γράφουν η Κατερίνα Χαρίση και ο Θάνος Καλαμίδας.

 

Εκείνη

Έτσι όπως τα σχολεία έχουν αφεθεί εντελώς στη μοίρα τους από το κράτος, είναι πια υποχρεωμένα να στήσουν έναν ενεργό, ικανό και δραστήριο σύλλογο προκειμένου να διασφαλιστεί (όσο γίνεται) η αξιοπρεπής λειτουργία τους και η σωστή (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό) έκβαση της σχολικής χρονιάς.

Δυστυχώς αυτή είναι η θλιβερή πραγματικότητα σήμερα, περισσότερο από ποτέ κι είναι μια εικόνα και μια διαπίστωση που σε πληγώνει από τις πρώτες μέρες που το παιδί σου θα μπει στο μεγάλο σχολείο. Εκεί καταλαβαίνεις ότι το νηπιαγωγείο ήταν ένας ευτυχισμένος πρόλογος για τα μεγάλα προβλήματα που θα ακολουθήσουν για χρόνια…

Ανόητες δυσλειτουργίες που δυσχεραίνουν τόσο πολύ την ομαλότητα του σχολείου, όπως βρύσες που τρέχουν μόνιμα και σιφόνια που υπερχειλίζουν πλημμυρίζοντας τα πάντα, σοβάδες που πέφτουν, γυμνά καλώδια, σπασμένα γυαλιά, κουράστηκα πια να γράφω τα ίδια και τα ίδια.

Αλλά και πολύ πιο ουσιαστικές ελλείψεις σε βασικό εξοπλισμό, υπολογιστές, θέρμανση, τουαλέτες, καταρτισμένο προσωπικό.

Σχολεία στο έλεος της μοίρας.

Τραγικό.

Τα σχολεία έχουν έξοδα – και μάλιστα πολλά. Αυτό είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός. Και κάπως πρέπει να καλυφθούν. Όταν το κράτος σε έχει εγκαταλείψει, προφανώς και πρέπει να επιστρατεύσεις μεράκι, ικανότητες, χρόνο και φαντασία για να βρεις εναλλακτικούς τρόπους να καλύψεις τις ανάγκες σου.

Το σχολείο είναι μια μικρή κοινωνία, που λειτουργεί κατά κάποιον τρόπο όπως και μια οικογένεια: Έχει έσοδα, έξοδα, ανάγκες, υποχρεώσεις, δικαιώματα, βασικές ανάγκες μη διαπραγματεύσιμες, δευτερεύουσες ανάγκες που κατά το δοκούν και ανάλογα τις καταστάσεις θεωρούνται πολυτέλειες και εγκαταλείπονται.

Όταν έχεις απ’ όλα, το κυριακάτικο σινεμά είναι μια μικρή οικογενειακή απόλαυση. Όταν δεν έχεις φαγητό στο σπίτι, το κυριακάτικο σινεμά είναι πολυτέλεια περιττή. Κάπως έτσι πάει και με τα υπόλοιπα. Όταν το σχολείο έχει απ’ όλα και λειτουργεί αβίαστα, το βάψιμο των τάξεων ή η φύτευση καλλωπιστικών είναι μια ευχάριστη ανάσα κι ανανέωση. Όταν του λείπουν τα απολύτως απαραίτητα (τηλέφωνο, προσωπικό, λάμπες, παράθυρα, θέρμανση), περιορίζεις τις απαιτήσεις και τις βλέψεις σου στα απολύτως απαραίτητα αναγκαστικά.

Χονδρικά λοιπόν ο σύλλογος κάθε σχολείου πια προσπαθεί να καλύψει πρώτα τις βασικές ανάγκες – τις μη διαπραγματεύσιμες – κι ύστερα τις δευτερεύουσες, μόνο με δικές του προσπάθειες και τη συνδρομή (χρηματική ή πρακτική) προφανώς των κηδεμόνων, μιας και όλες οι άλλες πόρτες (δήμος, κράτος) είναι μόνιμα κλειστές και κλειδαμπαρωμένες.

Η συμμετοχή όλων ή έστω της συντριπτικής πλειοψηφίας των κηδεμόνων είναι απαραίτητη, διαφορετικά κάθε προσπάθεια του πενταμελούς ή εφταμελούς ή δεκαμελούς συλλόγου πέφτει στο κενό.

