«Εάν θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει πρώτα να αλλάξουμε τους εαυτούς μας» λέει η πιο βασική αρχή του οικολογικού κινήματος.
«Η αλήθεια είναι πως κάθε φορά που καλούμαι να μιλήσω για θέματα σχετικά με το περιβάλλον, διακατέχομαι από ένα ιδιαίτερο άγχος καθώς θέλω να μιλήσω διαφορετικά, να είμαι πρωτότυπη και να μην κουράσω. Σκέφτομαι, πως κάθε συνέντευξη σχετική, είναι πιθανόν εξαρχής καταδικασμένη, αφού το τέταρτο που θα αφιερώσετε, στην ανάγνωση θα ήταν περισσότερο χρήσιμο, να το αξιοποιήσετε για την αποκομιδή σκουπιδιών στο κοντινότερο πάρκο ή παραλία της γειτονιάς σας! Κάποια στιγμή θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε την ευθύνη μας!!! Περιβαλλοντολογικά εγκλήματα δεν διαπράττουν μόνο οι κυβερνήσεις , οι δήμοι, οι νομαρχίες ή οι πολυεθνικές εταιρείες αλλά με κάποιο τρόπο συμβάλλουμε και εμείς. Ας μην μεταβιβάζουμε το πρόβλημα για να δικαιολογούμε την αδράνεια μας. Δεν υπάρχει πολιτική για το περιβάλλον χωρίς την συμμετοχή των πολιτών. Πόσο αξιοποιούμε την βροχόπτωση? Είμαστε περιοχή με πλημμύρες και έχουμε έλλειψη νερού? Χτίζουμε οικολογικά? Συμβάλλουμε στο να έχουμε οικονομία στην τσέπη μας και στο περιβάλλον? Όλα αυτά απαιτούν συντονισμένες ενέργειες από τον καθένα μας ξεχωριστά. Παλεύουμε για ένα υγιές περιβάλλον που εμείς θα ζήσουμε…»
Θα μπορούσε κάνεις να σας πει «οικολόγο»?
Δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες γιατί δεν έχουν νόημα!! Σημασία έχει να μιλάς λιγότερο και να πράττεις περισσότερο. Επειδή έγινε μόδα μέσα σε μία νύχτα έχουμε γίνει όλοι πράσινοι…αλλά καλό είναι να θυμόμαστε ότι κάθε μας δραστηριότητα σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό έχει το κόστος της για το περιβάλλον. Η ενασχόληση πάντως με ότι σχετικό δεν σε κάνει από μόνο του καλύτερο άνθρωπο ούτε σε απαλλάσσει από τύψεις και ενοχές για τις πράξεις σου. Όποιος ακολουθεί αυτό το δρόμο εκ των πραγμάτων οφείλει να το πιστεύει, να αφιερώνεται, να διαφοροποιείται.
Ένας πολίτης που δεν είναι περιβαντολλόγος δικαιούται να «ομιλεί» για το περιβάλλον?
Ως ενεργός ευαισθητοποιημένος πολίτης που επέλεξα να ζω και να εργάζομαι στην επαρχία συνειδητοποιώ ότι η βιωσιμότητα της ίδιας της περιοχής μου έχει αρχίσει να μετρά αντίστροφα. Για αυτό ακριβώς το λόγο οφείλω να έχω συμμετοχή.
Δεν είναι υπερβολή η έκφραση « προστατέψτε τον πλανήτη Γη»?
Η προστασία του πλανήτη δεν είναι αφηρημένη έννοια. Έχει να κάνει με την υγεία, το μέλλον, την ποιότητα της ζωής μας. Οφείλουμε να δράσουμε τώρα, όποιος δεν είναι ενεργός σιγά σιγά αυτοκτονεί…
Γιατί ασχοληθήκατε με θέματα περιβάλλοντος?
Η οικολογική συνείδηση αποτελεί συστατικό στοιχείο της σύγχρονης ιδιότητας του πολίτη. Επιθυμώ να θέτω νέους στόχους, να προβληματίζομαι και να βλέπω λίγο παραπέρα. Είναι θέμα ανθρώπινης αξιοπρέπειας ο σεβασμός στο περιβάλλον. Ο Ελληνικός Οργανισμός Περιβάλλοντος, τον οποίο εκπροσωπώ από τη θέση της Προέδρου, τα τελευταία 2 χρόνια δραστηριοποιείται ουσιαστικά προσφέροντας έργο, αυτό με κάνει να αισθάνομαι ικανοποίηση αλλά και ευθύνη προκειμένου να υλοποιήσουμε τους στόχους που οραματιστήκαμε.
