γράφει ο Λάρκος Λάρκου.
Στις 15 Ιουλίου ο Μ. Ακιντζί «προτείνει όπως η λήψη αποφάσεων σχετικά με το φυσικό αέριο, να είναι με συναίνεση, οι δύο κοινότητες να εκπροσωπούνται ισότιμα σε μια επιτροπή υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, και με τη συμμετοχή της ΕΕ ως παρατηρητή».
Στις 16 Ιουλίου η συνάντηση των αρχηγών των ε/κ κομμάτων, υπό τον Ν. Αναστασιάδη, τοποθετείται αρνητικά στην πιο πάνω πρόταση.
Στις 17 Ιουλίου ο Μ. Ακιντζί «ζητά άτυπη πενταμερή συνάντηση για να εκλείψει το θoλό τοπίο που προκλήθηκε από τις δηλώσεις του ε/κ ηγέτη, αφού έδινε διαφορετικά μηνύματα για τη βάση της λύσης σε διαφορετικούς συνομιλητές σε διαφορετικούς χώρους και χρόνους. Πρέπει να ξεκαθαρίσει εάν όλοι συμφωνούν σε μια λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας στη βάση της πολιτικής ισότητας». Γι’ αυτό καλεί τον ΓΓ του ΟΗΕ «να συγκαλέσει πενταμερή άτυπη συνάντηση υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για να επιβεβαιωθεί εάν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη έχουν τον ίδιο στόχο, και με εκπροσώπηση και της ΕΕ, όπως έγινε στο παρελθόν».
Στις 18 Ιουλίου ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Π. Προδρόμου δήλωσε ότι «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκφράζει την ικανοποίηση για το γεγονός ότι ο κ. Μ. Ακιντζί εισηγείται τη σύγκληση άτυπης διάσκεψης στο πρότυπο του Κραν Μοντάνα».
Τα πιο πάνω δείχνουν τα προφανή: το κυπριακό, με τη μορφή που εξελίχθηκε για δεκαετίες, εισέρχεται στην τελευταία του φάση. Κανείς δεν θέλει να χρεωθεί αδιέξοδο, αν αυτό έχει την επίσημη βούλα του ΟΗΕ. Όλοι γνωρίζουν ότι η παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν θα συνεχιστεί με την ίδια μορφή και το 2020. Κάτι θα αλλάξει. Τα μέρη κάνουν τις κινήσεις τους ανάλογα με τις επιδιώξεις τους.
Ο Ν. Αναστασιάδης επιθυμει τώρα συνομιλίες και «πενταμερή», από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντάνα, αλλά τηρεί επαμφοτερίζουσα στάση σχετικά με το «παιδί» του Κραν Μοντάνα, το Πλαίσιο Γκουτέρες. Επιπρόσθετα, τίθεται το ερώτημα: αν θέλει να τις συνεχίσει, γιατί τις διέκοψε; Αν θέλει τώρα συνομιλίες, τότε τι ακριβώς έκανε τα τελευταία δύο χρόνια;
Ο Μ. Ακιντζί, στην επιστολή του στον ΓΓ του ΟΗΕ, σχετικά με τη βάση της λύσης παραπέμπει στο κοινό ανακοινωθέν Έρογλου-Αναστασιάδη και στο Πλαίσιο Γκουτέρες. Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις που υπάρχουν ανάμεσα στον Μ. Ακιντζί και τον Μ. Τσαβούσογλου, η Άγκυρα στήριξε την πρότασή για το φυσικό αέριο, καθώς και εκείνη για την «πενταμερή». Οι δύο πλευρές στην Κύπρο, αν και τάσσονται υπέρ μιας πενταμερούς, δεν συμφωνούν στο «δια ταύτα». Η πρόταση Ακιντζί αφορά μια διαδικασία η οποία θα επιχειρήσει να ξεκαθαρίσει το σκηνικό στη βάση «είτε επίλυση, είτε αναγνωρισμένο αδιέξοδο». Η πρόταση που παρουσίασε ο Π. Προδρόμου έχει διαφορετική ανάγνωση- «σύγκλησης μιας άτυπης, διαδικαστικής φύσεως, συνόδου με σύνθεση όπως στο Κραν Μοντανά, με την ελπίδα ότι μια τέτοια άτυπη σύνοδος, κατάλληλα προετοιμασμένη, θα οδηγήσει σε επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών». Αυτή είναι η ουσία του εν εξελίξει παιχνιδιού: η τ/κ πλευρά ζητά συνομιλίες για να ξεκαθαρίσει το σκηνικό, η δε ε/κ, για να αρχίσουν συνομιλίες, όπως παλιά, χωρίς να προσέχει τις προϋποθέσεις που θέτει εδώ και καιρό ο ΓΓ του ΟΗΕ, όπως συνομιλίες ορισμένου χρόνου, συνομιλίες με την «αίσθηση του επείγοντος».