Αυτά νομίζω είναι αρκετά προφανή. Πάμε παρακάτω.

Το σχολείο πρέπει με διάφορους τρόπους να μαζέψει χρήματα για τις ανάγκες του, κι αυτό γίνεται με διάφορες δραστηριότητες, αθλήματα ή μαθήματα ζωγραφικής, μουσικής κλπ, μπαζάρ, γιορτές/πάρτι κι ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς. Συνήθως και άσχετα με τις Χ-Ψ δραστηριότητες ζητείται από τους κηδεμόνες μια μικρή ετήσια συνδρομή που κατά κάποιον τρόπο είναι το στάνταρ εξασφαλισμένο έσοδο για κάποιες πρώτες και βασικές ανάγκες του σχολείου.

Ωραία μέχρι εδώ.

Και πάε στις εκλογές/ψηφοφορία για την ανάδειξη του σχολικού συλλόγου.

Για να βγει ένας σύλλογος ο οποίος αντιπροσωπεύει τους κηδεμόνες των μαθητών είναι απαραίτητη η συμμετοχή των κηδεμόνων. Πιο λιανά δε γίνεται.

Αν οι γονείς δεν συμμετέχουν – κοινώς αν δεν ψηφίσουν, τότε δεν μπορεί να βγει κανένας σύλλογος.

Σε ένα σχολείο 200 μαθητών δεν είναι δυνατόν να βγει ένας σύλλογος που προκύπτει από την ψήφο μόνο 20 κηδεμόνων. Οι 20 δεν είναι αρκετοί.

(Όπως δεν γίνεται σε ένα δημοψήφισμα η πλειοψηφία του ΟΧΙ να γίνεται ΝΑΙ, όπως δε γίνεται σε εκλογές με αποχή 60% να ισχύσουν τα αποτελέσματα. Βασικά πράγματα.)

Οπότε βρίσκεις τρόπο αρχικά να καταφέρουν όλοι ή έστω οι περισσότεροι γονείς να ψηφίσουν, έτσι ώστε το αποτέλεσμα να αντιπροσωπεύει ουσιαστικά την άποψη και τη θέση τους.

(Πολλοί μπορεί να επιθυμούν τους “τίτλους”, αλλά δεν κάνουν όλα τα κεφάλια για κορώνες.)

Για να εξασφαλίσεις τη συμμετοχή της πλειοψηφίας, πρέπει η διαδικασία να μην περιορίζεται καθόλου ή σχεδόν καθόλου. Πολλοί γονείς δουλεύουν όλες τις ημέρες, ακανόνιστες ώρες, άλλοι έχουν μωρά στο σπίτι, άλλοι έχουν μόνο μια μέρα να μείνουν σπίτι και πάει λέγοντας. Σε ένα δίωρο μιας Κυριακής είναι σχεδόν εκ των πραγμάτων αδύνατον να πετύχεις τη συμμετοχή της πλειοψηφίας.

Παρόλα αυτά πιστεύω βαθύτατα πως όπου υπάρχει θέληση υπάρχει και τρόπος και οι κηδεμόνες αν πραγματικά επιθυμούσαν να συμμετέχουν (ή αν θεωρούσαν πως υπάρχει νόημα σε όλο αυτό) θα έβρισκαν τον τρόπο να το κάνουν.

Η δική μου παρατήρηση είναι πως αυτοί που δείχνουν ενδιαφέρον είναι σχεδόν πάντα γονείς μαθητών στις πρώτες τάξεις, που μάλλον δεν ξέρουν και πολλά και πιστεύουν/ελπίζουν ότι μπορούν να κάνουν κάτι καλό ή να αλλάξουν κάτι προς το καλύτερο. Οι γονείς των μεγαλύτερων μαθητών απλά απέχουν… Και σίγουρα δεν είναι όλοι αδιάφοροι ή τόσο πολυάσχολοι. (Αυτό ναι, ήταν υπονοούμενο.)

