γράφουν η Κατερίνα Χαρίση και ο Θάνος Καλαμίδας.

Εκείνη

– Φέτος το δώρο σου, ας είσαι εσύ

Από τις αρχές Δεκέμβρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναπαράγεται ευλαβικά ένα κειμενάκι που συμβουλεύει τους γονείς να μην αγοράσουν κάτι ακριβό για τα φετινά Χριστούγεννα στα παιδιά τους. Το ίδιο κειμενάκι το διαβάσαμε πέρυσι, πρόπερσι και πολύ πιθανόν και παραπρόπερσι. Θέλω να ελπίζω ότι έχω πιάσει το πραγματικό νόημα του κειμένου, το οποίο (ελπίζω) ότι είναι απλά γραμμένο λάθος, γιατί…

…πιστεύει κανείς σοβαρός και με μια στάλα μυαλό άνθρωπος πως ένα κειμενάκι του ΦΒ θα καθορίσει τις αγοραστικές επιλογές του οποιουδήποτε;

Ας αρχίσουμε από κάτι βασικό: Τι ποσό καθορίζει το “ακριβό;”

Για κάποιον τα 30 ευρώ είναι “καλό και ακριβό δώρο”. Για κάποιον που έχει ακόμα λιγότερα, τα 10 ευρώ είναι ήδη πολλά. Γι αυτόν που δεν έχει απολύτως κανένα οικονομικό πρόβλημα, τα 100 είναι ένα μέσο δώρο, το ακριβό θα ήταν στα 300, όσο μια αξιοπρεπής παιχνιδομηχανή για παράδειγμα.

Και αλήθεια, αν ο πχ “Χ”, που δεν αντιμετωπίζει κανένα οικονομικό πρόβλημα και διαθέτει 200 ή 300 ή 100 ευρώ για το Χριστουγεννιάτικο δώρο του παιδιού του, θα επιλέξει κάτι “συμβολικό” επειδή κάποιος άλλος δίπλα του δεν έχει αρκετά χρήματα για να αγοράσει κάτι αντίστοιχο;

Σας πληροφορώ ότι ο εκάτοστε Χ, έχει χεστεί πατόκορφα για το ποιος έχει και ποιος δεν έχει. Και πριν με βρίσετε… θα έχει και δίκιο. Το πώς ξοδεύει ο καθένας τα χρήματά του και το πώς επιλέγει να περάσει τις γιορτές, είναι δικαίωμα και …πρόβλημά του. Όχι δικό μας και δε μας αφορά και από πού κι ως πού να κάνουμε υποδείξεις;

Αυτό που θέλει ο κάθε γονιός να αγοράσει στο παιδί του θα το αγοράσει και κανένα …κοινωνικό μήνυμα ευαισθησίας δε θα αλλάξει την επιλογή του. “Να μη νομίσουν τα παιδιά πως ο άη Βασίλης  κάνει διακρίσεις”;

Δεν κάνει διακρίσεις ο άη Βασίλης;

Ω, κάνει διακρίσεις. Πάρα πολλές διακρίσεις. Και τα παιδιά το ξέρουν πολύ καλά. Τα παιδιά δεν είναι χαζά. Ξέρουν πολύ καλά ποιος συμμαθητής τους έρχεται κάθε μέρα ή μέρα παρά μέρα χωρίς κολατσιό στο σχολείο. Ξέρουν πάρα πολύ καλά ποιος “ξέχασε” το κολατσιό του, το φαγητό του ή τα λεφτά για το κυλικείο. Ξέρουν πάρα πολύ καλά ποιος και γιατί δεν πάει ακόμη μια φορά εκδρομή, δε θα αγοράσει την αναμνηστική φωτογραφία της τάξης, δε συμμετέχει σε καμία δραστηριότητα. Ξέρουν πάρα πολύ καλά ποιος δεν αγόρασε καινούρια τσάντα, ή ποιανού τα παπούτσια είναι τρύπια. Ο άγιος Βασίλης κάνει πάρα πολλές διακρίσεις. Το δώρο που θα επιλέξει ο κάθε γονιός για το παιδί του δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο σε αυτό.

Ή μήπως νομίζετε ότι οι ζάπλουτοι, πάμπλουτοι και πλούσιοι αυτού του κόσμου κι αυτής της χώρας θα επιλέξουν κάτι ευτελούς αξίας και καθαρά συμβολικό για τα βλαστάρια τους επειδή εσύ κι εγώ πεινάμε, επειδή το προσφυγάκι ψωνίζεται στο κέντρο για να μην πεθάνει της πείνας, επειδή στην Αφρική πεθαίνουν καθημερινά κι αιώνια από την έλλειψη εμβολίων και καθαρού νερού, επειδή στην Υεμένη λιμοκτονούν, επειδή στη Συρία ανατινάζονται, στο Αιγαίο πνίγονται, στη Μόρια αυτοκτονούν, επειδή κάποια παιδιά θα κάνουν Χριστούγεννα στο δρόμο, σε χαρτόκουτα, σε υπόγεια χωρίς ρεύμα και χωρίς θέρμανση και χιλιάδες άλλα θα αργοπεθαίνουν στα νοσοκομεία;

Αν το πιστεύετε αυτό τότε δε ζούμε στον ίδιο πλανήτη! Για κάποιον άλλο πλανήτη μιλάμε και δεν το έχω αντιληφθεί.

