γράφουν η Κατερίνα Χαρίση και ο Θάνος Καλαμίδας.

Εκείνη

Κάθε χρόνο, από τις αρχές Δεκέμβρη, πολύ συγκεκριμένες διαφημίσεις πολύ συγκεκριμένων μεγαλοκαταστημάτων παιχνιδιών, γεμίζουν …ενοχές τους γονείς που “εσύ μπαμπά, που ΔΕΝ είσαι εδώ, τι δώρο θα μου πάρεις;” Το γλυκό δένει ύστερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου αναπαράγεται ευλαβικά ένα κειμενάκι που συμβουλεύει τους γονείς να μην αγοράσουν κάτι ακριβό για τα φετινά Χριστούγεννα στα παιδιά τους. (Αποφασίστε επιτέλους τι θέλετε από τους έρμους γονείς.) Το ίδιο κειμενάκι το διαβάσαμε πέρυσι, πρόπερσι και πολύ πιθανόν και παραπρόπερσι.

Τώρα…
…πιστεύει κανείς σοβαρός και με μια στάλα μυαλό άνθρωπος πως ένα κειμενάκι του ΦΒ θα καθορίσει τις αγοραστικές επιλογές του οποιουδήποτε;

Ας αρχίσουμε από κάτι βασικό: Τι ποσό καθορίζει το “ακριβό;”

Για κάποιον τα 30 ευρώ είναι “καλό και ακριβό δώρο”. Για κάποιον που έχει ακόμα λιγότερα, τα 10 ευρώ είναι ήδη πολλά. Γι αυτόν που δεν έχει απολύτως κανένα οικονομικό πρόβλημα, τα 100 είναι ένα μέσο δώρο, το ακριβό θα ήταν στα 200 ή 300, όσο μια αξιοπρεπής παιχνιδομηχανή για παράδειγμα ή ένα καλό κινητό.

Και αλήθεια, αν πχ ο “Χ”, που δεν αντιμετωπίζει κανένα οικονομικό πρόβλημα και διαθέτει 200 ή 300 ή 100 ευρώ για το Χριστουγεννιάτικο δώρο του παιδιού του, θα επιλέξει κάτι “συμβολικό” επειδή κάποιος άλλος δίπλα του δεν έχει αρκετά χρήματα για να αγοράσει κάτι αντίστοιχο;

Σας πληροφορώ ότι ο εκάστοτε Χ, δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το ποιος έχει και ποιος δεν έχει. Και πριν με βρίσετε… θα έχει και δίκιο. Το πώς ξοδεύει ο καθένας τα χρήματά του και το πώς επιλέγει να περάσει τις γιορτές, είναι δικαίωμα και …πρόβλημά του. Όχι δικό μας και δε μας αφορά και από πού κι ως πού να κάνουμε υποδείξεις;

Αυτό που θέλει ο κάθε γονιός να αγοράσει στο παιδί του θα το αγοράσει και κανένα …κοινωνικό μήνυμα ευαισθησίας δε θα αλλάξει την επιλογή του. “Να μη νομίσουν τα παιδιά πως ο άη Βασίλης κάνει διακρίσεις”;

Δεν κάνει διακρίσεις ο άη Βασίλης; Εδώ τις κάνουν οι διαφημίσεις!

Ω, κάνει διακρίσεις. Πάρα πολλές διακρίσεις. Και τα παιδιά το ξέρουν πολύ καλά. Τα παιδιά δεν είναι χαζά. Ξέρουν πολύ καλά ποιος συμμαθητής τους έρχεται κάθε μέρα ή μέρα παρά μέρα χωρίς κολατσιό στο σχολείο. Ξέρουν πάρα πολύ καλά ποιος “ξέχασε” το κολατσιό του, το φαγητό του ή τα λεφτά για το κυλικείο. Ξέρουν πάρα πολύ καλά ποιος και γιατί δεν πάει ακόμη μια φορά εκδρομή, δε θα αγοράσει την αναμνηστική φωτογραφία της τάξης, δε συμμετέχει σε καμία δραστηριότητα. Ξέρουν πάρα πολύ καλά ποιος δεν αγόρασε καινούρια τσάντα, ή ποιανού τα παπούτσια είναι τρύπια. Ο άγιος Βασίλης κάνει πάρα πολλές διακρίσεις. Το δώρο που θα επιλέξει ο κάθε γονιός για το παιδί του δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο σε αυτό.