Η ετήσια συνδρομή στο σύλλογο μπορεί να είναι απαραίτητη, αλλά πρέπει να καταλάβουν ορισμένοι ότι σε καμία περίπτωση όλες αυτές οι διαδικασίες ΔΕΝ αποτελούν νομικές υποχρεώσεις και συνεπώς ΔΕΝ μπορείς σε καμία περίπτωση να

α) αποκλείσεις ένα παιδί από τις δραστηριότητες του σχολείου αν δεν πληρώσει τη συνδρομή (όποιο κι αν είναι το ποσό, δεν έχει σημασία, δεν είναι εκεί το θέμα)

β) να αποκλείσεις το αναφαίρετο κι αδιαμφισβήτητο δικαίωμα της ψήφου στον κηδεμόνα αν δεν έχει πληρώσει τη συνδρομή αυτή.

Προσωπικά το βρίσκω τραγικά αδιανόητο και κραυγαλέα γελοίο να (εκ)βιάζεται η ψήφος του κηδεμόνα – αυτού που τη συμμετοχή και συνδρομή (πρακτική ή χρηματική) θεωρείται θεμελιωδώς απαραίτητη προκειμένου να έχουν νόημα, υπόσταση και πράξη όοοοοοοολα τα παραπάνω και να συνδέεται τόσο άσχημα η ανάδειξη συλλόγου που πάνω απ’ όλα υπάρχει για τα ίδια τα παιδιά με το χρημα(τισμό).

Και φυσικά όλοι οι κηδεμόνες πρέπει να δουν τα αποτελέσματα, το ποσοστό συμμετοχής και τις ψήφους του κάθε υποψήφιου, και σε περίπτωση ελλιπούς συμμετοχής να γίνει επανάληψη της διαδικασίας.

Τι όχι;

Όλα καλά κι όλα ωραία. Μα αν θέλουμε πραγματικά να κάνουμε κάτι ουσιαστικό για τα παιδιά μας και ο χρόνος, οι δυνάμεις, τα χρήματα που διαθέτουμε να πιάνουν τόπο αξιοποιώντας το σχολείο και βοηθώντας το αρχικά να σταθεί στα πόδια του κι ύστερα να εξελιχθεί – βοηθώντας τελικά και μόνο πάντα το μέλλον των μαθητών παιδιών μας, ξεκινάμε από τα πολύ-βασικά: Εμπιστοσύνη.

Για να κερδίσεις την εμπιστοσύνη χρειάζεσαι πλήρη διαφάνεια και αυστηρά σωστές διαδικασίες.

 

& Εκείνος

Κάθε φορά που …Εκείνη ξεκινάει συζήτηση για το σημερινό σχολείο μεταφέροντας τις εμπειρίες μιας μητέρας με δυο παιδιά στο σχολείο ΤΩΡΑ εν έτη 2019, εγώ δεν ξέρω τι να γράψω. Όχι γιατί δεν έχω κι εγώ παιδί στο σχολείο ούτε γιατί μετά από τόσες δεκαετίες έχω ξεχάσει πως είναι τα ελληνικά σχολεία αλλά …επειδή ακριβώς έχω παιδί στο σχολείο και οι αναμνήσεις μου όσο θολές κι αν είναι, αναβιώνουν με αυτά που γράφει η Κατερίνα.

Το παιδί μου πάει σχολείο αλλά σε ένα σχολείο όπου καθαρίστριες (προσέξτε τον πληθυντικό) καθαρίζουν τις τουαλέτες μετά από κάθε διάλειμμα, όπου αν υπάρξει γυμνό καλώδιο η/ο διευθυντής κινδυνεύει ακόμα και με φυλάκιση -σίγουρα απόλυση, όπου δεν υπάρχουν βουλωμένα σιφώνια και ούτε πέφτουν σοβάδες. Ένα σχολείο που η πιθανότητα να υπάρχει καμένη λάμπα που δεν αντικαταστάθηκε αμέσως, κομπιούτερ που να μην δουλεύει και να μην διορθώθηκε αμέσως και χωρίς όλα τα καλοριφέρ αναμμένα συνέχεια, δεν υπάρχει ούτε καν σαν …πιθανότητα.