Οπότε επιστρέφω στο “θέλω να ελπίζω πως έχω πιάσει το ουσιαστικό νόημα” αυτού του κειμένου που αναπαράγεται πολλές φορές τη μέρα κατά τη διάρκεια των γιορτών στα σόσιαλ μύδια. Προφανώς η ουσία δεν είναι το τι θα αγοράσει ο καθένας (δε θα ‘πρεπε να είναι, δικά του λεφτά είναι κι άμα λάχει τα βάζει φωτιά και τα καίει), αλλά το τι διδάσκει στα παιδιά του σχετικά με το πνεύμα των Χριστουγέννων και την αξία αυτής της γιορτής και των ημερών γενικότερα.

Κάποιος γονιός μπορεί να μαζεύει χρήματα επί 364 μέρες όλο τον προηγούμενο χρόνο για να μπορέσει αυτή τη ΜΙΑ μέρα να χαρίσει στο παιδί του ένα ποδήλατο κι ένα ποδήλατο είναι ένα μεγάλο, σπουδαίο δώρο και κανείς δεν πρόκειται να τον κατηγορήσει γι’ αυτό.

Κάποιος άλλος μπορεί να θέλει αλλά να μην μπορεί, κάποιος ίσως μπορεί αλλά δεν θέλει, και όλοι ξέρετε πολύ καλά ότι στο τέλος της μέρας σημασία δεν έχει το τι υπάρχει κάτω από το δέντρο αλλά το ποιος είναι δίπλα σου, που λέει και το άλλο γνωστό φεισμπουκικό ρητό.

Και μέσα σε όλη την …ειρωνεία του πράγματος υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά με πανάκριβα παιχνίδια κάτω από το δέντρο αλλά κανένα από αυτά δεν τα κάνει ευτυχισμένα, ενώ κάποια άλλα μπορεί και να μη βρουν απολύτως τίποτα κάτω από το δέντρο και να περάσουν τα πιο ευτυχισμένα Χριστούγεννα της ζωής τους.

Τα Χριστούγεννα εκτός από “ακόμη ένας λόγος να υπερκαταναλώσουμε” που αφορά τις αλυσίδες καταστημάτων και τα εμπορικά (κυρίως) είναι μια πολύ όμορφη εποχή και μια γλυκιά υπενθύμιση μέσα στο χρόνο ότι δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως πάνω απ’ όλα είμαστε άνθρωποι… και ο διπλανός μας το ίδιο.

Ότι κάποιος μένει στη διπλανή μας πόρτα (αλήθεια, έχετε συναντηθεί ποτέ;)

Ότι είναι σημαντικό να βάζουμε στόχους και βήμα-βήμα να τους πετυχαίνουμε (εξίσου σημαντικό είναι να προσπερνάμε και τους στόχους που δεν καταφέραμε. Δε σου ‘κατσε; Προχώρα παρακάτω.)

Ότι είναι όμορφο να προσφέρουμε, να χαρίζουμε, να δίνουμε χαρά. Κι όταν θα χρειαστούμε κάτι από αυτά, κάποιος θα βρεθεί και για μας.

Ότι κάπου-κάπου πρέπει να βάζουμε ένα φρένο στους ρυθμούς μας, να στεκόμαστε, να αφουγκραζόμαστε, να αναλογιζόμαστε, να περιμένουμε, να ξεκινάμε πάλι από την αρχή.

Ότι αν δεν ενδιαφέρεται κανείς για κανέναν μας, τότε αυτοί που μένουν να …”ενδιαφέρονται” είναι οι πιο ακατάλληλοι, οι υπερήλικες, διεφθαρμένοι πολιτικοί.

Ότι αν συνεχώς γυρνάμε την πλάτη στο κακό, το στραβό και το άδικο, τότε μόνο αυτά θα βρίσκουμε μπροστά μας.

Ότι η μαγεία υπάρχει, και βρίσκεται μέσα μας: Λέγεται πίστη στον άνθρωπο και σε ό,τι άλλο έχει αξία για τον καθέναν μας, λέγεται ελπίδα, λέγεται προσπάθεια, λέγεται πείσμα, λέγεται αλληλεγγύη και ενσυναίσθηση.

Το τι θα αγοράσει ο καθένας στο παιδί του και τι θα παρουσιάσει ως “δώρο από τον άη Βασίλη” είναι δικαίωμα και πρόβλημά του.

(Οι αφρικανοί δεν αφήνουν ΠΟΤΕ δώρα στα παιδιά τους κάτω από το δέντρο, ως “δώρα από τον άη Βασίλη”. Έχουν ξεκωλωθεί να δουλεύουν για να αγοράσουν το οτιδήποτε, για να δώσουν το κρέντιτ σε έναν χοντρό με γυαλιά και μούσια έτσι τζάμπα.)

