γράφει ο Νίκος Γκίκας.
Για πολλούς τα lockdown ήταν η πηγή του κακού. Στην πραγματικότητα αυτά είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας είναι η άλλη, καθώς επιτάχυνε διαδικασίες στην κοινωνία και την αγορά.
Όσοι θεωρούσαν πως με το άνοιγμα της αγοράς οι πολίτες θα ξεχυθούν αλαλάζοντας έσφαλαν. Για τους πολίτες η αποστασιοποίηση, το γενικευμένο άγχος και ο φόβος του αύριο έχουν προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στην αίσθηση της γενικής ευημερίας.
Νέες πρακτικές κοινωνικοποίησης εμφανίζονται που δεν σχετίζονται με το πορτοφόλι, ούτε με τις παραδεδομένες μορφές κοινωνικού ελέγχου. Ιδιαίτερα στις νεαρότερες ηλικίες όπου η παραλαβή καφέ σε παγκάκια και κράσπεδα θα συνεχίσει ενώ η περιφέρεια στα αστικά κέντρα θα αποτελεί σημείο αναφοράς.
Ενώ η τιμή, η ποιότητα και η χρηστικότητα έχουν μεγάλη σημασία στην επιλογή, εντούτοις παράγοντες όπως η βιωσιμότητα, η κοινωνική ευθύνη, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και η ηθική προμήθεια (εργασία-παραγωγή) γίνονται όλο και πιο σημαντικοί για την επιλογή. Το μαζικό είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Ο πολίτης επιθυμεί εξατομίκευση και περισσότερη αξία για τα χρήματά του, καθώς πλέον έχει περισσότερες επιλογές.
Οι αλλαγές αυτές ήδη φαίνονται στην κοινωνία. Τα καφέ και εστιατόρια δεν γεμίζουν όπως πρώτα, ενώ οι ανάγκες ένδυσης και υπόδησης μεταφέρονται σε επόμενο χρόνο. Το σταθερό έσοδο απαιτεί περισσότερο κόπο πλέον καθώς η παραδοσιακή υποδοχή του πελάτη στο κατάστημα σβήνει. Νέες μορφές προσέγγισης και επικοινωνίας αναδύονται μέσω των social media και εφαρμογών, φέρνοντας διαφάνεια, ειλικρίνεια και τον παραγωγό εγγύτερα στον πελάτη.
Το άνοιγμα των αγορών θα μετριάσει τη δυναμική του e-commerce, ωστόσο πληθώρα άυλων υπηρεσιών θα αλληλοεπιδρούν ταυτόχρονα καθιστώντας τον πελάτη περισσότερο υπεύθυνο, ικανοποιώντας παράλληλα περισσότερες ασυνείδητες επιθυμίες. Παρότι έγιναν ρεκόρ επενδύσεων τεχνολογίας από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, εντούτοις οι όροι αποδοτικότητα και παραγωγικότητα αντικαταστάθηκαν από την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα, ως δυναμική διαδικασία θετικής προσαρμογής και προόδου. Η κρίση ανέδειξε τους όρους αυτούς σε όρους οικονομίας, πράγμα αδιανόητο νωρίτερα.
Δεν έλλειψαν βέβαια και περιπτώσεις επιχειρήσεων, (courier και S/M), το ευκαιριακό χτίσιμο κερδοφορίας πρυτάνευσε έναντι της άμεσης εξυπηρέτησης του πελάτη και της αξιοπρέπειας των εργαζομένων τους. Το τζίνι δεν ξαναμπαίνει στο μπουκάλι. Η πανδημία επέδρασσε σαν καταλύτης βρίσκοντας τη μικροεπιχειρηματικότητα απροετοίμαστη και προσκολλημένη στην εποχή της ταμπέλας και της αφίσας και όχι δομημένη κατάλληλα για την έλευση της ψηφιακής εποχής.
Οι ευθύνες των λογής φορέων είναι προφανείς. Ο μετασχηματισμός και η ευελιξία είναι προαπαιτούμενα πλέον για την μακροημέρευση.
