γράφει ο Δημήτρης Κοντογιάννης.
Πριν μερικά χρόνια, σε κάτι πρωτοφανές για τον ίδιο, ο Αρκάς, ο κορυφαίος ίσως Έλληνας σκιτσογράφος, ασχολήθηκε με την πολιτική σάτιρα. Οι αντιδράσεις ήταν θετικότατες από αυτούς που συμφωνούσαν μαζί του και αρνητικότατες από εκείνους που διαφωνούσαν.
Πριν λίγες ημέρες ο Μιθριδάτης, ένας εκ των κορυφαίων και ιστορικότερων ράπερ στην Ελλάδα, ασχολήθηκε με την πολιτική σάτιρα. Οι αντιδράσεις ήταν θετικότατες από αυτούς που συμφωνούσαν μαζί του και αρνητικότατες από εκείνους που διαφωνούσαν.
Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, αυτό που ακολούθησε ήταν η προσπάθεια απαξίωσης του καλλιτέχνη από εκείνους που θίχτηκαν. «Τώρα θυμήθηκε την πολιτική;»… «Προπαγάνδα με γραμμή από την κομματική φυλλάδα»… «Πού ήταν όταν οι άλλοι έκαναν χειρότερα;»… «Πόσα να πήρε άραγε από το κόμμα για τέτοια διαφήμιση;»… και άλλες όμορφες μπούρδες αντίστοιχου επιπέδου ειπώθηκαν για τους δύο καλλιτέχνες, το οποίο ίσως υπό φυσιολογικές συνθήκες να με άφηνε αδιάφορο.
Βλέπετε, ο δέκτης της σάτιρας είναι ο μέσος Έλληνας χρήστης του ίντερνετ, δηλαδή η πιο ψωνισμένη οντότητα στην τεράστια ιστορία της χώρας μας.
Συμφωνώ με αυτό που βλέπω; Καρδούλες, σχόλιο –συχνά ανορθόγραφο-, κοινοποίηση σε 5 γκρουπ και στα άλλα δύο σόσιαλ μίντια που έχω λογαριασμό.
Διαφωνώ με αυτό που βλέπω; Πριντ σκριν το ελεεινό έμμισθο τρολ παπαγαλάκι, κοινοποίηση στα φιλικά μου γκρουπ και δημόσια διαπόμπευση, για να σπάσουμε τον τσαμπουκά των λαμόγιων του αντίπαλου χώρου και να ξανακρυφτούν μέσα στα καβούκια τους.
Δυστυχώς, όλα αυτά μου ακούγονται λογικά. Ξέρω πού έχω μεγαλώσει και πώς είναι οι άνθρωποι γύρω μου. Καταλαβαίνω ότι είναι συμπτώματα μιας κοινωνίας που ξαφνικά βρέθηκε να έχει καθημερινά στη τσέπη της κινητό με πρόσβαση στο ίντερνετ, δηλαδή μια επικοινωνιακή πυρηνική βόμβα που καθιστά τον κάθε χρήστη ικανό να διαλύσει ολόκληρες ζωές από την άνεση της τουαλέτας του.
Εκτός από πρωτοφανή ιστορικά δύναμη, έχουμε και την πολυτέλεια να χτίζουμε τη φούσκα με την οποία περιβαλλόμαστε. Οτιδήποτε την διαπερνάει πρέπει οπωσδήποτε να είναι σύμφωνο με τις προτιμήσεις μας, αλλιώς κάποιο λάθος υπάρχει –και σίγουρα το λάθος δεν είμαστε εμείς! Ο αλγόριθμος των μέσων στα οποία κοινωνικοποιείται ο καθένας μας φροντίζει να μας έχει χαρούμενους, για να επιστρέφουμε και να περνάμε ακόμα περισσότερο χρόνο μαζί του. Μας υπνωτίζει, σχεδόν μας σαγηνεύει με πράγματα που θέλουμε να ακούσουμε και, όταν κάτι διαταράσσει τον ύπνο μας, θέλουμε να το σπάσουμε σαν ενοχλητικό ξυπνητήρι.
Αυτή λοιπόν η σχεδόν ανεξέλεγκτη δύναμη μαζί με τη φούσκα ασφαλείας που επιμελώς φτιάχνουμε γύρω μας δημιουργούν το ιστορικά ανυπέρβλητο ψώνιο.