Για τη Θεσσαλία τι έχετε να πείτε?
Στη Θεσσαλία είμαστε τυχεροί γιατί ζούμε σε τόπο προικισμένο, ευλογημένο με φοβερή ποικιλομορφία, παράλληλα όμως αυτή την εκπληκτική οικολογική και περιβαλλοντική κληρονομιά δεν δείχνουμε να την σεβόμαστε ή να τη φροντίζουμε όπως θα έπρεπε. Είμαστε κατ΄ εξοχήν αγροτική περιοχή και θέλουμε ένα υγιές περιβάλλον. Από τη στιγμή που υπάρχουν πρακτικές που συγχρόνως με την οικονομική ανάπτυξη προστατεύουν ή είναι φιλικότερες προς το περιβάλλον, διασφαλίζοντας και την υγεία των αγροτών είναι χρήσιμο να ακούγονται, με στόχο κάποιοι να τις εφαρμόζουν.
Κυρία Παρασκευούδη, ποιος πιστεύετε ότι θα πρέπει να είναι ο κεντρικός στόχος μιας περιβαλλοντικής εκστρατείας στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας;
Όπως προαναφέρθηκε, θεωρώ πως το ενδιαφέρον μας πρέπει να επικεντρωθεί στη βέλτιστη διαχείριση των αγροτικών της οικοσυστημάτων, όχι μόνο ως παραγωγική δύναμη, αλλά και από την οικολογική διάσταση του θέματος. Η προαγωγή της αειφόρου ανάπτυξης, δηλαδή, θα πρέπει να αποτελέσει τον βασικότερο πυλώνα των ενεργειών και δράσεων μας. Στο πλαίσιο αυτό, η ενημέρωση και εκπαίδευση των Θεσσαλών αγροτών πάνω σε περιβαλλοντικά ζητήματα, στην ασφαλέστερη και φιλικότερη προς το περιβάλλον χρήση φυτοφαρμάκων και γεωργικών μηχανημάτων. Σε αυτό το σημείο, θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική και χρήσιμη την αρωγή του Ε.Ο.Π., ο οποίος σε συνεργασία με τη Πολιτεία, διατίθεται να διοργανώσει εκπαιδευτικά προγράμματα.
Αξίζει να αναφέρουμε πως μέρος του Θεσσαλικού κάμπου έχει χαρακτηρισθεί ως περιοχή Natura 2000-Special Protected Areas. Τι έχετε να προσθέσετε πάνω σε αυτό?
Το γεγονός αυτό έχει επιφέρει διάφορες δυνατότητες στην αγροτική κυρίως οικονομία της περιοχής, οι οποίες μπορούν να αντιμετωπιστούν μονάχα με κοινή δράση όλων των εμπλεκομένων, καθώς βάζει προϋποθέσεις αρμονικής συνεργασίας του πρωτογενούς τομέα με την μεταποίηση και τις υπηρεσίες.Για το λόγο αυτό θεωρούμε ότι πρέπει να βρεθεί η επιθυμητή ισορροπία ανάμεσα στην προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας της περιοχής και στις δραστηριότητες των κατοίκων.
Για τον Αχελώο ποια είναι η γνώμη σας?
Θα το πω απλά και ας φανεί και παράδοξο. μειώνεται δραματικά η παραγωγή καλλιεργειών, ολοένα ακριβαίνουν τα αγροτικά προϊόντα και ο εφιάλτης της ερημοποίησης γιγαντώνεται. Για να μην οδηγηθούμε με μαθηματική ακρίβεια στην ερημοποίηση της περιοχής μας οφείλουμε να δούμε τον Αχελώο ως έργο πνοής για το περιβάλλον και όχι ως αρδευτικό. Ας αξιοποιήσουμε το 1/5 αυτού του ποταμού για τη Θεσσαλία…
Η τοπική αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να συμβάλλει?
Φυσικά!! Η τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία θεσμικά βρίσκεται πιο κοντά στον πολίτη, βρίσκεται στην καρδιά της κοινωνίας, είναι υποχρεωμένη όχι μόνο να συνδράμει με δικές της πρωτοβουλίες στην βελτίωση της κατάστασης του περιβάλλοντος, αλλά και να συνεργαστεί με τις οικολογικές οργανώσεις, να τις ενισχύσει και φυσικά να προάγει το έργο τους. Με άλλα λόγια, η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να γίνει η ρυθμιστική αρχή….