Η ουσία των Χριστουγέννων δε βρίσκεται στην επιλογή των δώρων, στο ακριβό ή το φθηνό (που είναι και σχετικό, ανάλογα ποιον ρωτάς).  Για την ακρίβεια, η όλη η διαδικασία του “χριστουγεννιάτικου δώρου” ήταν ανέκαθεν συμβολική. Και οπωσδήποτε δε συμβόλιζε τη χρηματική αξία του. Το πιο σημαντικό δώρο για τα παιδιά φέτος και κάθε χρόνο είναι να μην πεινάνε, να μην πεθαίνουν, να έχουν ένα ζεστό σπιτικό, να είναι ο εαυτός τους, να μορφώνονται, να μαθαίνουν να τα βγάζουν πέρα στη ζωή τους, να κατανοήσουν το τι σημαίνει Χριστούγεννα, να κάνουν τα Χριστούγεννα κομμάτι τους κι όχι μια λίστα παιχνιδιών μια φορά το χρόνο.  Αν θέλουμε πραγματικά να μιλάμε για το “σωστό δώρο Χριστουγέννων για τα παιδιά μας” τότε αυτό είναι ΕΜΕΙΣ να γίνουμε καλύτεροι… για το δικό τους καλύτερο αύριο. Και το αύριο βρίσκεται μόλις μια νύχτα μακριά τους. 

& Εκείνος

Το Σαββάτο πέρασα μπροστά από μοντέρνο κουλάτο φαγάδικο της γειτονιάς μου, μαγνήτη για κάθε έφηβο, υποψήφιο έφηβο ή συνταξιούχο έφηβο της περιοχής. Το μαγαζί είναι ολόφρεσκο στη γειτονιά, μινιμαλιστικό στιλ, μουσική ποπ – μη με ρωτάτε ονόματα δεν αναγνωρίζω κανένα – και υπόσχεται τα πιο καταπληκτικά χάμπουργκερ της αγοράς με τηγανητές …γλυκοπατάτες και στικ χαλούμι! Φαντάζομαι παρόμοια κουλάτα μέρη υπάρχουν παντού και αναγνωρίζετε το στιλ, αναγνωρίζετε και τους πελάτες του.

Τα Σάββατα όμως, και κάθε Σαββάτο από την ημέρα που άνοιξε στα μέσα του καλοκαιριού, μεταξύ δυο και πέντε το απόγευμα το συγκεκριμένο μέρος έχει ένα πολύ συγκεκριμένο πελατολόγιο. Ένα, δυο ακόμα και τρία παιδιά, ηλικίες μεταξύ τριών και δώδεκα, συντροφιά και συνοδεία μόνο τον πατέρα. Οι πατεράδες του σαββατοκύριακου. Χαμόγελα αυθόρμητα αλλά και μερικές φορές βιασμένα, τα παιδιά πίνουν κόκα κόλα γιατί ο μπαμπάς επιτρέπει τα πάντα, ο μπαμπάς πίνει νερό. Θα ήθελε μια μπίρα, ένα ποτήρι κρασί αλλά ποτέ με τα παιδιά. Τα πήρε από το σχολείο την Παρασκευή το απόγευμα – στη Σκανδιναβία οι  Χριστουγεννιάτικες διακοπές  δεν κρατάνε δεκαπέντε μέρες – θα τα πάει στη μαμά και στον καινούργιο …μπαμπά το απόγευμα. Τη Τρίτη είναι Χριστούγεννα και η άδεια καρέκλα είναι γεμάτη χριστουγεννιάτικα πακέτα.

Έκανα πως κάτι έψαχνα στη τσάντα μου και έμεινα για λίγο κοιτάζοντας την μεγάλη βιτρίνα που σου έδινε εικόνα από όλο σχεδόν το μαγαζί.
Πατέρα του σαββατοκύριακου τι δώρο πήρες στα παιδιά σου εφέτος για τα Χριστούγεννα και …τι δώρο θα πάρεις;

Το έχω ζήσει και πονάει πολύ.
Έχω ζήσει και το «μπαμπά, ο …μου πήρε το πιο καταπληκτικό δώρο…» και πολλά …πολλά άλλα. Στο τέλος την ημέρα των Χριστουγέννων, εγώ και μια φωτογραφία χωρίς δώρα να ανοίξουμε μαζί και λίγο αργότερα ένα τηλεφώνημα, «χρόνια πολλά μπαμπά. Καλά Χριστούγεννα.»

Χρόνια πολλά μπαμπάδες του Σαββατοκύριακου.
«Φέτος το δώρο σου, ας είσαι εσύ»

Καλά Χριστούγεννα να έχετε.

********************************
Εκείνη & Εκείνος, η Κατερίνα και ο Θάνος
Ευχόμαστε σε όλους σας, μέσα από την καρδιά μας
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
με αγάπη, με υγεία και ειρήνη.