Μη μιλάς

γράφει (και υπογράφει) ο Μανώλης Πέπονας

Σώπα, μη μιλάς, είναι ντροπή

κόψ’ τη φωνή σου

σώπασε επιτέλους

κι αν ο λόγος είναι αργυρός

η σιωπή είναι χρυσός.

(από το ποίημα “Σώπα μη μιλάς!” του Αζίζ Νεσίν)

Όταν γεννήθηκες οι γύρω σου ήταν χαρούμενοι. Ένας κομψός γιατρός είπε με νόημα πως είσαι αγόρι, κλείνοντας το μάτι. Σε έντυσαν με όμορφα χρώματα, σου αγόρασαν παιχνίδια. Δεν σου έλειψε τίποτα: είχες πλαστικά όπλα, στρατιωτάκια που έσπερναν τον όλεθρο, βιβλία γεμάτα με εικόνες ηρώων. Σου έμαθαν από νωρίς ορισμένα πράγματα, όπως το πως να κάνεις σωστά το σταυρό, να πιάνεις το μολύβι με το δεξί χέρι. Να μη μιλάς, γιατί τα πολλά λόγια φέρνουν μπελάδες. Το ίδιο πάσχισαν να μάθουν και στο κοριτσάκι με το οποίο γεννηθήκατε μαζί, παρότι σε αυτό πήραν κατσαρολάκια, κούκλες νοικοκυρές ή νύφες και πλαστικά μωρά.

Όταν μεγάλωσες λίγο, πήγες σχολείο. Εκεί κατάλαβες νωρίς πόσο τυχερός είσαι που δεν ήσουν μετανάστης. Οι δάσκαλοι δίδασκαν για κρυφά σχολειά, για εθνικές συνέχειες και καθαρότητες, ενώ φασιστικές οργανώσεις ανηλίκων γέμιζαν με κέλτικα και σβάστικες τα θρανία, χτυπώντας καμιά φορά όποιον μιλούσε σπαστά τα ελληνικά. Και χτύπησαν πολλούς, έτσι δεν είναι; Εκείνον τον μελαχρινό από την Αίγυπτο για παράδειγμα, στην τετάρτη δημοτικού. Τον συμπαθούσες λίγο, μα τί να γίνει; Σου είπαν να μη μιλάς και το έκανες.

Στην πολυκατοικία που έμενες, ένας πατέρας έδερνε το παιδί και τη σύζυγό του. Τις θυμάσαι εκείνες τις φωνές, ε; Τα κλάματα. Τις βρισιές. Τους ήχους των βημάτων, ακόμα. Θυμάσαι επίσης τις μελανιές στα μάτια τους, τις δικαιολογίες της επόμενης ημέρας. Οι γονείς σου φοβόταν πως κάποιος θα σκοτωνόταν μια μέρα. Ποιος πήγε να χτυπήσει την πόρτα τους όμως; Ποιος κάλεσε την αστυνομία; Κανείς. Σου είπαν να μη μιλάς. Που να μπλέκεις λοιπόν; Σου ήταν αρκετό μόνο να παρακολουθείς, μισώντας κρυφά.

Έπειτα, σαν κατάφερες να μπεις στο πανεπιστήμιο ήλπιζες πως όλη η βία θα χανόταν με μιας. Ήθελες να κάνεις ό,τι και ο λαγός: να κρύβεις τα μάτια σου με τα χέρια κι αφού αν δεν βλέπεις εσύ τον κυνηγό τάχα δεν θα σε δει ούτε εκείνος. Μα ο κυνηγός παραμονεύει σε κάθε γωνία, έχει υψηλές διασυνδέσεις, μπράβους και κερνάει μπουκάλια σε γνωστά μαγαζιά. Είδες μέλη παρατάξεων να αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από το σύστημα που υποτίθεται πως πολεμούσαν, σου είπαν κατάμουτρα πώς είναι το παιχνίδι. Δεν έχει σημασία πόσο δουλεύεις, αλλά πόσο διατεθειμένος είσαι να βάζεις κάθε λίγο νερό στο κρασί σου, οι δημοσιοσχεσίτες εξάλλου είναι πάντα χρήσιμοι ανεξαρτήτως ικανοτήτων. Εσύ τί θες τώρα; Να μιλήσεις; Μη μιλάς, είσαι πιο αδύναμος. Κοίτα μόνο πως θα επωφεληθείς από αυτή τη σαπίλα κι άσε τους ηρωισμούς. Αυτό δεν είπαν;

Έξω από το πανεπιστήμιο η αστυνομική βία θύμιζε άλλες εποχές. Αλήθεια, τα βράδια ακούς τα ουρλιαχτά των συνταξιούχων που τους πέταξαν χημικά; Αναρωτιέσαι ακόμη τί έγινε με εκείνη τη γυναίκα την οποία ανέκριναν για πορνεία; Άσε, μη μιλάς. Και για εκείνον τον παπά που υποκινούσε το μίσος έναντι των ομοφυλοφίλων; Μη μιλάς. Για το παιδί που χθες γρονθοκόπησαν μέσα στη μέση του δρόμου; Μη μιλάς. Για τον καστανά που πριν λίγα χρόνια έκλεισαν στη φυλακή ως παράνομο; Μη μιλάς. Για τον νεαρό που ένας ελεγκτής σκότωσε επειδή δεν είχε εισιτήριο; Μη μιλάς. Για την έγκυο που απέλυσαν; Μη μιλάς.

Μα αν δεν μιλάς, γιατί άραγε να θεωρείσαι ζωντανός;