γράφουν η Κατερίνα Χαρίση και ο Θάνος Καλαμίδας.
Εκείνη
Η Αθήνα ανάμεσα σε 100 πόλεις στην έρευνα της γερμανικής εταιρείας παροχής ολοκληρωμένων υπηρεσιών μετεγκατάστασης Movinga, με αντικείμενο τους καλύτερους προορισμούς παγκοσμίως για εξεύρεση εργασίας …είναι στην τελευταία θέση.
Με άριστα το 10, παίρνει 3,79 βαθμούς. Αναλύοντας το βαθμό στα βασικά κριτήρια της έρευνας, ο πάτος γίνεται ακόμη πιο πάτος: Στο κριτήριο ευκαιριών για τους νέους, παίρνει βαθμό κάτω της μονάδας (που είναι και ο χαμηλότερος ανάμεσα στις 100 χώρες), ενώ για το κριτήριο απασχόλησης νέων …παίρνει 0. Μηδέν.
Μηδέν.
0,34 παίρνει και η …αποτελεσματικότητα των κυβερνήσεων.
Αυτά τα απανωτά χαστούκια των μηδενικών κάνουν ακόμη μεγαλύτερο το χάσμα μεταξύ Αθήνας και ελληνικής επαρχίας αν σκεφτεί κανείς το γνωστό και χιλιοειπωμένο «Ελλάδα είναι μόνο η Αθήνα», που δυστυχώς είναι αλήθεια και μόνο κάποιος που έχει ζήσει αρκετά στην ελληνική επαρχία αλλά και στην Αθήνα καταλαβαίνει και επιβεβαιώνει, κι είναι τρομερά δύσκολο να το εξηγήσω, όμως ισχύει και το διαπίστωσα κι εγώ ερχόμενη να ζήσω μόνιμα στην πρωτεύουσα.
Αν η Αθήνα βρίσκεται σε τέτοια κατάταξη και Ελλάδα είναι μόνο η Αθήνα, τότε μπορεί κανείς να φανταστεί σε τι κατάσταση βρίσκεται η ελληνική επαρχία.
Κι όταν δεν υπάρχουν δουλειές παρά μόνο στυγνή εκμετάλλευση στις λιγοστές «ευκαιρίες», αργά ή γρήγορα ο κόσμος – αυτός που δε θα μεταναστεύσει – είτε θα αρνηθεί να δουλέψει και θα προτιμά να ζει με τα επιδόματα (η μία ή η άλλη), είτε πολύ απλά, δε θα βρίσκει τίποτα απολύτως να κάνει (και θα ζει αναγκαστικά με τα επιδόματα).
Η Καλή Νεράιδα λέει στον Πινόκιο, τον κατά τα άλλα τεμπέλη και ψεύτη Πινόκιο: «Παιδί μου, ο άνθρωπος για να ξέρεις, είτε γεννηθεί πλούσιος είτε φτωχός, πρέπει σε αυτόν τον κόσμο να ασχολείται με κάτι, να δουλεύει. Αλίμονο σε όποιον αφήσει να τον καταλάβει η τεμπελιά. Η τεμπελιά είναι αρρώστια που πρέπει να πολεμήσει κανείς από μικρό παιδί, γιατί όταν μεγαλώσει δε γιατρεύεται πια.»
Όταν στερείς μακρόχρονα στους πολίτες σου το δικαίωμα στην εργασία, έχεις σκεφτεί ποτέ ότι δημιουργείς -εντελώς καταναγκαστικά κι ανήθικα- …τεμπέληδες Πινόκιο; (Για όσους γνωρίζουν, σήμερα κάποιοι τους λένε και τζαμπατζήδες). Ανθρώπους που παραδίδονται στην α(ν)εργία, την ακινησία, και σιωπηλούς αποδέκτες της κατρακύλας, γιατί δεν έχεις τίποτα να τους απασχολήσεις, γιατί εκμηδενίζεις τα χρόνια της εκπαίδευσής τους, αναγκάζοντάς τους να χαντακώσουν τα πτυχία και τις γνώσεις τους σε ένα συρτάρι και να ασχοληθούν με δουλειές του ποδαριού αμφιβόλου ποιότητας, αξιοπιστίας και εξασφάλισης (ή απλά να κάθονται και να περιμένουν μοιράζοντας μάταια βιογραφικά εδώ κι εκεί); Ότι δημιουργείς ορδές «αρρώστων» τεμπέληδων, οι οποίοι όσο μεγαλώνουν τόσο πιο δύσκολα θα θεραπευτούν (εφ’ όσον η τεμπελιά είναι αρρώστια), γιατί, πόσα χρόνια μετά τις σπουδές μου και χωρίς να βρω ποτέ δουλειά στο αντικείμενό μου, νομίζετε ότι θυμάμαι πώς να οπλίσω μια στέγη ή να φτιάξω ένα ηλεκτρομηχανολογικό σχέδιο; Δεν ξέρω πότε …τα ξέχασα, αλλά τα ξέχασα, μάλλον κάπου στο «ενδιάμεσο», αυτό που πρέπει να δουλεύεις όπου να ‘ναι για όσα να ‘ναι και όσες ώρες να ‘ναι, γιατί η πρακτική είναι τζάμπα και κάπως πρέπει να ζήσεις. Ακόμη κι αν αύριο, τώρα, αυτή τη στιγμή μου προσφέρουν εργασία πάνω στο αντικείμενο που σπούδασα, δεν μπορώ να το δουλέψω. 15 χρόνια αποχής από κάτι είναι πολλά. Άλλαξα τρία δέρματα από τότε.
