γράφουν η Κατερίνα Χαρίση και ο Θάνος Καλαμίδας.
Εκείνη: Πρόσφατα έπεσα πάνω σε ένα άρθρο σχετικά με τις εκτρώσεις στην Ελλάδα. Ενώ ο αριθμός τους από ενήλικες γυναίκες έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, οι εκτρώσεις από έφηβες φαίνεται να έχουν αυξηθεί τόσο, που «εκτινάσσουν το μέσο όρο της Ευρώπης»- λέει το άρθρο. Δε θα σας κουράσω με τα νούμερα και τα ποσοστά. Όμως διαβάζοντας περισσότερα για το θέμα αποφασίζοντας να γράψω κάτι γι’ αυτό, θέλω να σταθώ σε κάποια σημεία που με προβλημάτισαν πάρα πολύ.
Το καλό με το διαδίκτυο είναι πως αν ξέρεις πού και πώς να ψάξεις, βρίσκεις τα πάντα. Το κακό είναι πως αν δεν ξέρεις, δε βρίσκεις τίποτα ή βρίσκεις εντελώς λάθος πληροφορίες- κι ακόμα χειρότερα: πέφτεις στην παγίδα που πέφτουν οι περισσότεροι νέοι κι άπειροι χρήστες, να ψάξεις ομάδες στα social media ή σε διάφορα forums …ομοιοπαθούντων. Κι εκεί θα τα δεις όλα.
Όλων των ειδών ειδήμονες κι επιστήμονες του κώλου, θεοσεβούμενοι αφοριστές, ανώνυμοι κριτές και συμβουλάτορες και η τραγική έλλειψη παιδείας στην Ελλάδα, όλα μαζί σε ένα. Φαντάζομαι τον εαυτό μου στη θέση μιας έφηβης που έχει μείνει έγκυος και φυσικά στην Ελλάδα του 2020 ΔΕΝ μπορεί να μιλήσει γι αυτό στους γονείς της, φυσικά και στην Ελλάδα του 2020 ΔΕΝ υπάρχει ενημέρωση στα σχολεία, και περιμένει από τέτοια αδιανόητα γκρουπ εγκληματικά αδαών να βρει λύση στο πρόβλημά της. Και τρέμω.
Έπεσα σε πολλά τέτοια φόρουμ, ομάδες, μπλογκ και δεν ξέρω για το τι να ανησυχήσω περισσότερο: Για την άγνοια των εφήβων ή για τους ξερόλες άσχετους;
Μία κοπελίτσα στα 16 της- γράφει κάπου, έχει μείνει έγκυος (μάλλον! Δεν είναι και σίγουρη, αλλά και πώς να είναι; Στον πλανήτη της δεν υπάρχουν τεστ εγκυμοσύνης) και θέλει να μάθει πώς να κάνει έκτρωση χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών της. Προσέξτε, το κοριτσάκι δεν μπαίνει καν στη διαδικασία να σκεφτεί, να αναρωτηθεί, να ρωτήσει- έστω κι εκεί μέσα- το πώς θα μπορούσε να το πει στους γονείς της. Είναι ένα σενάριο που δε θα παίξει ποτέ. Αυτό που θέλει- ΑΝ τελικά είναι έγκυος ( ! ) , είναι να της πει κάποιος πού να πάει για να το ρίξει, χωρίς να το μάθει κανείς- κάτι που είναι ΚΑΙ παράνομο.
Κάποιος Ανώνυμος, αφήνει σε σχόλιο ένα κινητό τηλέφωνο και της λέει ότι κάποια στιγμή είχε το ίδιο πρόβλημα με την κόρη του ( ; ), ας επικοινωνήσει μαζί του να την πάει αυτός σε έναν γιατρό που δεν κάνει ερωτήσεις και που δε θέλει συγκατάθεση (λες και τη συγκατάθεση τη θέλει ο γιατρός για κορνίζα, δεν την απαιτεί ο νόμος) και θα ξεμπερδέψει όμορφα κι απλά.
