γράφει ο Δρ. Σπύρος Παρασκευόπουλος.
Ως οικονομολόγος είμαι συνηθισμένος να ασχολούμαι με αριθμούς. Γι’ αυτό μου είναι η χριστουγεννιάτικη εποχή και από αυτή την άποψη ενδιαφέρουσα, επειδή τα μέσα ενημέρωσης μας παρέχουν σχεδόν κάθε μέρα πάρα πολλές πληροφορίες με αριθμητικά μεγέθη. Για παράδειγμα αναφέρουν κάπως με ενθουσιασμό τις δεκάδες τρισεκατομμύρια Δολάρια ($) παγκόσμιου κοινωνικού προϊόντος, που επιτεύχθηκαν κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. Επίσης οι αναφορές στα πολυάριθμα δισεκατομμύρια Δολάρια κύκλου εργασιών των εμπόρων στις χριστουγεννιάτικες αγορές. Ειδικότερα η τελευταία πληροφορία είναι μια ένδειξη, ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να περνάνε καλά.
Επίσης πριν τα Χριστούγεννα λαμβάνουμε καθημερινά γράμματα από θρησκευτικές και άλλες φιλανθρωπικές οργανώσεις που μας υπενθυμίζουν με συγκεκριμένους αριθμούς πόσο μεγάλη φτώχεια και δυστυχία επικρατεί παγκοσμίως σε εκατομμύρια ανθρώπους. Παραδείγματος χάρη, σύμφωνα με διαπιστώσεις των Ηνωμένων Εθνών περίπου 800 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή το 11% του παγκόσμιου πληθυσμού, λιμοκτονούν. Το νούμερο αυτό μας αποκαλύπτει ότι η προαναφερθείσα χριστουγεννιάτικη σκέψη, ότι οι άνθρωποι πρέπει να περνάνε καλά, δεν ισχύει για όλους.
Αυτό δεν θα έπρεπε να μας ευαισθητοποιήσει, ειδικά στην περίοδο των Χριστουγέννων; Έχουμε συνειδητοποιήσει το πόσο επείγον και αναγκαίο είναι, αν βέβαια σκεπτόμαστε λογικά που σημαίνει ανθρώπινα, ότι ο καθένας μας πρέπει να κάνει κάτι για τα εκατομμύρια δυστυχισμένων και πεινασμένων συνανθρώπων μας;
Και μία άλλη σκέψη: Θα έπρεπε να υπάρχει αυτή η πράγματι απάνθρωπη κατάσταση στον κόσμο; Είναι η δυστυχία, η πείνα και οι διάφοροι είδους πόλεμοι, που συνήθως τις δημιουργούν, φυσικά και αναπόφευκτα γεγονότα, ή είναι προβλήματα που δημιουργούνται από εμάς τους ανθρώπους και μάλιστα ίσως και σκόπιμα;
Όλοι μας γνωρίζουμε, έτσι πιστεύω, ότι ο κάθε άνθρωπος που γεννιέται σε αυτόν τον κόσμο όχι μόνο θέλει να ζήσει, αλλά θέλει να ζήσει με υγεία και όσο το δυνατόν καλά. Αν αυτή η άποψη είναι σωστή, τότε όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα που γεννήθηκαν, έχουν κοινούς στόχους και σκέπτονται το ίδιο σχετικά με τη ζωή και τις απολαύσεις της.
Αλλά και πάλι τίθεται το αντικειμενικό ερώτημα: Είναι η πραγματοποίηση αυτού του, από όλους τους ανθρώπους επιθυμητού και επιδιωκόμενου στόχου για ευχάριστη ζωή, για κάθε άνθρωπο εφικτή;
Ποια απάντηση μας δίνουν σε αυτή την ερώτηση τα σημερινά στατιστικά στοιχεία, που αναφέρονται στις πραγματικές παγκόσμιες παραγωγικές δυνατότητες, που θα μπορούσαν να προσφέρουν μια σχετικά καλή παγκόσμια ευημερία;
Σύμφωνα με τις στατιστικές, ο παγκόσμιος πληθυσμός ανέρχεται σε περίπου 7,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Το παγκόσμιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (παγκόσμιο ΑΕΠ), δηλαδή η ετήσια παγκόσμια παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών, ανέρχεται ονομαστικά στα 80,0 τρισεκατομμύρια δολάρια ($). Μάλιστα με βάση την αγοραστική δύναμη, ανέρχεται η παγκόσμια παραγωγή στα 127,0 τρισεκατομμύρια $. Το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ του κόσμου, αν υπολογιστεί με την αγοραστική δύναμη της κάθε χώρας, ανέρχεται στα 16.933 $.
Από τις 192 χώρες του κόσμου, που υπάρχουν στατιστικά στοιχεία, σε 82 χώρες είναι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ περισσότερο από 16.933 και σε 110 χώρες πολύ λιγότερο μέχρι πάρα πολύ λιγότερο. Το υψηλότερο ετήσιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ έχει το Κατάρ με περίπου 125. 000 $ και το χαμηλότερο η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία με 677 $.
Όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) έχουν κατά κεφαλή ΑΕΠ υψηλότερο από τα 16.933 $. Δεκαεπτά μάλιστα από τις ακόμη είκοσι οκτώ χώρες της ΕΕ έχουν τουλάχιστον το διπλάσιο του μέσου όρου.
Η Γερμανία με περίπου 50.425 $ έχει περισσότερο από τρεις φορές του μέσου όρου, και η Ελλάδα παρόλη τη κρίση της, έχει με 27.734 $ 63% πάνω από το μέσον όρο.
Τα στατιστικά στοιχεία μας πληροφορούν επίσης ότι υπάρχουν στον κόσμο, περίπου 2.158 άτομα (190 από αυτούς Γερμανοί και 10 Έλληνες), τα οποία έχουν περιουσιακή ιδιοκτησία πάνω από ένα δισεκατομμύριο $. Η συνολική καθαρή αξία των περιουσιακών στοιχείων αυτών των δισεκατομμυριούχων είναι περίπου 91 τρισεκατομμύρια $ δολάρια. Δηλαδή κάθε ένας από αυτούς έχει κατά μέσο όρο 4,2 δισεκατομμύρια $.
Η στατιστική αναφέρει επίσης ότι οι σημερινοί δισεκατομμυριούχοι έχουν μέσο όρο ηλικίας 63 έτη. Αν ο καθένας από αυτούς ζήσει από σήμερα άλλα 30 χρόνια, τότε ο κάθε δισεκατομμυριούχος θα μπορούσε να δαπανήσει σε αυτά τα 30 χρόνια, συμπεριβαλομένων και των τόκων της περιόδου αυτής, 15 εκατομμύρια $ το μήνα και στην ημέρα του θανάτου του θα υπάρξει υπόλοιπο τουλάχιστον 2 δισεκατομμυρίων $ για τους κληρονόμους του.
Εκτός από τους δισεκατομμυριούχους υπάρχουν στο κόσμο και 30 εκατομμύρια άτομα που είναι εκατομμυριούχοι σε $ (1,37 εκατομμύρια από αυτούς είναι Γερμανοί). Σύμφωνα με έρευνα της ελβετικής τράπεζας Credit Suisse υπάρχουν μέσα σε αυτούς και 80.000 Έλληνες. Τα περιουσιακά στοιχεία όλων αυτών των εκατομμυριούχων εκτιμώνται σε πάνω από 70 τρισεκατομμύρια $. Δηλαδή ο κάθε ένας από αυτούς έχει κατά μέσο όρο περίπου 2,3 εκατομμύρια $.
Μετά την παρουσίαση αυτών των πραγματικών στατιστικών στοιχείων επιστρέφω και πάλι στην αρχική μου ερώτηση. Είναι θεμιτό με την ύπαρξη αυτού του άφθονου παγκόσμιου πλούτου να υπάρχουν σήμερα άνθρωποι που να λιμοκτονούν και να ζουν σε εξαιρετικά άθλιες συνθήκες;
Πιστεύω κάθε λογικά και ανθρώπινα σκεπτόμενος άνθρωπος θα έπρεπε να απαντήσει αρνητικά σε αυτή την ερώτηση.
Οι παρουσιασθέντες ετήσιοι αριθμοί, που αναφέρονται στην παραγωγή του παγκόσμιου πλούτου, μας οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι δεν έχουμε να κάνουμε με ένα πρόβλημα παραγωγής του παγκοσμίου πλούτου, αλλά με το πρόβλημα της κατανομής του.
Σας παρακαλώ μην υποπτευθείτε τώρα, ότι οι σκέψεις αυτές προέρχονται από έναν νεομαρξιστή ή έναν νέο κομμουνιστή που θέλει να απαλλοτριώσει τους πλούσιους του κόσμου. Δεν είμαι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Είμαι φιλελεύθερος οικονομολόγος – και μάλιστα πιο ειδικά – ένας οικονομολόγος που ασχολείται με την εξεύρεση και εγκαθίδρυση των πιο παραγωγικών θεσμών (Ordoliberaler) μέσα στις κοινωνίες των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει ότι, ως οικονομολόγος- θεσμολόγος, γνωρίζω πολύ καλά πώς λειτουργεί το σύστημα των ελεύθερων αγορών, δηλαδή το λεγόμενο καπιταλιστικό σύστημα.
Γνωρίζω ακόμη και πώς θα μπορούσε να οργανωθεί αυτό το οικονομικό σύστημα και κοινωνικά έτσι, ώστε να παράγει όχι μόνον το μεγαλύτερο δυνατό παραγωγικό αποτέλεσμα, αλλά και πως αυτό το αποτέλεσμα θα ήταν προς όφελος όλων των ανθρώπων.
Ήδη στο πρώτο εξάμηνο στο πανεπιστήμιο διδάσκουμε οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι στους φοιτητές μας, ότι αν οι αρχές (θεμελιώδης και ρυθμιστικές) του συστήματος της ελεύθερης αγοράς θεσμοποιηθούν πιστά – όπως προβλέπεται από τη θεωρεία του – και η λειτουργία τους εποπτεύεται αυστηρά από ένα δημοκρατικά οργανωμένο κράτος δικαίου, τότε οι μηχανισμοί της αγοράς, όπως ο μηχανισμός αποδοχών (μισθών), ο μηχανισμός τιμών και ο μηχανισμός επιτοκίων θα οδηγούσαν στα ακόλουθα ευχάριστα αποτελέσματα.
