γράφει ο Λάρκος Λάρκου.
Ο ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες μίλησε πιο δυνατά από άλλες φορές. Είπε στις 18 Σεπτεμβρίου ότι «το μήνυμά μου (στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων) είναι πως είναι πολύ σημαντικό να έλθουν ταχέως σε συμφωνία στους όρους αναφοράς για να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, οι οποίες αυτή τη φορά να είναι διαφορετικές από το παρελθόν. Είναι καιρός να συμφωνήσουμε τουλάχιστον στους όρους αναφοράς, στη βάση του έργου που έγινε, κυρίως στο Κραν Μοντανά. Γιατί πιστεύω σθεναρά ότι η πολιτική διαδικασία χρειάζεται να επανεκκινήσει. Βλέπω αρκετή ανυπομονησία από το Συμβούλιο Ασφαλείας, λόγω του γεγονότος ότι δεν υπάρχει πρόοδος και πιστεύω ότι υπάρχουν πολύ καλοί λόγοι για να καταλάβουν τα μέρη ότι θα πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία, τουλάχιστον στους όρους αναφοράς».
Ο Α. Γκουτέρες μέσα σε ελάχιστες λέξεις τα είπε όλα: πρώτο, «ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, διαφορετικές από το παρελθόν». Δεύτερο, βλέπει, «αρκετή ανυπομονησία από το ΣΑ», αλλά, προφανώς, δεν βλέπει την ίδια «ανυπομονησία» από τα μέρη, Τρίτο, πιστεύει «σθεναρά ότι η πολιτική διαδικασία χρειάζεται να επανεκκινήσει, στη βάση του έργου που έγινε, κυρίως στο Κραν Μοντάνα», Τέταρτο, μια φράση απευθύνεται πλήρως στον Ν. Αναστασιάδη, «ότι υπάρχουν πολύ καλοί λόγοι για να καταλάβουν τα μέρη ότι θα πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία, τουλάχιστον στους όρους αναφοράς».
Είναι σημαντική η υπενθύμιση που επιχειρεί ο Α. Γκουτέρες για το έργο που έγινε «κυρίως στο Κραν Μοντάνα». Κάθε Κύπριος οφείλει να γνωρίζει ότι το κεφάλαιο της ασφάλειας έκλεισε, καθώς η Τουρκία αποδέχθηκε τον τερματισμό των εγγυήσεων/επεμβατικών δικαιωμάτων, την πλήρη αποχώρηση του στρατού- ο μισός με την υπογραφή της λύσης-, και συζητούσε το ζήτημα με τα δύο αποσπασμάτα- από 950 Έλληνες στρατιώτες (ΕΛΔΥΚ) και οι 650 Τούρκους στρατιώτες (ΤΟΥΡΔΥΚ)- όπως προβλέπει το υπάρχον Σύνταγμα. Το θέμα του τερματισμού ή της χρονικής αναθεώρησης της παρουσίας των δύο αποσπασμάτων, θα ήταν αντικείμενο συζήτησης σε επίπεδο πρωθυπουργών-Τσίπρας, Γιλντιρίμ, Μέι. Στο Κραν Μοντάνα έκλεισαν τα κεφάλαια για τη Διακυβέρνηση, το εδαφικό, την οικονομία, την ΕΕ, ενώ τέθηκαν οι βάσεις για επίλυση του περιουσιακού. Ο Υπουργός Εξωτερικών Ν. Χριστοδουλίδης είπε στις 21 Φεβρουαρίου 2019, «ότι στο Κραν Μοντάνα ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία των διαπραγματεύσεων που φτάσαμε τόσο πολύ κοντά σε λύση». Παρά ταύτα ο Ν. Αναστασιάδης δήλωσε ότι «εκείνο το βράδυ δήλωσα σαφέστατα ότι οι προτάσεις του, από την ώρα που διακόπτεται ο διάλογος, δεν είναι σε ισχύ». Λίγοι κατενόησαν το γιατί τις απέσυρε. Σήμερα όλα πλέον είναι σαφή. Έτσι, από το «τόσο πολύ κοντά σε λύση», φτάσαμε στην παρότρυνση Γκουτέρες ότι «τα μέρη θα πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία, τουλάχιστον στους όρους αναφοράς»! Από το «τελευταίο μίλι», ξανά από την αρχή!
