γράφουν η Κατερίνα Χαρίση και ο Θάνος Καλαμίδας.
Εκείνη
Η μεγάλη ύφεση του ’29 και οι καταστροφικές της συνέπειες σε όλες τις κοινωνίες έδειξε κάτι το πολύ σημαντικό: Πως η κοινωνική πολιτική συνδέεται άμεσα με την οικονομική. Δεν μπορείς να περιμένεις οικονομική ανάπτυξη χωρίς την πλήρη απασχόληση όλων των μελών μιας κοινωνίας. Οι φτωχοί δεν είναι «κι αυτοί παιδιά του Θεού», αλλά ένας «εφεδρικός στρατός εργασίας». Κάθε ενήλικο μέλος μιας κοινωνίας αποτελεί πολύτιμο κεφάλαιο το οποίο πρέπει να διατηρείται μέσω του κράτους πρόνοιας καταρτισμένο και υγιές ώστε να είναι πάντα έτοιμο να εργαστεί με την πρώτη διαθέσιμη ευκαιρία.
Τι πιο λογικό;
Έλα όμως που σε μια σημερινή καπιταλσιτική/καταναλωτική κοινωνία όπου ο άνθρωπος κρίνεται πρώτα ως καταναλωτής κι όχι ως παραγωγός έργου, κι όπου η πλειοψηφία των αγαθών πλέον παράγονται χωρίς απαραίτητα την παρουσία ανθρώπινου δυναμικού, η κοινωνική πολιτική μοιάζει …ασύμφορη.
Ο καταναλωτισμός για να ευδοκιμήσει χρειάζεται ανάλογους ανθρώπους: αχόρταγους, ματαιόδοξους ναρκισσιστές που δεν ευχαριστιούνται ποτέ με όσα έχουν και επιθυμούν περισσότερα, δουλεύοντας περισσότερο για να μπορούν να τα αποκτήσουν ώστε να καλύψουν τα συναισθηματικά τους κενά. Ο καταναλωτής πρέπει να βομβαρδίζεται συνεχώς από νέες αγοραστικές επιλογές και να νιώθει πως η κάθε του αγορά ήταν επίτευγμα προσωπικής ευφυίας. (ήταν ευκαιρία, να μην το πάρω;)
Οι φτωχοί όμως χαλάνε τη συνταγή.
Κάτι τρέχει με την πάρτη τους.
Οι φτωχοί δεν είναι πια ούτε παιδιά του θεού, αλλά ούτε και εφεδρικός στρατός εργασίας- η οικονομία δεν τους έχει ανάγκη, δουλεύει μια χαρά και χωρίς αυτούς. Είναι απλώς οι «άλλοι», η προσωποποίηση όλων των κακών μιας κοινωνίας, τα παράσιτα που ζουν εις βάρων των υπολοίπων, των …χρήσιμων, που με τα λεφτά τους συντηρούν το κράτος πρόνοιας που θα τους ταΐσει για να κάθονται.
Οι φτωχοί δεν μπορούν να είναι καταναλωτές. Ίσα ίσα που είναι μάλλον …σπάταλοι κι επιρρεπείς στις κακές συνήθειες! (μακριά από μας).
Οι φτωχοί πίνουν, καπνίζουν, δεν στηρίζουν την αγορά παρόλο που δανείζονται περισσότερο από τους μη φτωχούς (και είναι και κακοπληρωτές!), δεν ασκούνται, δεν μορφώνονται, είναι συναισθηματικά ασταθείς και μάλλον βίαιοι, χωρίς μακροπρόθεσμες προοπτικές. Μια άκρως ενοχλητική εικόνα απέναντι στον ιλουστρασιόν φανταχτερό κόσμο των πολυόροφων εμπορικών και των σταθερών τραπεζικών δόσεων.
Ε;
Ο σημερινός άνθρωπος είναι τυπικά ελεύθερος αλλά δέσμιος της εργατικής του δύναμης. Η επιβίωσή του εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τη δυνατότητα να εργαστεί ώστε να του παρέχεται μισθός.
Ωραία ως εδώ.
Όμως όταν ο άνθρωπος για τον χ-ψ λόγο ΔΕΝ μπορεί να εργαστεί (και μην το πάτε κατευθείαν πολύ μακριά, στις κλειστές πόρτες, στις απολύσεις κλπ, αλλά σκεφτείτε τα πιο απλά: επειδή μεγαλώνει μωρά παιδιά, επειδή αρρώστησε, επειδή τραυματίστηκε, επειδή …γέρασε) τότε απλούστατα δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις παγιωμένες οικονομικές υποχρεώσεις (πέρα από τις προσωπικές του πάγιες ανάγκες).
(Μιλάμε για παγιωμένες οικονομικές υποχρεώσεις χωρίς την ύπαρξη παγιωμένου εισοδήματος ανεξαρτήτων συνθηκών. Χμ.)
Υπάρχουν αυτοί που διαθέτουν – είτε αποκτώντας είτε βρίσκοντας έτοιμη – μια χ περιουσία που τους επιτρέπει να ζουν χωρίς την δική τους φυσική παρουσία. Υπάρχουν αυτοί που διαθέτουν ένα πχ κτήμα, το οποίο μπορούν να νοικιάσουν σε κάποιον άλλο, ή ένα κατάστημα. Όμως όλοι οι υπόλοιποι, οι μιθωτοί, δεν έχουν τίποτα από αυτά εκτός από την προσωπική τους εργασία, χωρίς την οποία απλά δεν μπορούν να επιβιώσουν.
Και σε ένα ασταθές καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα με συνεχείς διακυμάνσεις και κρίσεις (και η ελληνική κρίση είναι κομμάτι παγκόσμιας κρίσης – όχι, δε σεινωμωτοί κανίς εναντίων μας, συνΑίλληνες!) προκαλείται συνεχώς ανεργία.