Σε άλλο τώρα, μια 17χρονη μένει έγκυος από τον 25χρονο σύντροφό της και κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου δηλώνουν στους γονείς τους ότι το παιδί ΘΑ το κρατήσουν. Οι γονείς της κοπέλας αρχικά σκέφτονται μόνο το πώς θα κλείσουν τον εγκληματία φίλο της στη φυλακή, πιέζοντας τη μάλιστα όχι μόνο να κάνει έκτρωση, αλλά και να πει ψέματα ότι την αποπλάνησε, την ξεγέλασε, την κορόιδεψε, την απείλησε, οτιδήποτε τελοσπάντων.
Αγνοούν το γεγονός ότι τα παιδιά αυτά έχουν σχέση εδώ και αρκετούς μήνες, κι αντί να αναρωτηθούν γιατί να μην το γνωρίζουν εξαρχής και γιατί η κόρη τους να αναγκαστεί να κρύψει αυτή τη σχέση από κείνους, κοιτούν μόνο το πώς δε θα γίνουν ρεζίλι στη γειτονιά. Αγνοούν το γεγονός ότι η κόρη τους ναι μεν είναι 17, αλλά τα 17 έχουν τεράστια απόσταση από τα 15, όπως έχουν κι από τα 12 και ναι, μια κοπέλα στα 17 με την κατάλληλη βοήθεια και υποστήριξη μπορεί να γίνει όχι απλώς μάνα, αλλά και μια καλή μάνα μάλιστα. Το αποτέλεσμα αυτής της υπόθεσης ήταν τα παιδιά να φύγουν (να διωχτούν συγκεκριμένα) από τα σπίτια τους, και να το περάσουν μόνα τους όλο αυτό- όλο το φόβο και την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια και την κατάκριση, για κάτι που μπορεί να τους έτυχε χωρίς να το θέλουν, αλλά προς τιμήν τους είχαν την ωριμότητα να αναλάβουν ολοκληρωτικά την ευθύνη.
Τι να πω για το 16χρονο που δεν είναι σε θέση να μπορεί να μάθει αν είναι έγκυος ή όχι; Τι να πω για τον τυχαίο Ανώνυμο που άφησε το παραπάνω σχόλιο; Τι να πω για τον γιατρό – τους γιατρούς- που όντως κάνουν παράνομα εκτρώσεις σε έφηβες χωρίς να το ξέρουν οι γονείς τους; Τι να πω για τους γονείς, που στην Ελλάδα του 2020, τα παιδιά δεν μπορούν να μιλήσουν για τίποτα σημαντικό- ΤΙΠΟΤΑ σημαντικό με τους γονείς τους, γιατί ΑΚΟΜΑ λειτουργούμε με μια προπολεμική νοοτροπία του τελευταίου κατσικοχωριού στα κορφοβούνια, δεκαετίες πριν; Τι να πω για τα σχολεία; Γι αυτά τα σχολεία στα οποία βασιζόμαστε ώστε τα παιδιά μας να ανοίξουν τα μυαλά και τα μάτια τους;
Προσωπικά πιστεύω πως κανείς μας δε νιώθει ποτέ πραγματικά έτοιμος να αποκτήσει παιδί. Πάντα κάτι περιμένουμε να αλλάξει- περιμένουμε τη σταθερή δουλειά, το μεγαλύτερο εισόδημα, το σπίτι με το επιπλέον δωμάτιο, την καλύτερη, ποιοτικότερη ζωή. Δεν ξέρω αν αυτό είναι σωστό ή λάθος και ειλικρινά θαυμάζω όσους λένε με την καρδιά τους ότι θέλουν να γίνουν γονείς και το πιστεύουν. Μα για τους περισσότερους είναι κάτι που το θέλουν και το φοβούνται ταυτόχρονα- πόσο μάλλον με τη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα.
Δεν ξέρω αν η έκτρωση είναι η λύση, αν δεν υπάρχει άλλη λύση. Δεν ξέρω αν έχουμε δικαίωμα να εμποδίσουμε μια ζωή να γεννηθεί. Δικαίωμα ποιανού; Δικό μας; Προσωπικό; Ηθικό; Πρακτικό; Είναι δικαίωμα του καθενός να μη θέλει να κάνει παιδιά. Ίσως να μην μπορεί να τα φροντίσει. Ίσως να νομίζει ότι μπορεί, αλλά δεν μπορεί. Άλλο τόσο είναι δικαίωμα αυτής της μικροσκοπικής ζωής που δεν έγινε ακόμα ζωή, να μη θέλει να καταδικαστεί με δυο γονείς (ή έναν) ακατάλληλο, ανώριμο, κακό, επικίνδυνο. Πραγματικά δεν έχω απάντηση.