Ή μήπως νομίζετε ότι οι ζάπλουτοι, πάμπλουτοι και πλούσιοι αυτού του κόσμου κι αυτής της χώρας θα επιλέξουν κάτι ευτελούς αξίας και καθαρά συμβολικό για τα βλαστάρια τους επειδή εσύ κι εγώ πεινάμε, επειδή το προσφυγάκι ψωνίζεται στο κέντρο για να μην πεθάνει της πείνας, επειδή στην Αφρική πεθαίνουν καθημερινά κι αιώνια από την έλλειψη εμβολίων και καθαρού νερού, επειδή στην Υεμένη λιμοκτονούν, επειδή στη Συρία ανατινάζονται, στο Αιγαίο πνίγονται, στη Μόρια αυτοκτονούν, επειδή κάποια παιδιά θα κάνουν Χριστούγεννα στο δρόμο, σε χαρτόκουτα, σε υπόγεια χωρίς ρεύμα και χωρίς θέρμανση και χιλιάδες άλλα θα αργοπεθαίνουν στα νοσοκομεία;

Αν το πιστεύετε αυτό τότε δε ζούμε στον ίδιο πλανήτη! Για κάποιον άλλο πλανήτη μιλάμε και δεν το έχω αντιληφθεί.

Προφανώς η ουσία δεν είναι το τι θα αγοράσει ο καθένας, αλλά το τι διδάσκει στα παιδιά του σχετικά με το πνεύμα των Χριστουγέννων και την αξία αυτής της γιορτής και των ημερών γενικότερα.

Κάποιος γονιός μπορεί να μαζεύει χρήματα επί 364 μέρες όλο τον προηγούμενο χρόνο για να μπορέσει αυτή τη ΜΙΑ μέρα να χαρίσει στο παιδί του ένα ποδήλατο κι ένα ποδήλατο είναι ένα μεγάλο, σπουδαίο δώρο και κανείς δεν πρόκειται να τον κατηγορήσει γι αυτό.

Κάποιος άλλος μπορεί να θέλει αλλά να μην μπορεί, κάποιος ίσως μπορεί αλλά δεν θέλει, και όλοι ξέρετε πολύ καλά ότι στο τέλος της μέρας σημασία δεν έχει το τι υπάρχει κάτω από το δέντρο αλλά το ποιος είναι δίπλα σου, που λέει και το άλλο γνωστό ρητό.

Και μέσα σε όλη την …ειρωνεία του πράγματος υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά με πανάκριβα παιχνίδια κάτω από το δέντρο αλλά κανένα από αυτά δεν τα κάνει ευτυχισμένα, ενώ κάποια άλλα μπορεί και να μη βρουν απολύτως τίποτα κάτω από το δέντρο και να περάσουν τα πιο ευτυχισμένα Χριστούγεννα της ζωής τους.

Τα Χριστούγεννα εκτός από “ακόμη ένας λόγος να υπερκαταναλώσουμε” που αφορά τις αλυσίδες καταστημάτων και τα εμπορικά, είναι μια πολύ όμορφη εποχή και μια γλυκιά υπενθύμιση μέσα στο χρόνο ότι δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως πάνω απ’ όλα είμαστε άνθρωποι… και ο διπλανός μας το ίδιο.

Ότι κάποιος μένει στη διπλανή μας πόρτα (αλήθεια, έχετε συναντηθεί ποτέ;)

Ότι είναι σημαντικό να βάζουμε στόχους και βήμα-βήμα να τους πετυχαίνουμε -εξίσου σημαντικό είναι να προσπερνάμε και τους στόχους που δεν καταφέραμε, να μπορούμε να αφήνουμε πράγματα πίσω.

Ότι είναι όμορφο να προσφέρουμε, να χαρίζουμε, να δίνουμε χαρά. Κι όταν θα χρειαστούμε κάτι από αυτά, κάποιος θα βρεθεί και για μας.

Ότι κάπου κάπου πρέπει να βάζουμε ένα φρένο στους ρυθμούς μας, να στεκόμαστε, να αφουγκραζόμαστε, να αναλογιζόμαστε, να περιμένουμε, να ξεκινάμε πάλι από την αρχή.