Ο προηγούμενος Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την Κύπρο Έσπεν Μπαρθ Έιντε στις 22 Ιουλίου 2017 δήλωσε ότι «αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι ο ΓΓ δεν παρερμήνευσε τίποτα. Ήμασταν στην ίδια συνάντηση και ήταν αρκετά σαφές τι συνέβαινε. Από τις διάφορες διμερείς επαφές είδαμε τη δυνατότητα να φτάσουμε εκείνη τη νύχτα στο τελικό συνολικό πακέτο. Ένα συνολικό πακέτο με πολλά στοιχεία σε αυτό, ένα από τα οποία θα ήταν το τέλος των εγγυήσεων» (ΚΥΠΕ, συνέντευξη στον Α. Ζουπανιώτη).
Ο Ν. Αναστασιάδης, αντί να διαπραγματευτεί στο τελευταίο μίλι, βολιδοσκόπησε απ’ ευθείας τον Μ. Τσαβούσογλου για «εναλλακτικές» λύσεις», ερήμην του Α. Γκουτέρες. Ο Μ. Τσαβούσογλου, εσχάτως, λέει δημόσια αυτά που του είπε Ν. Αναστασιάδης στον Κραν Μοντάνα, αυτά δηλαδή που έχει πει σε διαφορους παράγοντες στη Λευκωσία. Άφησε να περάσουν δύο χρόνια στην αδράνεια, για να οδηγήσει τα πράγματα στη δική του φόρμουλα, επιφέροντας κατεδάφιση των συγκλίσεων που κλείδωσαν το 2017. Έτσι από το κλειστό κεφάλαιο της Διακυβέρνησης, αφαίρεσε την εκ περιτροπής προεδρία και τη μια θετική τ/κ ψήφο σε ζωτικής σημασίας σώματα. Στην πρόσφατη διαβούλευση της κ. Λουτ στη Λευκωσία, πήρε πίσω ακόμα και τη μια θετική τ/κ ψήφο στο Υπουργικό Συμβούλιο (αναλογία 7 προς 4).
Οι δηλώσεις Μ. Τσαβούσογλου στην «Καθημερινή» (15.9) δείχνουν με τον πιο χαρκτηριστικό τρόπο πως οι πραγματικές συνθήκες γύρω από κυπριακό έχουν αλλάξει. Η τουρκική διπλωματία εκτιμά ότι ο Ν. Αναστασιάδης ζητά διαπραγματεύσεις αορίστου χρόνου, ενώ λέγει στον κάθε συνομιλητή του και διαφορετικά πράγματα. Το τελευταίο δεν είναι κάτι καινούριο, το λένε και στενοί του συνεργάτες του στη Λευκωσία. Αυτη η τακτική Ν. Αναστασιάδη σε συνδυασμό με τους χειρισμούς του για το φυσικό αέριο έχουν αλλάξει τα ποιοτικά στοιχεία γύρω από τις πρωτοβουλίες του ΟΗΕ. Η Τουρκία έστειλε δυο ερευνητικά πλοία έξω από την Πάφο και την Καρπασία, με ελάχιστη τεχνική προεργασία. Οι αποστολές «Φατίχ» και «Γιαβούζ» γίνονται, κυρίως, για πολιτικούς σκοπούς: να δείξει η Τουρκία ότι η τ/κ κοινότητα δεν μπορεί να τεθεί στο περιθώριο και ότι οι τριμερείς διασκέψεις με συμμετοχη και του Ισραήλ ανήκουν στο παρελθόν. Η διεθνής κοινότητα αντιδρά ελάχιστα, ή και καθόλου, στις τουρκικές ενέργειες. Η διεθνής κοινότητα μέσα από την πληροφόρηση που της παρέχει ο ΟΗΕ, γνωρίζει τι έκανε ο κάθε παίκτης στις διαπραγματεύσεις στο Μοντ Πελεράν και το Κραν Μοντάνα. Δυστυχώς, η ενημέρωση δείχνει ως υπεύθυνο του ναυαγίου τον ε/κ ηγέτη. Παρά τις εκκλήσεις Αναστασιάδη ότι η «διεθνής κοινότητα πρέπει να καταδικάσει τις τουρκικές προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ» (17/9), αυτή δεν δείχνει κάποια προθυμία να τις προσέξει…
