1. Το σύστημα απονομής αρμοδιοτήτων, που παραμένει ιδιαιτέρως αναχρονιστικό και αντιοικονομικό. Οι αρμοδιότητες εξακολουθούν να εκλαμβάνονται ως «περιουσία» του εκάστοτε υπουργού και απονέμονται σ’ αυτόν μ’ έναν εξαιρετικά λεπτομερειακό τρόπο, που οδηγεί σε αναπόφευκτες επικαλύψεις, συγκεντρωτισμό και κατασπατάληση πόρων.
2. Το σύστημα οργάνωσης της δημόσιας διοίκησης, που παρακολουθεί τη λειτουργία της βάσει των λεπτομερειακών αρμοδιοτήτων και προάγει, αντί της ιεραρχημένης επικοινωνίας, τη δημιουργία «σιλό». Το έλλειμμα συντονισμού συντηρείται από την υπερτροφική πολιτική διείσδυση στη λειτουργία της γραφειοκρατίας.
3. Ο νομικισμός και ο φορμαλισμός που διατρέχουν το σύνολο των διοικητικών διαδικασιών. Οι διαδικασίες παραμένουν α-τυποίητες και η ταχύτητα της εναλλαγής των κανόνων ακυρώνει στην πράξη ένα σύστημα τυποποίησης. Η διοικητική και η ουσιαστική κωδικοποίηση της νομοθεσίας παρουσιάζει σημαντικές καθυστερήσεις, με επιπτώσεις στην ταχύτητα απονομής της διοικητικής δικαιοσύνης.
4. Η έλλειψη επαγγελματισμού του προσωπικού των δημόσιων υπηρεσιών. Η αδυναμία ανάπτυξης των απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων στους δημοσίους υπαλλήλους οφείλεται ιδίως στην έλλειψη ενός αξιόπιστου συστήματος περιγραμμάτων θέσεων και ικανοτήτων όσων τις κατέχουν. Το κλαδολόγιο είναι παρωχημένο και η διοίκησή του από την κεντρική κυβέρνηση το έχει μετατρέψει σ’ ένα αποθετήριο οιονεί επαγγελμάτων, το οποίο όμως ούτε την επιστημονική εξέλιξη παρακολουθεί ούτε τις ανάγκες που διαμορφώνονται στην οικονομία και την κοινωνία. Ετσι, το Δημόσιο στερείται ειδικοτήτων που έχει ανάγκη, ενώ ταυτόχρονα έχει πλεονάζον προσωπικό σε άχρηστες ειδικότητες και κλάδους.
5. Ο ισχύων αυξητικός προϋπολογισμός αποτελεί αντικίνητρο για όσες δημόσιες υπηρεσίες θέλουν να ξεχωρίσουν και να καινοτομήσουν. Ο «από τα πάνω» καθορισμός οριζόντιων «ταβανιών» στις δαπάνες και ο δογματικός χαρακτηρισμός τους ως «ελαστικών» και «ανελαστικών» στραγγαλίζουν κάθε καινοτομική σκέψη ή δράση.
Οι μεταρρυθμίσεις που λύνουν τα προηγούμενα προβλήματα και για τις οποίες υπάρχει γνώση και εμπειρία σε Ελληνες εμπειρογνώμονες από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα είναι:
- * Η ομαδοποίηση/αποκάθαρση των υφιστάμενων αρμοδιοτήτων σε επιτελικές – εκτελεστικές – υποστηρικτικές – ελεγκτικές.
- * Η μεταφορά των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
- * Η αναμόρφωση του νόμου «κυβέρνηση και κυβερνητικά όργανα» (Ν. 1558/86).
- * Η άρση διυπουργικών επικαλύψεων με τη δημιουργία σταθερού μηχανισμού επίλυσης συγκρούσεων μεταξύ διαφορετικών επιπέδων διοίκησης.
- * Η δημιουργία εθνικής διαδικτυακής πύλης.
- * Η δικτύωση βάσεων δεδομένων και η ανάπτυξη σταθερού συστήματος διαβούλευσης.
- * Η εκπόνηση βασικών κατηγοριών επαγγελμάτων και η δημιουργία νομοθεσίας για την ανάληψη της διοίκησης του συστήματος διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού από το ΑΣΕΠ.
- * Η ευθυγράμμιση των διοικητικών δράσεων απ’ όποια πηγή χρηματοδότησης κι αν προέρχονται κι απ’ όποια νομική μορφή κι αν ασκούνται.
- * Η ομαδοποίηση στόχων ανά κατηγορία πολιτικών και δεικτών μέτρησης/αξιολόγησης της απόδοσης των δομών εφαρμογής.
Οι μεταρρυθμίσεις όμως δεν γίνονται για τους εξής τρεις λόγους:
α) Για την αποφυγή του πολιτικού κόστους. Το πολιτικό σύστημα στηρίζεται στην ύπαρξη ενός πελατειακού κράτους και οι μεταρρυθμίσεις θα το ακυρώσουν. Κανένα κόμμα εξουσίας δεν υιοθέτησε μέχρι τώρα τη διοικητική μεταρρύθμιση ως προτεραιότητά του.
β) Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που αναφέρθηκαν απαιτεί μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα από εκείνον που έχει μια κυβέρνηση. Αρα απαιτείται συναίνεση για να υπάρξει ένα εθνικό σχέδιο για τη δημόσια διοίκηση. Κι αυτή δεν υπάρχει.
γ) Διοικητική μεταρρύθμιση χωρίς τη στήριξη των εργαζομένων και των πολιτών δεν γίνεται. Σήμερα η επικοινωνία είναι από αδύναμη έως ανύπαρκτη.
Εν κατακλείδι, η διοικητική μεταρρύθμιση θα υπάρξει μόνον εάν βρεθεί κυβέρνηση που θα διαθέτει το σθένος και τη γνώση γι’ αυτή. Μέχρι τότε, θα αναπαράγονται οι παθολογίες και τα αδιέξοδα που μας έφεραν στη χρεοκοπία και την επιτροπεία.