Ότι αν δεν ενδιαφέρεται κανείς για κανέναν μας, τότε αυτοί που μένουν να … “ενδιαφέρονται” είναι οι πιο ακατάλληλοι, οι υπερήλικες, διεφθαρμένοι πολιτικοί. Κι από τέτοιου ενδιαφέρον χορτάσαμε πια!

Ότι αν συνεχώς γυρνάμε την πλάτη στο κακό, το στραβό και το άδικο, τότε μόνο αυτά θα βρίσκουμε μπροστά μας.

Ότι η μαγεία υπάρχει, και βρίσκεται μέσα μας: Λέγεται πίστη στον άνθρωπο και σε ό,τι άλλο έχει αξία για τον καθέναν μας, λέγεται ελπίδα, λέγεται προσπάθεια, λέγεται πείσμα, λέγεται αλληλεγγύη και ενσυναίσθηση.

Το τι θα αγοράσει ο καθένας στο παιδί του και τι θα παρουσιάσει ως “δώρο από τον άη Βασίλη” είναι δικαίωμα και πρόβλημά του.

Η ουσία των Χριστουγέννων δε βρίσκεται στην επιλογή των δώρων, στο ακριβό ή το φθηνό (που είναι και σχετικό, ανάλογα ποιον ρωτάς). Για την ακρίβεια, η όλη η διαδικασία του “χριστουγεννιάτικου δώρου” ήταν ανέκαθεν συμβολική. Και οπωσδήποτε δε συμβόλιζε τη χρηματική αξία του. Το πιο σημαντικό δώρο για τα παιδιά φέτος και κάθε χρόνο είναι να μην πεινάνε, να μην πεθαίνουν, να έχουν ένα ζεστό σπιτικό, να είναι ο εαυτός τους, να μορφώνονται, να μαθαίνουν να τα βγάζουν πέρα στη ζωή τους, να κατανοήσουν το τι σημαίνει Χριστούγεννα, να κάνουν τα Χριστούγεννα κομμάτι τους κι όχι μια λίστα παιχνιδιών μια φορά το χρόνο. Αν θέλουμε πραγματικά να μιλάμε για το “σωστό δώρο Χριστουγέννων για τα παιδιά μας” τότε αυτό είναι εμείς να γίνουμε καλύτεροι… για το δικό τους καλύτερο αύριο. Και το αύριο βρίσκεται μόλις μια νύχτα μακριά τους.

& Εκείνος

Νομίζω ότι ήρθε με την ηλικία αλλά …ενώ – από ότι μπορώ να θυμάμαι – ειδικά στην προεφηβική μου ηλικία το τι θα “πάρω” είχε μεγάλη σημασία μετά σταδιακά το θα δώσω χωρίς το “τι” απέκτησε μεγαλύτερη. Επίσης μεγάλη σημασία απέκτησαν αυτά τα …μη υλικά που μπορώ να δώσω και που μερικές φορές απολαμβάνω ο ίδιος και από τη θέση του παραλήπτη ακόμα κι όταν ο “δωρητής” το κάνει χωρίς να το ξέρει.

Να, πριν από λίγο σκεφτόμουνα πόσο θα ήθελα να είμαι στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι με τον ανιψιό μου, την γυναίκα του και τον καταπληκτικό τους γιο. Να μπορώ να τους αγκαλιάσω και να δω τη φατσούλα του μικρού όταν ανοίγει τα δώρα του. Αλλά τρεις χιλιάδες χιλιόμετρα είναι μακριά και που να βρεθεί τόσο μεγάλο ….τραπέζι. Και πόσο κοστολογείται ένα τέτοιο …δώρο;

Όχι ότι ο μικρός δεν θα βουτήξει αμέσως το κουτί με την κορδέλα και δεν θα το ξετυλίξει αμέσως αλλά …αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και …και ότι κάθε λίγες μέρες ο ανιψιός μου μου στέλνει μήνυμα: “πάρε τηλέφωνο θέλει να σου μιλήσει ο μικρός”. Δεν είναι ότι θα πούμε κάτι σημαντικό, τι έκανε σήμερα, πως ήταν στο σχολείο αλλά μέσα μου ξέρω ότι θέλει να …βεβαιωθεί ότι υπάρχω, ότι δεν τον έχω ξεχάσει, ότι δεν με έχει …ξεχάσει. Είναι όλα αυτά τα πολύ σημαντικά που λέγονται χωρίς λέξεις και δεν περιγράφουν οι λέξεις. Κι αυτό είναι κάτι σαν χριστουγεννιάτικο δώρο. Και για εκείνον και για μένα. Όταν όμως είναι Χριστούγεννα, τότε είναι ΤΟ Χριστουγεννιάτικο δώρο για …μένα!