Από τη μία απαξιώνονται οι σπουδές κι από την άλλη τρώμε αρκετή πατρίς θρησκεία οικογένεια για να χορτάσουμε, γιατί με τα 400 ευρώ το μήνα δε γεμίζει η κοιλιά. Κατά τα άλλα είμαστε έτοιμοι να κατασπαράξουμε ο ένας τον άλλο, παρόλο που ήμασταν πάντοτε η τελευταία τρύπα του κλαρίνου της διαφθοράς, αλλά πόσα όνειρα, πόσες ελπίδες, πόσες ζωές αντέχεις να σου απαξιώσουν μέχρι να αποδεχτείς πως ζεις σε έναν εντελώς άσχημο τόπο και να αφήσεις την ασχήμια αυτή να σε τυλίξει;
& Εκείνος
Για χρόνια στη Φινλανδία όταν πρωτοσυναντούσα κάποιον και πολλές φορές μετά τις πρώτες κουβέντες ακολουθούσε η εξής στιχομυθία: «Εγώ στη θέση σου δεν θα έφευγα ποτέ από την Ελλάδα, θα άνοιγα ένα καφέ στην παραλία και θα απολάμβανα τον ήλιο και τη ζέστη ξαπλωμένος σε μια παραλία».
Μην σας κάνει εντύπωση, αυτή η σκέψη επαναλαμβανόταν από άντρες και γυναίκες, αδιάφορα οικονομικού ή μορφωτικού επιπέδου. Ήταν μάλιστα κάποιος που είχε κάνει και σχέδια για το που στην Κρήτη θα ανοίγαμε …συνεταιρικά αυτό το καφέ γιατί χρειαζόταν συνέταιρο που να μιλάει ελληνικά. Τώρα θα μου πείτε λογικό για τον Φινλανδό που ζει για οκτώ μήνες στο σκοτάδι, με θερμοκρασίες που φτάνουν το -25 να ονειρεύεται ζωή σε μια χώρα με φως και καλοκαίρι που κρατάει σχεδόν …οκτώ μήνες. Τουλάχιστον με τα δικά του μέτρα του τι σημαίνει καλοκαίρι. Αμ δεν ήταν μόνο οι Φινλανδοί, μάλιστα ο συγκεκριμένος που ονειρευόταν συνεταιρικό καφέ στην Κρήτη είναι Ιρανός.
Άρα δεν ήταν μόνο η ζέστη και ο ήλιος.
Αυτό που πραγματικά ονειρευόντουσαν ήταν μια ζωή δίπλα στη θάλασσα, αραγμένοι σε ξαπλώστρα και με ένα ποτήρι παγωμένη μπίρα ή ούζο δίπλα τους με διάφορα μεζεδάκια να παρελαύνουν μαγικά μπροστά τους. Αυτό που πιστεύαν – και πολύ φοβάμαι πολλοί ακόμα πιστεύουν – είναι ότι στην Ελλάδα η ζωή είναι στην …παραλία με παγωμένες μπίρες και το βράδυ σπασμένα πιάτα. Ειδικά αυτοί που έχουν κάνει σε νεαρή ηλικία διακοπές στα νησιά, πιστεύουν ότι το να ζεις στην Ελλάδα είναι σαν να ζεις σε ένα γιγάντιο κλαμπ με πολύ χορό, πολύ ποτό, πολύ φαγητό, θάλασσα και ήλιο.
