Το 1978 που λέτε, στο Κολοράντο των ΗΠΑ μια ομάδα από αναπήρους σε αναπηρικό καροτσάκι απέκλεισε όλα τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς της πόλης του Ντένβερ, οδηγώντας την πόλη σε ένα κυριολεκτικό χάος καθυστερήσεων, ζητώντας κάτι πολύ απλό: το δικαίωμα να μπορούν να χρησιμοποιούν κι αυτοί τα ΜΜΜ. Μάλιστα ο αντίλογός τους ήταν ότι, αφού εμείς όπως όλοι οι άλλοι πληρώνουμε φόρους για να υπάρχουν αυτά τα ΜΜΜ, γιατί αποκλειόμαστε από την χρήση τους; Τώρα αυτό σας φαίνεται κάπως περίεργο αλλά σκεφτείτε ότι είμαστε στο 1978, προσπαθήστε να θυμηθείτε πως ήταν τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ το 1978 και θα καταλάβετε ότι ένας ανάπηρος και δει ένας ανάπηρος σε αναπηρικό καροτσάκι ήταν αδύνατο να τα χρησιμοποιήσει.
Όπως ήταν φυσιολογικό στην αρχή κόσμος και πολιτεία αντιμετώπισαν την κατάσταση με άρνηση, χλευασμό και πολλές φορές με κακία για τους …αναπήρους. Το σθένος και η επιμονή όμως αυτών των ανθρώπων οδήγησε πολύ γρήγορα στο γεγονός ότι σήμερα τα λεωφορεία – και όλα τα ΜΜΜ – έχουν προβλέψει ακόμα και την κεκλιμένη ράμπα στις πόρτες τους για να μπει το καροτσάκι, ότι υπάρχουν δρόμοι διάβασης για τους αναπήρους και ότι τα περισσότερα μαγαζιά, ακόμα και εστιατόρια ή καφέ, έχουν χώρους για τους αναπήρους.
Στη Σκανδιναβία έχουν πάει πολλά βήματα πιο μπροστά τώρα πιά. Σύμφωνα με νόμο, όλα τα καινούργια σπίτια πρέπει να έχουν προδιαγραφές που να εξυπηρετούν και να υπηρετούν αναπήρους και όλα ανεξαιρέτως τα παλιά σπίτια πρέπει να κάνουν διορθώσεις και επισκευές. Αυτά με νόμο και το έζησα σε διαμέρισμα παλιάς πολυκατοικίας που νοίκιασα για ένα διάστημα και που χρειάστηκε λόγω του νόμου να αλλάξουν το ασανσέρ επειγόντως. Εδώ παρενθετικά, ενώ είχα ακούσει ενοίκους να παραπονιούνται για οτιδήποτε φαντάζεστε, κανένας δεν είπε κουβέντα για τις δυο βδομάδες που μείναμε χωρίς ασανσέρ. Ουτε καν αυτοί που έμεναν στον όγδοο όροφο. Αυτό κάτι λέει και για τους ανθρώπους.
Για να επανέλθω στους αναπήρους από το Ντένβερ, από ό,τι φαίνεται από τις αλλαγές που κάνει ο Τραμπ, είναι από αυτούς που θα πληγούν περισσότερο από όποιον άλλον και, ναι μεν η πρώτη δημόσια αναφορά σε αυτούς έγινε για τα ΜΜΜ πριν από σαράντα χρόνια, αυτή τη φορά όμως λένε κάτι άλλο εξ’ ίσου σοβαρό, αν όχι πολύ σοβαρότερο. Ένα από τα πράγματα που τους προσφέρει το δημόσιο ή καλύτερα τους βοηθάει οικονομικά το δημόσιο για να ανταπεξέλθουν, είναι η καθημερινή φροντίδα τους στο σπίτι ή σε πολλές περιπτώσεις το φαγητό που τους φέρνουν. Το δράμα αυτών των ανθρώπων το έζησα από κοντά πριν από δυο χρόνια με ζευγάρι υπέργηρων που η γυναίκα έπασχε από αλτσχάιμερ και ο άντρας ήταν σε αναπηρική καρεκλά αλλά επέμεναν να ζουν μόνοι τους, να νιώθουν ανεξάρτητοι και ελεύθεροι.