Σκεφτείτε λιγάκι, όλοι αγοράσατε δώρο σε ένα παιδί κάποια στιγμή τη ζωής σας και νιώσατε ενόχληση όταν το παιδί έπαιξε με την κορδέλα και το περιτύλιγμα σχεδόν αδιαφορώντας για το δώρο που πιθανώς με κόπο διαλέξατε. Την ίδια στιγμή και για δεκάδες λόγους σπάνια ήμουν Χριστούγεννα κοντά στο βαφτιστήρι μου. Αυτό σημαίνει ότι τα δώρα που πήρε από εμένα Χριστούγεννα είναι λίγα και μετρημένα. Κι όμως τα θυμάται ακόμα και σήμερα, δεκαετίες μετά. Και τα θυμάται γιατί ήταν πάντα συνοδευμένα με πλάκα, γαργαλητά, γέλια, ιστορίες αλλά και συζητήσεις σοβαρές, ερωτήσεις, όνειρα κι ελπίδες. Ήταν το δώρο κι όλα αυτά τα τόσο μεγάλα τα άλλα που ερχόντουσαν χωρίς περιτύλιγμα και κορδέλα.

Προσέξτε, δεν θέλω με τίποτα να απαξιώσω το δώρο των 10, 30, 50 ή 100 ευρώ ούτε τι σήμαιναν τα 10, 30, 50 ή 100 ευρώ για τον καθένα που τα διέθεσε, απλά προσπαθώ να σας δώσω να καταλάβετε ότι το δώρο είναι συνδυασμός του υλικού και του συναισθηματικού κόσμου. Είναι το πακέτο, το περιτύλιγμα και λίγο …ψυχή!

Και πάλι, αυτό το κάτι περισσότερο που προσπαθώ να πω δεν έχει σχέση μόνο με τα …παιδιά και το παιχνίδι.

Προσέξατε τι έγραψα στην αρχή; Εγώ θα ήθελα για τα Χριστούγεννα την αγκαλιά του ανιψιού μου της γυναίκας του και του παιδιού τους. Την ζεστασιά μιας αγκαλιάς στον παππού.

Και πάλι εγώ είμαι τυχερός, τυχερός γιατί μπορεί να μην τους αγκαλιάσω αλλά θα μιλήσω μαζί τους την μέρα των Χριστουγέννων και θα είναι σαν αγκαλιά. Τρεις χιλιάδες χιλιόμετρα καλώδια και για μια στιγμή θα γεμίσουν αγκαλιές.

Αλλά …στη διπλανή σας πόρτα; Στη διπλανή σας πόρτα μήπως υπάρχει ένας παππούς χωρίς ανίψια και εγγόνια να τον αγκαλιάσουν; Στον κάτω όροφο μήπως υπάρχει μια γιαγιά χωρίς μελομακάρονα και κανέναν να μοιραστεί Χριστουγεννιάτικες ευχές; Στη γωνιά του σπιτιού σας, στο πεζοδρόμιο, μήπως υπάρχει ένας άστεγος που κι αυτός να θέλει μια καλησπέρα, μια απλή χειρονομία αγάπης, μια λέξη που να τον αγκαλιάσει;

Κι επειδή ξέρω τι σκεφτήκατε τώρα, ο άστεγος έχει ανάγκη φαΐ. Σίγουρα, αλλά δεν είναι το φαΐ και η στέγη που τον ταυτοποιεί αλλά το ότι είναι …άνθρωπος. Κι όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται μια αγκαλιά. Ειδικά μέρες σαν αυτές που οι μόνες αναμνήσεις είναι οι αγκαλιές του παρελθόντος μας και του παρόντος μας.

Η αγκαλιά είναι το καλύτερο Χριστουγεννιάτικο δώρο, πάει με τα πάντα και τους πάντες, κοστίζει ελάχιστα και φοριέται …ολόκληρο τον χρόνο!

***************************

Από την Κατερίνα κι εμένα, σε σας και τις οικογένειες σας, οι θερμότερες ευχές μας για αγάπη, ειρήνη, υγεία και πολλές ζεστές αγκαλιές!