Φαντάζομαι ότι θέλει …υψηλό IQ για να κατανοήσει κάποιος πως οι φτωχοί δεν είναι φτωχοί επειδή λειτουργούν έτσι όπως λειτουργούν, αλλά λειτουργούν έτσι ακριβώς επειδή είναι φτωχοί.
Είναι πια επιστημονικά αποδεδειγμένο πως η φτώχεια βλάπτει (εκτός από τις αγορές) την πνευματική υγεία (και κατά συνέπεια τη σωματική). Αν και η επιστημονική απόδειξη θα ήταν μάλλον περιττή εφόσον λειτουργούσε η κοινή λογική: Αν μπροστά σου βλέπεις μόνο τον επόμενο απλήρωτο λογαριασμό που θα προστεθεί στο βουναλάκι με όλες τις απλήρωτες υποχρεώσεις, και κυρίως, αν μπροστά σου βλέπεις το αμφίβολο άμεσο μέλλον σου (θα έχεις σπίτι να μείνεις;) και το το αβέβαιο επόμενο γεύμα σου, (τι θα φάμε σήμερα μαμά;), για ποια μακροπρόθεσμα σχέδια μιλάμε, για ποιο πλάνο, για ποιο μέλλον;
Όπου και να κοιτάξεις γύρω σου σήμερα βλέπεις μόνο λάθος επιλογές. Η φτώχεια θέλει να μοιάζει και να αποτελεί προσωπική αποτυχία ενός ελλειπούς και φτωχά δομημένου χαρακτήρα, και όχι αποτέλεσμα συγκεκριμένων συνθηκών μέσα στα πλαίσια μιας κοινωνίας.
Η κοινωνική πολιτική τείνει να αποκτήσει εντελώς λάθος σημασία: Σου λένε «τράβα να δουλέψεις! Μπορείς!» Η εργασία αποτελεί τη φυσική κατάσταση για όλους τους ανθρώπους. Το να μην εργάζεσαι συνιστά αφύσικη κατάσταση. Μη ζητάς από αυτούς που κάνουν αυτό που πρέπει (δουλεύουν), να μοιραστούν το μερίδιό τους με άλλους οι οποίοι, ενώ και αυτοί μπορούν να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους, για τον ένα ή τον άλλο λόγο το αμελούν.
Οι φτωχοί δεν αποτελούν κοινωνικό πρόβλημα επειδή απλά υπάρχουν, αλλά αποτελούν κοινωνικό πρόβλημα επειδή η ίδια η κοινωνία τους αντιμετωπίζει ως πρόβλημα που πρέπει να κρυφτεί κάτω από το χαλί – αντί να φροντίσει να τους επανεντάξει στους κύκλους της.
(τι δεν καταλαβαίνετε;)
& Εκείνος
Πάμε πρώτα στο τι καταλαβαίνω;
Η φτώχεια δεν ζει σε κανένα γκέτο με τείχη ψηλά γύρω της για να προστατεύσουν τους μεγαλοέχοντες από τη πλέμπα και να την κρατούν απομονωμένη.
Η φτώχεια επίσης, δεν είναι αποκλεισμένη σε κοινωνικές συμβατότητες. Η καλύτερη απόδειξη βρίσκεται στην Ελλάδα των μνημονίων όπου χθεσινοί καναπεδάτοι μικροαστοί ανακάλυψαν τι σημαίνει: δεν έχω να πληρώσω το ρεύμα και το σχολείο του παιδιού και μικροεπιχειρηματίες βρήκαν τις προσφορές στα μέχρι χτες για φτύσιμο Λίντλ και τις λαϊκές. Και δεν λέω τίποτα για αυτούς που κατρακύλησαν όλη τη διαδρομή από τα ρετιρέ στα πεζοδρόμια των αστέγων.
Το τούνελ των μνημονίων στην Ελλάδα, απέδειξε για άλλη μια φορά, σε ένα ακόμα σημείο αυτής της Γης, ότι ζούμε παγκόσμια και ξανά, την εποχή του ωμού καπιταλισμού μετά από ένα διάλλειμα ψευτοφιλελεύθερης καπιταλιστικής βιτρίνας που κράτησε την τριακονταετία μεταξύ ’60 και ’90. Ήδη στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα και χάνεται το 8ωρο, το πενθήμερο, η ασφάλιση, η δωρεάν παιδεία και να δούμε πότε θα χαθούν και οι συντάξεις .
Η φτώχεια υπάρχει παντού. Πάνω από το 70% του παγκοσμίου πληθυσμού ζει σε συνθήκες κάτω από τα όρια στέρησης και ΜΟΝΟ το 1% του παγκοσμίου πληθυσμού κατέχει, διαχειρίζεται και ζει με το 82% του παγκοσμίου πλούτου. Αυτό από τον Γενάρη του 2018 και σύμφωνα με το BBC και την οργάνωση Oxfam. Τα μηνιαία έσοδα μικρού αριθμού από αυτούς που ορίζουν το 1%, ολιγότερων από 100, θα μπορούσαν να εξαλείψουν τα προβλήματα πείνας και στέγασης τουλάχιστον για ένα χρόνο …παγκοσμίως. Αλλά…
Συμπέρασμα από τα ανωτέρω:
– Το μόνο οικονομικό στοιχείο που έχει παγκοσμιοποιηθεί είναι η φτώχεια και η πείνα.
– Πλησιάζει η μέρα που οι φτωχοί δεν θα έχουν τίποτα άλλο να χάσουν.
Τώρα, αν κατάλαβες …ΣΚΕΨΟΥ!