Και βέβαια δεν μπορώ από εδώ να σας μεταφέρω τις εικόνες που έδειχνε το συγκεκριμένο πρόγραμμα αλλά φανταστείτε ανθρώπους με σοβαρές αναπηρίες κίνησης ή νευρολογικές που όμως τα έχουν τετρακόσια και δεν θέλουν να καταλήξουν φυτά σε μια κλινική και σε ένα δωμάτιο με άλλα δέκα άτομα γιατί δεν μπορούν να φροντίσουν μόνοι τους το σώμα τους. Αυτή είναι μια κατάσταση που κανένας από εμάς δεν θα την ήθελε όχι μόνο για μας αλλά για οποιονδήποτε. Σκεφτείτε τώρα τον Στήβεν Χώκινγκ, ένα από τα μεγαλύτερα μυαλά του αιώνα μας (και του προηγουμένου) που ζει και επικοινωνεί αποκλειστικά καρφωμένος σε μια αναπηρική καρέκλα. Μιλάμε για έναν άνθρωπο που βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση περίπου από τα 27 του χρόνια και αυτό δεν έχει μειώσει σε τίποτα τις επιστημονικές του κατακτήσεις και το έργο του. Μάλλον θα ήταν αστείο να πει κάνεις ότι η αναπηρία του τον εμπόδισε στην εξέλιξη του. Αλλά ο Χώκινγκ δεν είναι ο μόνος, απλά λίγοι έχουν την φήμη, τις επιδόσεις και τα λεφτά του Χώκινγκ και γι’ αυτό εξαρτώνται από τα διάφορα – κυρίως κρατικά – συστήματα υγείας. Αυτό ακριβώς που αυτή τη στιγμή καταστρέφει ο Τράμπ και που χωρίς να το θέλω απορώ πόσο κατεστραμμένο είναι στην Ελλάδα …αν υπάρχει μετά τον τυφώνα των μνημονίων, τον Σαμαρά, τον Άδωνι, τον Βορίδη και δεν ξέρω ποιος είναι τώρα.
Η αλήθεια είναι ότι έχω να χρησιμοποιήσω τα Ελληνικά ΜΜΜ δεκαετίες και το μόνο που έχω χρησιμοποιήσει τα τελευταία χρόνια όταν έρχομαι Ελλάδα είναι το μετρό, το οποίο εντάξει …μου φαίνεται αρκετά φιλικό προς τους αναπήρους. Αλλά πόσο πέρα από το μετρό πάει αυτό το φιλικό; Εδώ τρόμαξα εγώ στα πεζοδρόμια με τα παπάκια και τα διπλοπαρκαρισμένα, πώς κινείται ένας ανάπηρος στην Αθήνα; Και για να μην πω τίποτα για τις διαβάσεις των τυφλών που περνάνε …μέσα από δέντρα ή συνήθως είναι κάτω από παρκαρισμένα αυτοκίνητα.
Δεν ξέρω αν τα σκέφτομαι όλα αυτά γιατί γερνάω, γιατί τον τελευταίο καιρό έχω ανακαλύψει τη …ζωή με το μπαστούνι ή γιατί ανησυχώ για το τι έρχεται, αλλά ζώντας την ζωή με το μπαστούνι στη Σκανδιναβία δεν σε κάνει να νιώθεις απόκληρος, αποκλεισμένος, ανήμπορος, παραδομένος στο έλεος ενός ανίκανου κράτους. Στην Ελλάδα; …στην Ελλάδα τι από όλα αυτά νιώθεις ή τα νιώθεις όλα μαζί;
Εκείνη ακολουθεί
Στην Ελλάδα τα νιώθεις όλα μαζί και δε χρειάζεται να είσαι ανάπηρος. Αρκεί να είσαι ο μέσος Έλληνας. Θα μπορούσα με αυτή μόνο την πρόταση να κλείσω το μερίδιο του χώρου που μου αναλογεί σ’ αυτή τη στήλη σήμερα και θα είχα καλύψει το θέμα. Τι άλλο πρέπει να πω; Όσοι ζούμε στην Ελλάδα και δεν είμαστε οι πλούσιοι-που-λόγω-κρίσης-γίναμε-λιγότερο-πλούσιοι, το ξέρουμε πάρα πολύ καλά. Η Ελλάδα αγαπάει να αποκλείει και να αποκληρώνει τους ανθρώπους. Το κακό όμως είναι ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι γι αυτό. Με μερικά πράγματα δεν μπορείς να κάνεις κάτι. Θα μεγαλώσεις το πεζοδρόμιο για να χωράει και η κίτρινη λωρίδα και ο περαστικός και το αναπηρικό καρότσι (ή μπορεί να είναι βρεφικό καρότσι, το ίδιο κάνει), αλλά και τα δέντρα που τα έχουμε κι αυτά απόλυτη ανάγκη; Ναι; Πώς; Θα μικρύνεις τον ήδη θεόστενο δρόμο; Και τα παρκαρισμένα πού θα τα πας; Σε ιδιωτικά πάρκινγκ με 5 ευρώ την ώρα; Άδεια θα μείνουν. Θα γκρεμίσεις όλα τα ισόγεια ξερωγώ και θα κάνεις σε όλες τις πολυκατοικίες μετρημένες θέσεις πάρκινγκ όπως στη Σκανδιναβία; Εχμ. Όχι.
