γράφει ο Δημήτρης Κοντογιάννης.
Προσπαθώ πάρα πολύ να δικαιολογώ όλα όσα διαβάζω και ακούω. Προσπαθώ ειλικρινά να έρθω στη θέση του γράφοντα ή του συνομιλητή μου, να καταλάβω τα επιχειρήματά του και να προσπαθήσω, αν δεν συμφωνώ, να τα αντικρούσω με τον δικό του και όχι τον δικό μου τρόπο. Τις τελευταίες όμως ημέρες, με τα γεγονότα που όλοι γνωρίζουμε και δεν χρειάζεται να υπενθυμίσω, τα επιχειρήματα και οι αναλύσεις σε γενικές γραμμές έχουν τόση σχέση με την πραγματικότητα όσο το να αποδίδω την παρουσία βροχής στους περίεργους χορούς που έκανα στην ταράτσα μου.
Αν δεν γνωρίζω γιατί βρέχει και παρατηρώ ότι όποτε χορεύω ανοίγουν οι ουρανοί, τότε ένα λογικό σφάλμα θα ήταν να υποθέσω ότι ο χορός και η βροχή με κάποιον τρόπο συνδέονται. Λογικό μεν, σφάλμα δε. Έτσι και στην περίπτωση του Έβρου, είναι φυσιολογικό κάποιοι να δίνουν ερμηνείες με βάση τις εμπειρίες και τις γνώσεις τους, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι έχουμε δίκιο στα συμπεράσματά τους.
Για παράδειγμα, είναι συνηθισμένο να κατηγορούμε για ό,τι συμβαίνει την τωρινή ή την προηγούμενη κυβέρνηση. Είναι ένας τρόπος ερμηνείας του κόσμου γύρω μας ο οποίος φαίνεται στις περισσότερες περιπτώσεις να λειτουργεί αποτελεσματικά. Απαντάει αυτό στο γιατί, για να δούμε ένα συνηθισμένο ακροδεξιό ερώτημα, δεν έχουμε στείλει τανκς στα σύνορα για να διώχνουν τους μετανάστες;
Όχι.
Το να στείλουμε στρατό (πέρα φυσικά από αυτόν που ήδη υπάρχει) στα σύνορα μπορεί από μόνο του να κινήσει απρόβλεπτες εξελίξεις. Με βάση τα βιώματά του και τις γνώσεις του, ο μέσος πολίτης θα σκεφτεί ότι «στη χώρα μας ο στρατός μας μπορεί να πηγαίνει όπου θέλουμε, δεν θα ζητήσουμε και άδεια» αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Μπορεί να έχουμε την δυνατότητα να μεταφέρουμε τον στρατό μας όπου θέλουμε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν και συνέπειες.
Σκεφτείτε, για παράδειγμα, το αντίστροφο: να μεταφέρουν οι Τούρκοι μεγάλο μέρος του στρατού τους στον Έβρο. Τι συμπέρασμα θα βγάζατε; Θα μου πείτε «μα αυτοί είναι που δημιουργούν το πρόβλημα, γιατί να συγκριθούμε εμείς μαζί τους;» και σε έναν βαθμό θα έχετε δίκιο. Σκεφτείτε όμως ότι για τον μέσο Τούρκο, ειδικά με τον τρόπο που τα τουρκικά ΜΜΕ παρουσιάζουν την πραγματικότητα, εμείς είμαστε εκείνοι που δημιουργούν μονίμως προβλήματα και εκείνοι είναι δικαιολογημένοι να αντιδράσουν όπως θέλουν. Άρα το να μεταφέρουμε στρατό θα είναι στα μάτια τους άλλη μία περίπτωση που το “Γιουνανιστάν” προκαλεί και δημιουργεί εντάσεις και θα δώσει στον Ερντογάν την δυνατότητα να κάνει ακόμα πιο ακραίες κινήσεις. Άρα το να μεταφέρουμε οργανωμένα στρατό είναι κάτι που έχει πολλές και απρόβλεπτες συνέπειες, κάτι το οποίο ίσως επιθυμεί ο κακός γείτονάς μας.
Για κάποιον όμως που γνωρίζει ιστορία οι προηγούμενες δύο παράγραφοι ίσως και να μην είναι πολύ χρήσιμες. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι οι μετακινήσεις των στρατευμάτων ήταν ένα από τα γεγονότα που οδήγησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο*. Η έλλειψη γνώσεων λοιπόν μας οδηγεί στο να βγάζουμε λάθος συμπεράσματα σχετικά με την κατάσταση στον Έβρο ή την ικανότητα του βροχοποιού μάγου της φυλής. Στην περίπτωση του Μάγου όμως τον τελευταίο λόγο τον έχει ο αρχηγός, ο οποίος θα αποφασίσει αν θα τον κρατήσει ή αν θα τον αντικαταστήσει. Δεν ισχύει όμως το ίδιο με εμάς, που με τις ελλιπείς γνώσεις μας κρίνουμε καταστάσεις για τις οποίες έχουμε αποσπασματική ή –ακόμα χειρότερα- ηθελημένα κακή πληροφόρηση.
Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι ότι η κατάσταση είναι περίεργη και πολύ πιο μπερδεμένη από αυτό που έχουμε συνηθίσει. Δεν χρειαζόμαστε μηδενιστικές, καφενειακού επιπέδου λύσεις ούτε από Τζήμερους ούτε από Ντοκουμέντα. Ψυχραιμία και καθαρό μυαλό χρειαζόμαστε και πολλή, πολλή προσοχή σε αυτά που αναπαράγουμε και στις απόψεις που υιοθετούμε.
Υ.Γ. Μη ξεχνάτε: όταν αναπαράγουμε Fake News, έχουμε και εμείς ευθύνη για την διασπορά της είδησης. Καλύτερα να χάσουμε μερικά likes παρά να δημιουργήσουμε πρόβλημα. Ειλικρινά, αν θέλετε να μαζέψετε likes τότε αντί να αναπαράγετε ψευδείς ειδήσεις καλύτερα ανεβάστε μια φωτογραφία με λουλουδάκια, καφέδες και καλημέρες. Και αν αργήσετε μερικές ημέρες να μας ενημερώσετε για την άποψή σας μέχρι να ακούσετε τι λένε και αυτοί που δεν συμφωνούν μαζί σας, δεν χάλασε και ο κόσμος.
*Για να μη παρεξηγηθώ, δεν λέω ότι ο Πρώτος Παγκόσμιος ξεκίνησε επειδή μετακινήθηκαν στρατεύματα, όπως δεν ξεκίνησε επειδή δολοφονήθηκε ένας Αυστριακός Αρχιδούκας, όμως ίσως να μπορούσε να έχει αποτραπεί αν δεν υπήρχε η διάσημη δολοφονία ή αν δεν είχαν ξεκινήσει να μεταφέρονται στρατεύματα ως απάντηση για μεταφορά στρατευμάτων.