Πρώτον τα παραγόμενα υλικά αγαθά και οι υπηρεσίες θα ανταποκρίνονταν ποσοτικά και ποιοτικά στη ζήτηση αυτών που τα παράγουν και δεύτερον όλοι οι συμμετέχοντες στην παραγωγική διαδικασία θα αμείβονταν με βάση το παραγωγικό τους αποτέλεσμα. Τότε μετά τις αμοιβές όλων των παραγωγικών συντελεστών, που είναι ανάλογες με την απόδοσή τους στο συνολικό αποτέλεσμα, δεν θα υπάρχει κανένα υπόλοιπο για κέρδη και το χειρότερο για υπερκέρδη.
Προφανώς όμως το σύστημα αυτό αγνοεί και δεν αμείβει όλους εκείνους που δεν συμμετέχουν άμεσα στην παραγωγική του διαδικασία. Και αυτοί είναι λόγω ηλικίας (μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι), λόγω εκπαίδευσης (μαθητές, φοιτητές), ή οι ασθενείς και διάφοροι άλλοι.
Και τώρα μιλώ ως φιλελεύθερος οικονομολόγος με κοινωνική ευαισθησία και επί πλέον και σαν χριστιανός. Από τα προαναφερθέντα βγαίνει το συμπέρασμα ότι, εκτός από το οικονομικό σύστημα της ελεύθερης οικονομίας της αγοράς που είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τη μέγιστη παραγωγική απόδοση, χρειάζεται και η χρηματοδότηση ενός κοινωνικού συστήματος, που θα συντηρεί όλους εκείνους, που είναι είτε προσωρινά (μικρά παιδιά, μαθητές, φοιτητές, ασθενείς) είτε διαρκώς (ηλικιωμένους, αναπήρους) εκτός της παραγωγικής διαδικασίας.
Έτσι θα επιτυγχάνεται όχι μόνο σταθεροποίηση και ειρηνική κοινωνική διαβίωση αλλά και προ παντός ανθρωπιά. Υπεύθυνο σε δημοκρατικά οργανωμένες κοινωνίες για την οργάνωση και εποπτεία τέτοιων κοινωνικών συστημάτων είναι το κράτος και οι λογικά σκεπτόμενοι πολίτες του.
Αν είχαν λοιπόν πράγματι οργανωθεί και εδραιωθεί παγκοσμίως δημοκρατικά κράτη δικαίου με τέτοια πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά συστήματα, τότε θα υπήρχαν στο κόσμο το πολύ μερικοί εκατομμυριούχοι όχι όμως δισεκατομμυριούχοι. Το καλύτερο τότε από όλα θα ήταν η συστημική προσφορά μίας παγκόσμιας σχετικά ικανοποιητικής ευημερίας για όλους τους ανθρώπους. Συνεπώς χριστουγεννιάτικες ελεημοσύνες και δωρεές δεν θα ήταν σήμερα αναγκαίες.
Δυστυχώς όμως η παγκόσμια πραγματικότητα δείχνει ότι είμαστε πολύ μακριά από την πραγματοποίηση – για πολλούς των ονείρων μου καλοκαιριάτικης νύχτας – που σας παρουσίασα στους χριστουγεννιάτικους στοχασμούς μου.
Γι’ αυτό ας είμαστε όσοι μπορούμε και αυτά τα Χριστούγεννα γενναιόδωροι έναντι των πολλών δυστυχισμένων συνανθρώπων μας.
Και ένα τελευταίο. Εμείς οι Ευρωπαίοι ισχυριζόμαστε ότι είμαστε πολιτιστικά (πολιτισμικά) χριστιανοί. Ο Χριστιανισμός απαιτεί όμως πίστη στον χριστιανικό Θεό. Ο χριστιανικός Θεός μας λέει αγαπάτε αλλήλους. Αυτό μας δεσμεύει για να αποφεύγομε συγκρούσεις και αιματοκυλίσματα μεταξύ μας, που είναι συνήθως η αιτία για τη δυστυχία, την πείνα και τη μιζέρια στον κόσμο.
Το γεγονός ότι έχουμε πολλές συγκρούσεις και δυστυχία στον κόσμο είναι μια ένδειξη ότι έχουμε χάσει τον χριστιανικό Θεό. Μια νέα ανακάλυψη και συμφιλίωση με τον χριστιανικό Θεό θα μας επιτρέψει να συμφιλιωθούμε και μεταξύ μας.
Αυτό είναι ένα από τα χριστουγεννιάτικα μηνύματα της γέννησης του Χριστού ή των Χριστουγέννων. Με αυτό το σκεπτικό σας εύχομαι ευτυχισμένα και ευλογημένα Χριστούγεννα και ένα υγιές και ειρηνικό νέο έτος 2019.