Τουλάχιστον το δικό μου φτωχό μυαλό δεν μπορεί να βρει κάποια λύση σε πολύ βασικά προβλήματα υποδομών που προέκυψαν λόγω:
Αρπακολατζίδικης δουλειάς
Βιαστικής δουλειάς
Ντεμέκ δουλειάς
Έλα μωρέ να τελειώνουμε – δουλειάς.
Εκτός αν τα γκρεμίσεις όλα και τα χτίσεις από την αρχή, πράγμα που δεν παίζει.
Η Ελλάδα δεν είναι Ευρώπη και οι Έλληνες δεν μπορούν να σηκωθούν από τους καναπέδες τους για να διεκδικήσουν κάτι τόσο …παράξενο; Αδιάφορο; Ο κόσμος πεινάει, χέστηκε για τους δρόμους και τις ράμπες στα λεωφορεία – δεν το λέω απαξιώνοντας τους ανθρώπους σε ανάγκη, ΟΛΟΙ έχουμε ανάγκες που η Ελλάδα δε μας καλύπτει, το λέω γιατί ο αγώνας για επιβίωση και ο αγώνας να προλάβουμε τα γεγονότα (τους ληγμένους λογαριασμούς, τις κατασχέσεις, την έξωση κλπ.) μας προσπερνά κάθε φορά που θέλουμε να σκεφτούμε κάτι άλλο.
Το ένα κακό με μας είναι πως είμαστε πάρα πολύ απασχολημένοι να σκεφτόμαστε το αύριο και το μεθαύριο – πόσο μάλλον το …μέλλον – είναι πάρα πολύ μακριά.
Το δεύτερο κακό είναι πως ο άνθρωπος δεν μπορεί ξαφνικά να νοιαστεί για υποδομές/περιβάλλον/σκουπίδια/αέρας/νερό/οτιδήποτε αφορά τον άνθρωπο μιας κοινωνίας/βάλτε ό,τι θέλετε/ αν δεν έχει εκπαιδευτεί γι αυτό. Θέλει εκπαίδευση το διεκδικείς μια καλύτερη πόλη για σένα, τα παιδιά σου, τους γονείς σου, το διπλανό σου; ΝΑΙ!
Ο ελληνικός καιροσκοπισμός, αποτέλεσμα δεκαετιών συγκεκριμένων πολιτικών και ενός συστήματος που μόνο τρώει για πάρτη του χωρίς να δίνει, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για το σήμερα, την Ελλάδα του σήμερα, δεν αφήνει τον άνθρωπο να νοιαστεί αρκετά για οτιδήποτε άλλο πέρα από τη δική του εξασφάλιση (ένστικτο επιβίωσης το λένε!) ώστε να ξεσηκωθεί γι αυτό.
Συν του ότι η Ελλάδα πολλές φορές έχει αποδείξει πολλούς αγώνες μάταιους. Ο Έλληνας δεν έχει εμπιστοσύνη πια στην Ελλάδα.
Δε θα ήθελα όλα αυτά θα φανούν τόσο απαισιόδοξα ή και κατά κάποιον τρόπο απαξιωτικά. Προσωπικά δεν πιστεύω σε μάγους και μεσσίες και θαύματα, αλλά πιστεύω βαθιά στον άνθρωπο και την καλύτερη πλευρά του (και την έχει!), καθώς και στην απλή μιμητική μας συμπεριφορά. Ένας να είναι ο τρελός γειτονιάς κάθε φορά, έστω έναν θα εμπνεύσει. Μετά τα άλλα θα ακολουθήσουν. Κάποια στιγμή, κάπως, όλοι αυτοί που επιδεικτικά μας αγνοούν, θα αναγκαστούν να μας ακούσουν!