Ελλείψεις δασκάλων ή βιβλίων; Δηλαδή τι θέλετε τώρα, να πέσει η Φινλανδική κυβέρνηση;

Αυτό το τελευταίο γιατί η κόρη μου δεν είναι μαθήτρια στην Ελλάδα αλλά στην Φινλανδία και κάπου εδώ και με τη φήμη της Φινλανδίας θα έπρεπε να τελειώνω ό,τι ήταν να γράψω αλλά … Αλλά μην πιστέψετε ποτέ ότι υπάρχει το τέλειο εκπαιδευτικό σύστημα και εδικά μην πιστέψετε ποτέ ότι αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα ή καλύτερα αυτό το καλύτερο σχολείο είναι το φινλανδικό. Τα προβλήματα είναι πάρα πολλά και συμπεριλαμβάνουν από αίθουσες με σαράντα μαθητές μέχρι απαρχαιωμένα βιβλία ή μαθήματα με ύλη από άλλο αιώνα, συν το κακό που έκαναν στην παιδεία τέσσερα χρόνια με τους φασίστες-ακροδεξιούς στην κυβέρνηση.

Αλλά ακόμα και μ’ αυτά και πολλά άλλα, οι Φινλανδοί κατάφεραν να κρατήσουν το φινλανδικό σχολείο – και ειδικά σε σύγκριση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες – σε πολύ υψηλά επίπεδα. Και ξέρετε γιατί; Γιατί μεγάλο ρόλο στο φινλανδικό σχολείο παίζει ο σύλλογος των γονέων και κηδεμόνων.  Το ξέρετε ότι όλα τα χρόνια που ήταν πρωθυπουργός ο Μάτι Βανχάνεν, πατέρας τότε δυο ανήλικων παιδιών, κάθε χρόνο έβαζε υποψηφιότητα για μια θέση στο σύλλογο γονέων και κηδεμόνων του σχολειού που πήγαιναν τα παιδιά του; Αυτό από μόνο του πρέπει να σας δίνει μια εικόνα της σοβαρότητας του ρόλου του συλλόγου.

Ο σύλλογος των γονέων και κηδεμόνων στα φινλανδικά σχολεία έχει στην ευθύνη του όχι μόνο την διαχείριση του ποσού που δίνει η κυβέρνηση για τη συντήρηση του σχολείου αλλά και λόγο στην πρόσληψη δασκάλων και καθηγητών καθώς και στα βιβλία που δίνονται στους μαθητές ή στις εκδηλώσεις που οργανώνονται από το σχολείο. Τη δε μεγαλύτερη αντίσταση στα εθνικιστικά όνειρα των ακροδεξιών για τη φινλανδική εκπαίδευση όταν μπήκαν στην κυβέρνηση, την εξέφρασαν οι σύλλογοι των γονέων και κηδεμόνων, σχεδόν αποκόβοντας όλες τις εθνοκεντρικές και ξενοφοβικές επεμβάσεις που έγιναν πριν καν φτάσουν στα σχολεία.

Και κάπου εδώ θα σταματήσω γιατί όσο περισσότερα γράψω για τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων και τα φινλανδικά σχολεία τόσο περισσότερο θα ενισχυθεί η ψευδής εικόνα που έχετε οι περισσότεροι για το …τέλειο φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα. Το Φινλανδικό σχολείο μόνο τέλειο ΔΕΝ είναι αλλά δυστυχώς σε σύγκριση με το ελληνικό φαίνεται σχεδόν …ιδανικό.

Κι εδώ φτάνουμε σε κάτι άλλο που έγραψα στην αρχή, ότι οι αναμνήσεις μου όσο θολές κι αν είναι, αναβιώνουν με αυτά που γράφει η Κατερίνα.

Οι προσωπικές μου αναμνήσεις από το ελληνικό σχολείο δεν είναι απλά από τον περασμένο …αιώνα αλλά από πολλές δεκαετίες πριν. Δυστυχώς όμως οι βρώμικες τουαλέτες, τα βουλωμένα σιφώνια, οι καμένες λάμπες και οι σοβάδες που πέφτουν είναι κοινές με αυτές των παιδιών της Κατερίνας.

Μισός αιώνας ρε γαμώτο.

Μισός αιώνας και τα παράπονα της σημερινής μητέρας – έτος 2019 – για την κατάσταση του σχολειού των παιδιών της είναι σχεδόν τα ίδια με τα παράπονα των δικών μου γονιών μισό αιώνα πριν;

Πόσο λάθος είμαστε σαν χώρα; Αλλά φαντάζομαι όλα διορθώνονται με μια …πρωινή προσευχή. Ούτε αυτό έχει αλλάξει!