Σε κρατικό επίπεδο, όμως?
Σε κρατικό επίπεδο, κρίνω πως έχουν υιοθετηθεί σημαντικές πρωτοβουλίες και θεσπισθεί σύγχρονα μέτρα, όμως δεν αρκούν γιατί έχουμε μείνει στα λόγια…είναι ώρα για πράξεις. Τα παραδείγματα είναι πολλά με ίσως χαρακτηριστικότερο το γεγονός ότι σε πολλές πόλεις και περιοχές της Ελλάδας, η σημασία της ανάπτυξης προγραμμάτων και συστημάτων ανακύκλωσης έχει αρχίσει να αναδεικνύεται. Είναι μια καλή αρχή αλλά απαιτείται μεγαλύτερη ενεργοποίηση και του κρατικού μηχανισμού.
Οπότε υπάρχει χώρος για τις Μ.Κ.Ο?
Στην Ελλάδα ο τρόπος που είναι δομημένη η κεντρική διοίκηση, όπου συγκεντρώνει πάνω της την ευθύνη παραγκωνίζει την «κοινωνία των πολιτών» που εκφράζεται από τις ΜΚΟ, οι οποίες αποτελούν τις ομάδες πίεσης μεταξύ κράτους και αγοράς. Ιδιαίτερα οι Περιβαλλοντικές ΜΚΟ, που εστιάζουν την προσοχή τους στην προστασία του φυσικού πλούτου και της βιοποικιλότητας της χώρας, σαν τον ΕΟΠ, παρόλο, που δρουν συμπληρωματικά ή επιπρόσθετα στις προσπάθειες της πολιτείας, δεν απολαμβάνουν την αναγνώριση από το κεντρικό κράτος παρά μόνο την μη θεσμοθετημένη δράση τους.
Δεν προκαλεί δυσκινησία και στασιμότητα αυτή η κατάσταση?
Δεν πτοούμαστε. Αντίθετα, συνεχίζουμε να θέτουμε στόχους και νέες προτάσεις. Επιδιώκουμε στενότερη συνεργασία και δικτύωση μεταξύ των ΜΚΟ με κοινή πολιτική, αμφίδρομη επικοινωνία και ενημέρωση, ακόμα και κοινή εκπροσώπηση. Ο ΕΟΠ ήδη έχει συνεργαστεί με αντίστοιχες περιβαλλοντολογικές οργανώσεις, εξάλλου όλοι παλεύουμε για τον ίδιο στόχο. Θα ήταν θεμιτό να αναπτυχθεί δίκτυο σε εθνικό και διεθνές επίπεδο με ορισμένο αντικείμενο δράσης και συγκεκριμένο πλαίσιο συνεργασίας.
Ποιος ο ρόλος των οικολογικών οργανώσεων?
Οι Μ.Κ.Ο. αποτελούνε ομάδα πίεσης καθώς λειτουργούν πιο οργανωμένα από τους πολίτες. Είμαστε ο κρίκος ανάμεσα στον πολίτη και το κράτος. Στο επίκεντρο βρίσκεται η προσπάθεια συλλογής καταστροφικών περιβαλλοντικών δράσεων από ιδιώτες, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις με απώτερο σκοπό την άσκηση πολιτικής πίεσης. Δεν δίνουμε απλά τη Μάχη χαρακωμάτων για την κλιματική αλλαγή! Η συνάντηση της Βόννης όπως ξέρετε δεν κατάφερε να βάλει σε τάξη το «χάος» της Κοπεγχάγης και η συμφωνία για λήψη μέτρων φαντάζει ακόμη πιο μακρινή, ελάχιστα βήματα έχουν γίνει από το 2007. Εφόσον η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) διαπίστωσε ότι η μέση θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί κατά 0,76 βαθμούς Κελσίου από το 1850 η Ευρώπη και η Ελλάδα οφείλουν να αποδείξουν ότι μπορούν να μπουν ενεργά στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Τελικά μπορούμε να συμβάλουμε και εμείς ή είναι μύθος?