Είναι όμως δυνατόν στη χώρα του Αριστοφάνη να κάνουμε τέτοιες επιθέσεις για πολιτική σάτιρα; Είναι δυνατόν να προσπαθούμε να εμποδίσουμε καλλιτέχνες από το να εξωτερικεύσουν αυτό που νιώθουν μέσα τους; Δεν είναι απλά η δουλειά τους το να εκφράσουν την αλήθεια τους. Είναι καθήκον τους να εκφραστούν και να καυτηριάσουν όσα δεν τους αρέσουν και να μας πονέσουν με την τέχνη τους.
Για να προλάβω κάποιους, όχι, δεν τα γράφω αυτά επειδή συμφωνώ μαζί τους. Ειδικά με τον Μιθριδάτη διαφωνώ σχεδόν με όλα όσα άκουσα. Αλλά αυτή είναι η αλήθεια του, που έχει σχηματίσει με τις εμπειρίες και την ενημέρωση που έχει. Αν είναι κακή η ενημέρωσή του ή λανθασμένος ο τρόπος ερμηνείας της, τότε είναι δικό μου καθήκον να προσπαθήσω μέσα από το δικό μου έργο να του αλλάξω άποψη. Το να προσπαθήσω να τον φιμώσω όμως με αήθεις επιθέσεις είναι απλά λάθος.
Ξέρετε τι θεωρώ χειρότερο από όλα; Την επίθεση που δέχονται αυτοί οι καλλιτέχνες από τους συναδέλφους τους. Οι άνθρωποι που πρώτοι από όλους θα έπρεπε να τους καταλάβουν, να τους προστατέψουν και να τους υποστηρίξουν, είναι αυτοί που κάνουν τις χειρότερες επιθέσεις. Ειλικρινά, σε μερικές περιπτώσεις ντράπηκα για αυτά που διάβαζα –και δεν μιλάω φυσικά για απλή κριτική, αλλά για έντεχνη αποδόμηση συναδέλφων.
Όταν μιλάνε άνθρωποι που με την τέχνη τους μεγάλωσαν γενιές, καλώς ή κακώς πρέπει να ακούμε. Δεν σημαίνει ότι πάντα έχουν δίκιο –αρκεί να δει κάποιος τις απόψεις του Μίκη Θεοδωράκη για να καταλάβει ότι μερικές φορές μπορεί ακόμα και να διαφωνούν με τον εαυτό τους! Και όμως, υπήρξαν μουσικοί που τη μία εβδομάδα θεωρούσαν τον Θεοδωράκη ίνδαλμα και την επόμενη γεροξεκούτη (και το αντίστροφο).
Καλό είναι να ακούγονται πράγματα με τα οποία διαφωνούμε και καλό είναι να μάθουμε να τα αποδεχόμαστε, ειδικά όταν προέρχονται από άτομα όπως αυτοί οι κορυφαίοι και πρωτοπόροι για την Ελλάδα καλλιτέχνες. Το αν θα έπρεπε να εκφράσουν και την αντίθετη άποψη, απλά δεν μας αφορά. Αυτά αισθάνθηκαν, αυτά είπαν, τέλος.
Υ.Γ. Θυμάμαι στο «Αλλαγή με ακούς;» του ΚΥΡ, το οποίο όπως φαντάζεστε είναι συλλογή από γελοιογραφίες του ΚΥΡ από το 1981, που διάβαζα στις πρώτες σελίδες τον κορυφαίο γελοιογράφο να μονολογεί απορώντας τι θα κάνει τώρα που έφυγε η δεξιά και δεν θα έχει εύκολο υλικό. Κατέληξε στο, ε, τι να κάνουμε, θα κοροϊδεύω και τους άλλους. Ο ΚΥΡ όμως είναι γελοιογράφος και, εκτός από καθήκον να εξωτερικεύσει αυτό που αισθάνεται, είναι και η καθημερινή δουλειά του. Ίσως γι’ αυτό ο ΚΥΡ παραμένει κορυφαίος στο είδος του, ενώ άλλοι όπως ο Λαζόπουλος κατέρρευσαν.
Στην φωτογραφία, εικόνα από το αρχείο του ΚΥΡ https://i-kyr.gr/16/ Αν έχετε χρόνο, δείτε και τις υπόλοιπες γελοιογραφίες που έχει επιλέξει να ανεβάσει στο αρχείο του. Είναι απίστευτο πόσο επίκαιροι παραμένουν μερικοί καλλιτέχνες…
