρασε τον σεχταρισμό που τον κατέτρεχε, διαδόθηκε στις μάζες και τελικά πέτυχε την πλειοψηφία των στόχων του.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η μαζικότητα του γυναικείου κινήματος συνδέθηκε με ριζοσπαστικές απόψεις όπως αυτές της γνωστής ομάδας Femen. Το θέαμα είναι γνωστό: γυμνόστηθες γυναίκες στο κάδρο τηλεοπτικών πλάνων, να υπερασπίζονται αυτοβούλως αυτά που θεωρούν δικαιώματα των γυναικών. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την ορθότητα κάποιων αιτημάτων, όπως αυτό στην άμβλωση. Αντίθετα ο καθένας είναι σε θέση να στηλιτεύσει την προσπάθεια “καπελώματος” εκ μέρους αυτού του φορέα φεμινισμού έναντι κάθε άλλης φωνής. Με μεσσιανικού τύπου στερεότυπα, οι Femen διεκδικούν το μονοπώλιο ενός κινήματος σοβαρού. Σοβαρότερου, κατά τη γνώμη μου, από τις προσπάθειες ημίγυμνων ανθρώπων να μιμηθούν τον Στάλιν ή τον Πούτιν.
Ορισμένες ακραίες φωνές εντός του φεμινισμού θεωρούν πως οι άντρες δεν έχουν θέση σε αυτό, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος εκφυλισμού. Το πρόβλημα είναι πως με αυτόν τον τρόπο οι φωνές αυτές γίνονται φορείς αυτού που διατείνονται πως πολεμούν: τον αποκλεισμό με βάση το φύλο. Αν τουλάχιστον δεχθούμε πως αυτός είναι ο στόχος τους. Aλλά είπαμε, το κείμενο αυτό γράφεται από έναν άντρα και όλα τα γουρούνια την ίδια μούρη έχουν…
Από την άλλη πλευρά σηκώνει μεγάλη συζήτηση για το αν οι διαφορές φύλου είναι γενετήσιες ή αποκλειστικά κοινωνικές. Τείνω να πιστέψω στον συνδυασμό των δύο παραπάνω, καθώς εκτός των κοινωνικών επιρροών, οι διεργασίες και η μορφή του σώματος ενός άνδρα και μιας γυναίκας είναι διαφορετικές. Το τελευταίο λησμονείται συχνά από άτομα όπως τα μέλη των Femen. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν καταφέρει με τις εξτρεμιστικές τους ενέργειες κάτι που το χειρότερο φαλλοκρατικό σύστημα δεν θα μπορούσε να πετύχει: την απόλυτη διάκριση μεταξύ “καλών και καταπιεσμένων” – “κακών καταπιεστών”. Η βίαιη επίδειξη του γυμνού σώματος και η χρήση του ως όπλου ευαισθητοποίησης δεν είναι εξάλλου κάτι πρωτότυπο, ιδίως αν έχει δει κάποιος αφίσες ημίγυμνων “Αρείων” του ναζιστικού καθεστώτος. Αποτέλεσμα είναι η διάχυση ενός κλίματος ενοχοποίησης σε ένα μέρος των γυναικείων μαζών. Αλλά κι εδώ, οι Φεμέν δεν ξεκαθαρίζουν αν ενδιαφέρονται γι’ αυτό, μιας και άλλοτε εμφανίζονται ως αυτόκλητοι σωτήρες ενός ομογενοποιημένου συνόλου και άλλοτε στιγματίζουν ως περιθωριακές τις αντίθετες φωνές.
Η προσφορά των Femen -η παρόμοιων ομάδων- στην ανάπτυξη του γυναικείου κινήματος είναι γνωστή, αν όχι υπερτονισμένη. Αυτό το γεγονός δίνει την ευκαιρία στα μέλη τους να εκδηλώσουν ηγεμονικές συμπεριφορές. Κατά τη γνώμη μου, η δράση τους έχει ως αποτέλεσμα τη γελοιοποίηση σοβαρών αιτημάτων. Οι διαφορά των γνήσιων φεμινιστών σε σύγκριση με αυτές τις εξτρεμιστικές φωνές ενυπάρχει τόσο στη νοοτροπία όσο και στις πρακτικές: οι τελευταίοι αναγνωρίζουν πως η άρνηση των ηγετών την εκκλησίας να δεχθούν την άμβλωση δεν δίνει σε κανέναν το δικαίωμα να ατιμάζει αυτά που αποτελούν σύμβολα πίστης για εκατομμύρια ανθρώπους. Όσο όμως γελοιότητες τύπου Femen θα αποσπούν την προσοχή, φλέγοντα ζητήματα ανισότητας θα συνεχίζουν να υπάρχουν επωφελούμενα από τον εξευτελισμό του γυναικείου κινήματος.
Φωτοργαφία: flickr.com/photos/femen/4515951761/