Επανειλημμένα ακούμε ότι η λύση βρίσκεται σε μικρές πράξεις, να μην αναφερθώ είναι γνωστές. Η οικολογική συνείδηση αποτελεί συστατικό στοιχείο της σύγχρονης ιδιότητας του πολίτη. Το σπίτι του καθενός είναι η πιο ισχυρή οικολογική οργάνωση, είναι η εστία γονιμοποίησης της οικολογικής συνείδησης. Η ατομική πράξη είναι το πρώτο και το ουσιαστικότερο βήμα. Ωστόσο, ο ρόλος των οικολογικών οργανώσεων είναι πολύτιμος διότι ενώνουν τις ατομικές πράξεις και τις μετατρέπουν σε συντονισμένη δράση.
Εργαλείο οι έρευνες για την επιστήμη. Τα στατιστικά δεδομένα, όμως που απορρέουν από αυτές προκαλούν οικο-τρομοκρατία.
Μπορεί κάποιοι αριθμοί να μας τρομοκρατούν αλλά συνάμα αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα. Για παράδειγμα: το 99,9% όλων των ειδών που υπήρξαν στη ΓΗ έχει εξαφανιστεί λόγω των ριζικών αλλαγών στη θερμοκρασία του πλανήτη. Το 30% των ειδών, εκτιμούν οι επιστήμονες θα έχει εξαφανιστεί εως το 2050 εάν δεν ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Από το 1950 μέχρι σήμερα έχει χαθεί το 50% των υγρότοπων με δραματικές συνέπειες στην ορνιθοπανίδα και τους θαλάσσιους οργανισμούς. 524 κιλά αστικών αποβλήτων κατά μ.ο. παρήγαγε κάθε Ευρωπαίος πολίτης το 2008.
Για τα δάση: από το 2000 κάθε χρόνο χάνονται 60.000.000 στρεμμ. Παρθένου Δάσους. Οι λόγοι, ανθρωπογενείς: ξυλεία, ανάπτυξη των πόλεων, εμπρησμοί, όξινη βροχή, εισβολή ξενικών ειδών, εντατική καλλιέργεια. Μέχρι το 1997 μόνο το 20% των παρθένων δασών της Γης παρέμεινε αμιγές δάσος.
Για το Νερό: λιγότερο από το 1% των παγκοσμίων αποθεμάτων νερού είναι άμεσα διαθέσιμο για ανθρώπινη χρήση, η οποία περιλαμβάνει και τη γεωργία και τη βιομηχανία , την οικιακή χρήση και την πόση, όπως και την παραγωγή ενέργειας και τις μεταφορές. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ το 1/3 του παγκόσμιου πληθ. αντιμετωπίζει σοβαρές ελλείψεις νερού. Η δίψα απειλεί τον πλανήτη. Η κατανάλωση νερού διπλασιάζεται κάθε 20 χρόνια. Έως το 2025, το 1/3 του πληθυσμού δεν θα έχει πρόσβαση σε επαρκή ποσότητα νερού.
Για τη θάλασσα: πάνω από το 80% της θαλάσσιας ρύπανσης προέρχεται από τις ακτές. Μια τεράστια ποσότητα απορριμμάτων νέου τύπου – από τις πλαστικές σακούλες μέχρι τα φυτοφάρμακα καταλήγει κάθε χρόνο στους ωκεανούς, ενώ και τα περισσότερα απορρίμματα που παράγουμε στην ακτή καταλήγουν κάποια στιγμή στους ωκεανούς, εσκεμμένα είτε μέσω των ποταμών.
Μεταλλαγμένα:
Με αφορμή το υποψήφιο για όσκαρ ντοκιμαντέρ με τίτλο FOOD, INC., και μια σειρά από έρευνες που αποδεικνύουν ότι στο πιάτο μας καταλήγουν πολύ περισσότερα χημικά από αυτά που υποπτευόμαστε. Ίσως να είναι μικρό το ποσοστό επικίνδυνων ουσιών που καταλήγει στην διατροφική μας αλυσίδα ,αλλά κανείς δεν ξέρει ποια είναι η μακροχρόνια δράση τους. Συζητιέται όλο και περισσότερο το φαινόμενα κοκτέιλ: μπορεί η καθεμιά από αυτές να μην είναι τόσο άμεσα επιβαρυντική, αλλά ο συνδυασμός τους πολλαπλασιάζει την επικινδυνότητα τους ακόμα και σε χαμηλές δόσεις. Η λύση όμως δεν είναι να αποφεύγει κανείς τις τροφές… Η νέα εποχή απαιτεί νέα επιφυλακτικότητα, η νομοθεσία πρέπει να είναι πιο αυστηρή αλλά ουσία θα έχει και να εφαρμόζεται!!
