To 2025 βρίσκει την Ελλάδα μέσα σε ένα πολιτικό τοπίο που θυμίζει κάτι από Σαιξπηρικό δράμα. Αβεβαιότητα, αμφισημία, θεσμική κόπωση, κοινωνική αποστασιοποίηση και κρίσεις διαδοχικές, από την τραγωδία των Τεμπών μέχρι την ανασφάλεια στην εξωτερική πολιτική.
Ο Άμλετ του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αναδύεται , όχι πια ως ήρωας τραγωδίας, αλλά ως πολιτικό σύμβολο της χώρας, ένας σκεπτόμενος, διχασμένος άνθρωπος, εγκλωβισμένος ανάμεσα στην ανάγκη της δράσης και στην παραλυσία που γεννά ο φόβος, η ηθική και η απώλεια της πίστης στους θεσμούς.
Το ερώτημα της πράξης: “To be or not to be”. Η πιο διάσημη φράση του Άμλετ δεν είναι απλώς φιλοσοφική, είναι βαθύτατα πολιτική. Το δίλημμα του να υπάρξεις ή να αποσυρθείς, να πράξεις ή να παγώσεις, καθρεφτίζει σήμερα την πολιτική ηγεσία που συχνά επιλέγει να μην αναμετρηθεί με τα αίτια των προβλημάτων, αλλά να τα μεταθέσει. Η απραξία του Άμλετ δεν είναι δειλία, είναι συνείδηση σε σύγκρουση. Μοιάζει με μια Ελλάδα που γνωρίζει τα προβλήματα –θεσμικά, κοινωνικά, οικονομικά– αλλά πασχίζει να τα αγγίξει δίχως να διαρρήξει το πλέγμα ισορροπιών.
Ο Άμλετ βασανίζεται από την προδοσία της εξουσίας: η δολοφονία του πατέρα του από τον ίδιο τον θείο του, τον νέο βασιλιά. Στην ελληνική πολιτική σκηνή, η έννοια της προδοσίας παραμένει φορτισμένη, πολιτικοί που “αλλαξοπίστησαν”, κόμματα που πρόδωσαν τις προεκλογικές τους δεσμεύσεις, θεσμοί που αφέθηκαν στο έλεος της μικροπολιτικής. Ο Άμλετ μεταφέρει τον ψυχικό πόνο μιας κοινωνίας που δεν ξέρει ποιον να εμπιστευτεί.
Ο ήρωας είναι μόνος. Όχι επειδή δεν έχει συμμάχους, αλλά επειδή δεν μπορεί να βασιστεί σε κανέναν. Στην Ελλάδα του 2025, η πολιτική είναι συχνά σκηνή μοναχικών μονολόγων. Η κοινωνία, κουρασμένη από διαψεύσεις, ακούει αλλά δεν ακολουθεί, οι θεσμοί υπάρχουν, αλλά δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη. Η πολιτική τάξη διαβουλεύεται ερήμην του πολίτη. Ο Άμλετ γίνεται σύμβολο της αποξένωσης της εξουσίας από το συλλογικό αίσθημα.
«Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας», λέει ο Μαρσέλλος στο έργο. Είναι μια φράση που θα μπορούσε να ειπωθεί για την Ελλάδα κάθε φορά που αναδεικνύεται μια υπόθεση διαφθοράς, πελατειακής σχέσης ή κρατικής αδιαφάνειας. Από τη Novartis ως τα Τέμπη, από τα ρουσφέτια έως τη σύγχυση για το δημόσιο συμφέρον, ο Άμλετ έρχεται να υπενθυμίσει ότι η σήψη ξεκινά από εκεί όπου η εξουσία χάνει την αίσθηση του μέτρου.
Ο Άμλετ δεν είναι μόνο σύμβολο παρακμής, αλλά και διαμαρτυρίας. Είναι ένας νέος που δεν αποδέχεται άκριτα τον κόσμο που του παραδίδεται. Η νέα γενιά στην Ελλάδα, παρά την απαξίωση και την αίσθηση αδιεξόδου, συνεχίζει να αντιδρά, να σκέφτεται, να αναζητεί νόημα. Όπως ο Άμλετ, έτσι και πολλοί νέοι Έλληνες σήμερα ψάχνουν έναν νέο ηθικό προσανατολισμό, πέρα από τα φθαρμένα σχήματα του παρελθόντος.
Επίλογος: Ένα φάντασμα πλανιέται…
Όπως στο έργο, έτσι και στην Ελλάδα του 2025, ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από το πολιτικό πεδίο: το φάντασμα του ανεκπλήρωτου χρέους προς την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, τη συλλογική αυτογνωσία. Ο Άμλετ , μάς προκαλεί να μη φοβηθούμε να κοιτάξουμε μέσα μας και να αποφασίσουμε, επιτέλους, τι σημαίνει να υπάρχουμε ως πολίτες σε μια χώρα που πασχίζει να διαλέξει ανάμεσα στο “είναι” και στο “φαίνεσθαι”.