Θα μου πείτε, και τι νομίζουν ότι κάνουν αυτοί που παίζουν μουσική, αυτοί που τους ετοιμάζουν και τους σερβίρουν το φαγητό ή αυτοί που φροντίζουν τα δωμάτιά τους και τις ανέσεις τους; Η απάντηση είναι …δεν τους βλέπουν.
Και ξέρετε πόσο μακριά πάει αυτό το «δεν τους βλέπουν»; Κάθε καλοκαίρι διάφορα ταξιδιωτικά γραφεία σε Φινλανδία, Σουηδία, Γερμανία ακόμα και Αγγλία, βάζουν αγγελίες που ζητούν νέους να δουλέψουν για την καλοκαιρινή σαιζόν στην Ελλάδα, σε εκεί γραφεία τους ή ξενοδοχεία, μπαρ ακόμα και εστιατόρια που συνεργάζονται. Και είναι πολλά τα παιδιά που την πατάνε – είμαι σίγουρος ότι τα έχετε δει παντού – που έρχονται στην Ελλάδα περιμένοντας ξαπλώστρα, παγωμένη μπίρα και μεζεδάκια και βρίσκουν την …άλλη πλευρά. Κακοπληρωμένα που ίσα να τους φτάνουν να φάνε, δουλειά 12 και 14 ώρες που συμπεριλαμβάνει ακόμα και σφουγγάρισμα. Στους δυο μήνες πολλοί έχουν παραιτηθεί απογοητευμένοι από αυτό που …δεν βρήκαν και επιστρέφουν φέρνοντας στις βαλίτσες τους θυμό για την συμπεριφορά και την …κοροϊδία. Μόνο που δεν ήταν ακριβώς κοροϊδία γιατί κι αυτοί δεν ήθελαν να καταλάβουν τι υπέγραφαν.
Το θέμα λοιπόν με τις λίστες της Movinga αφορά περισσότερο αυτούς που ονειρεύονται διεθνή ..καριέρα και ανήκουν στο ίδιο πακέτο με τους επενδυτές του Μητσοτάκη. Γιατί να έρθει όμως ένας νέος επιστήμονας στην Ελλάδα με μεταπτυχιακό και πείρα για να δουλέψει για 500 ευρώ το μήνα, χωρίς συγκεκριμένο ωράριο και συνθήκες μεσαίωνα συν τη συχνά απαράδεκτη συμπεριφορά των …αφεντών; Κι αυτό αν φυσικά είναι τυχερός/η να βρει δουλειά σε μια χώρα που η ανεργία των γύρω στα 25 και με πτυχίο, αγγίζει το 39%;
Είναι ακριβώς στο ίδιο πακέτο με τις ουρές των επενδυτών. Γιατί ο 25χρονος Φινλανδός να έρθει στη Ελλάδα να δουλέψει εκτός από το λόγο που έχουν δημιουργήσει η φαντασία τους και τα στερεότυπά τους που θέλουν τον Έλληνα σε παραλία ξαπλωμένο στην ξαπλώστρα να απολαμβάνει παγωμένη μπίρα; Κι ενώ η ανεργία πραγματικά έχει πέσει – σαφώς όχι χάρις στον ένα μήνα Κούλη – στο 17.2% από τα εφιαλτικά 30άρια και 40άρια που ζήσαμε επί εποχής Σαμαρά. Αυτό όμως που μένει ανησυχητικά πολύ ψηλό είναι το ποσοστό ανεργίας μεταξύ των νέων. Των ανθρώπων που ορίζουν το μέλλον αυτής της χώρας και που δυστυχώς εκπαιδεύονται στην χρόνια ανεργία.
Όταν κάποιος φτάνει τα 35 για να βρει επιτέλους δουλειά με αντικείμενο αυτό που σπούδασε, θα με συγχωρέσετε αλλά αποδεικνύει ότι αυτή η χώρα είναι …κόλαση και καλά κάνουν οι νέοι Έλληνες και φεύγουν. Βλέπετε όταν ο Κούλης κοιτάει τους αριθμούς ξεχνάει κάτι βασικό, ότι για έναν άνθρωπο που επένδυσε χρόνια σε σπουδές, «βρήκα δουλειά» δεν σημαίνει αποθηκάριος σε σουπερμάρκετ, αλλά στο αντικείμενο των σπουδών του κι αυτό όλο και σπανίζει στην Ελλάδα. Και με αυτές τις συνθήκες ΔΕΝ θα επιστρέψουν οι δεκάδες χιλιάδες νεομετανάστες επιστήμονες που έφυγαν την δεκαετία που μας πέρασε. Γιατί άλλωστε; Όπως έλεγε κι ένας άλλος Μητσοτάκης,