Λατομεία:
Πρέπει να υλοποιηθεί η πλήρης καταγραφή της κατάστασης όλων των λειτουργούντων λατομείων στη χώρα μας, για να επιτευχθεί η παρακολούθηση της πορείας των εργασιών εξασφαλίζοντας και τους απαραίτητους περιβαλλοντικούς όρους.
Πράσινα Αυτοκίνητα:
Πρόσφατα διάβασα σε ένθετο εφημερίδας πως έρχονται στη χώρα μας Ι.Χ. που θα κινούνται με φυσικό αέριο. Διπλό όφελος…τόσο για το περιβάλλον όσο και για την τσέπη μας. Αυτοκίνητα που θα εκπέμπουν 30% λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, καθόλου καρκινογόνους ρύπους, ενώ ταυτόχρονα κοστίζουν μέχρι και 50% λιγότερο για να κινηθούν. Σε χώρες της ΕΕ εκ, αυτοκίνητα κινούνται ήδη με φυσικό αέριο, στην Ελλάδα όμως η πράσινη μέθοδος μετακίνησης περιορίζετε σε μερικές εκατοντάδες λεωφορεία και απορριμματοφόρα ίσως μόνο στο λεκανοπέδιο Αττικής.
Πως βλέπετε τη νέα γενιά να αντιμετωπίζει τα περιβαλλοντολογικά ζητήματα?
Με αισιοδοξία αλλά και με σκεπτικισμό…Είναι το αύριο αυτού του τόπου. Είναι η γενιά που θα επωμιστεί τις συνέπειες των κινήσεων των παλαιότερων γενιών. Είναι δύσκολο να διεκδικείς ένα «ρόδινο» μέλλον όταν πατάς πάνω σε ένα αμαρτωλό παρελθόν!!! Για μένα είναι σημαντική η συμμετοχή τους και διεκδικώ σε κάθε δραστηριότητα μου να έχουν ρόλο..
Σήμερα ακόμη και οι τραπεζικοί οργανισμοί προωθούν πράσινες επενδύσεις.
Ακριβώς…με στόχο το περιβαλλοντικό λίφτινγκ οι τράπεζες στηρίζουν δράσεις και πράσινες επενδύσεις όπως ειδικά δάνεια για οίκο-τουρισμό, καλλιέργεια βιολογικών προϊόντων, διαχείριση απορριμμάτων, υιοθέτηση απειλούμενων ειδών, νερού και άλλα. Η αλήθεια είναι, βέβαια, πως οι περισσότεροι τραπεζικοί οργανισμοί έχουν μειώσει την κατανάλωση χαρτιού και μελανιού επιτέλους!! Να σκεφτείς πως πριν λίγο καιρό από την ίδια τράπεζα λάμβανες σε μηνιαία βάση τουλάχιστον 2 διαφορετικούς φακέλους ενημέρωσης.
Μπορούμε τελικά να κάνουμε κάτι για μα σώσουμε το πλανήτη μας?
«…τίποτα δε βρίσκεται πιο μακριά από την αλήθεια …. Μια άσκηση εγκράτειας που θα έχει εγκρίνει και αποφασίσει ο καθένας από εμάς μπορεί να δώσει στην ανθρωπότητα την ευκαιρία να αποφύγει το χειρότερο…». Κατά τον Γερμανό φιλόσοφο Χανς Γίονας, πνευματικό πατέρα των οικολόγων είναι οι ατομικές πράξεις και πρακτικές μας (καταναλωτισμός, μόλυνση,…) αυτές που καταστρέφουν τη φύση. Η συλλογική συνειδητοποίηση είναι ο μόνος τρόπος να αποφευχθούν οι κίνδυνοι που διατρέχει ο πλανήτης. η θεωρία του συνιστά μια ατομική «ηθική της ευθύνης», που ο ίδιος περιγράφει περιληπτικά με τα ακόλουθα λόγια: « να συμπεριφέρεσαι με τρόπο ώστε τα αποτελέσματα των πράξεων σου να μην υπονομεύουν τη διατήρηση της ζωής της στη Γη», Η θεωρία του αποτέλεσε το έναυσμα για να διατυπωθεί η αρχή της πρόληψης , σύμφωνα με τη οποία πριν από την εφαρμογή οποιασδήποτε νέας τεχνολογικής ανακάλυψης, οφείλουμε να εξετάζουμε όλες τις πιθανές συνέπειες και να σιγουρευόμαστε ότι δεν υπάρχει η ελάχιστη πιθανότητα να οδηγήσει σε σκηνές Αποκάλυψης.