Οι συντελεστές που παραμένουν μάχιμοι στην υπόθεση της επίλυσης του κυπριακού λιγοστεύουν επικίνδυνα. Δυστυχώς, ο Ν. Αναστασιάδης πέταξε δύο παραγωγικά χρόνια στον αέρα. Ο Γόρδιο Δεσμός έχει τη δική του «κόψη». Πώς;
1. Με επανάληψη των συνομιλιών με αφετηρία τον Σεπτέμβρη-η μετάβαση στη Νέα Υόρκη προσθέτει.
2. Με ενεργοποίηση ομάδας που μπορεί να τρέξει τη διαδικασία με επάρκεια, όπως ο Α. Μαρκίδης, ο Α. Πιρίσιης, ο Μ. Αττταλίδης, ο Θ. Θεοφίλου.
3. Με εντατικές συνομιλίες διάρκειας 3-4 μηνών με βάση το πολύ αξιόπιστο «Πλαίσιο Γκουτέρες».
4. Με ένταξη του ζητήματος του φυσικού αερίου μέσα στο συνολικό πλαίσιο των συνομιλιών Αναστασιάδη-Ακιντζί, έτσι ώστε σύμβουλοι των δύο ηγετών επί του θέματος, θα κάνουν τις σχετικές ενημερώσεις στην παρουσία τους. Ο Χ. Έλληνας, για παράδειγμα, θα μπορούσε να κάνει εξαιρερική δουλειά.
5. Με επαναβεβαίωση της σύγκλισης Χριστόφια-Ταλάτ για το ΦΑ. Τα έσοδα στην ομοσπονδιακή τράπεζα, κατανομή τους στη βάση του 80% για την ε/κ πολιτεία και 20% στην τ/κ.
6. Με τήρηση των προϋποθέσεων που έχει θέσει ο ΓΓ Α. Γκουτέρες. Χωρίς την υλοποίησή τους, είναι αμφίβολο κατά πόσο ότι ο ΓΓ θα δεχθεί να ηγηθεί μιας ακόμας συνόδου χωρίς προοπτική.
Οι συνομιλίες χρειάζεται να είναι απολύτως επικεντρωμένες στην επίλυση με βάση το πλαίσιο του ΓΓ. Κανείς στο διεθνές πεδίο, δεν στηριζει λύση «δύο κρατών». Ο ΓΓ του ΟΗΕ επανέλαβε πως το ΣΑ επιμένει σε λύση με βάση τα δικά του ψηφίσματα, ενώ η ΕΕ δεν αποδέχεται καμμία αλλαγή στην Συνθήκη Προσχώρησης του 2003 -ένταξη όλης της επικράτειας, με αναστολή εφαρμογής του κεκτημένου στις περιοχές που δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης. Άλλωστε, δεν υπάρχει εσωτερικός μηχανισμός αναθεώρησής της, γιατί, εκτός άλλων, αφορά δέκα κράτη, ήδη, μέλη της ΕΕ.
Η τραγωδία των κοινών έχει περιεχόμενο. Πρώτο, οι «μάχιμοι» πρόσφυγες του 1974 ένας ένας φεύγουν. Δεύτερο, τα θέματα σε κάθε διαπραγματευτικό φάκελο έχουν συζητηθεί δεκάδες φορές. Τρίτο, μένει μόνο η πολιτική θέληση για να οριστικοποιηθεί το πακέτο μιας συμφωνίας. Αν αποτύχει και αυτή η διαδικασία, αν δεν συγκροτηθεί συμφωνία για ομοσπονδιακή λύση, τότε θα έχουμε μια πορεία σε που θα οδηγήσει τα επόμενα χρόνια σε λύσεις τύπου Ταϊβάν. Ήδη ο ΓΓ του ΟΗΕ στην έκθεσή του στο ΣΑ του ΟΗΕ πριν μια εβδομάδα, άνοιξε το πεδίο της αναγνώρισης της τ/κ διοίκησης στην κατεχόμενη Κύπρο, κάτι που ισοδυναμεί με σταδιακή διολίθηση σε λύση τύπου Ταϊβάν…