Όμως όλα θα ήταν πολύ διαφορετικά, πολύ διαφορετικά, αν τα παιδιά είχαν την κατάλληλη ενημέρωση πάνω στη σεξουαλικότητα, την προφύλαξη, το ενδεχόμενο της εγκυμοσύνης. Αν τα παιδιά είχαν υγιείς και άρτιες σχέσεις με τους γονείς τους πάνω απ’ όλα, και μπορούσαν να στραφούν σε αυτούς από την αρχή. Αν είχαν επιλογή.
& Εκείνος: Παρόλο ότι έχω αρθρογραφήσει – και μάλλον αρκετά – στο παρελθόν για το θέμα έκτρωση και δη τις εφηβικές εκτρώσεις, αισθάνομαι λίγο …περίεργα όταν γράφω γι αυτό. Και όχι, δεν μου έτυχε “ατύχημα” όταν ήμουν έφηβος – αν και όπως πολλοί της γενιάς μου ήμουν άσχετος με το τι σημαίνει προφύλαξη – ούτε ξέρω τι γινόταν στον ευρύτερο κύκλο μου μιας και για την γενιά μου κάτι τέτοια θέματα εθεωρούντο ταμπού και προσκαλούσαν στίγμα που άφηνε βαθιές πληγές.
Τώρα όμως με τρομάζει, με πανικοβάλλει. Αλλά πάλι δεν είμαι έφηβος. Τώρα ξέρω τι σημαίνει να έχεις παιδί, να μεγαλώνεις παιδί και επίσης ξέρω και τις δυσκολίες επιβίωσης της μεταεφηβικής μετασχολικής περιόδου. Και θα ήταν ανόητο αν μπορούσα να πω με σιγουριά πως θα αντιδρούσα αν βρισκόμουν εγώ μπροστά στο δίλημμα έκτρωση ή μη, για δικό μου παιδί.
Από την άλλη όμως εγώ είμαι …άντρας. Έχοντας ζήσει μια έντονη ζωή που συμπεριλαμβάνει ταξίδια σε ονειρικά μέρη και κινηματογραφικές περιπέτειες, θεωρώ την πιο συγκλονιστική στιγμή της ζωής μου, τη γέννηση της κόρης μου που ήμουν μαζί με την μαιευτήρα και μάλιστα είχα το θράσος και να βοηθήσω. Αυτό όμως δεν σημάνει ότι ξέρω τι σημαίνει να …κάνω παιδί. Να “κουβαλάω” μέσα μου μια άλλη ζωή για εννέα μήνες. Να τρώω και αναπνέω για έναν άλλον άνθρωπο για εννέα μήνες. Κι αυτό κάνει τη γυναίκα όχι απλά υπεύθυνη άλλα και αποκλειστικά γνωρίζων του τι σημαίνει αυτή η καινούργια ζωή πολύ πριν ο άντρας το δει. Με ένα περίεργα βιβλικό τρόπο, το κάθε παιδί είναι κομμάτι από το πλευρό της …Εύας. Όσο για μένα, τον άντρα, ξέρω τι σημαίνει να έχω παιδί, όχι το να κάνω παιδί κι αυτό κάνει την διάφορα συγκλονιστικά μεγάλη.
Επίσης αυτό ακριβώς κάνει την γυναίκα αποκλειστικό υπεύθυνο στην απόφαση να το κρατήσει ή όχι. Ακόμα και η ακαδημαϊκή συμφωνία μου ότι η έκτρωση επιβάλλεται για παιδιά με πολύ σοβαρές ασθένειες είναι τελείως …ακαδημαϊκή και υπάρχουν όχι εκατοντάδες αλλά εκατοντάδες χιλιάδες παραδείγματα παιδιών που έχουν γεννηθεί με υποτίθεται “δολοφονικές” αναπηρίες και όχι μόνο επιβίωσαν αλλά θριάμβευσαν στη ζωή τους.
Η ευθύνη μιας τέτοιας απόφασης όμως απαιτεί και μια απόλυτα ενημερωμένη γυναίκα, αδιάφορα ηλικίας. Απαιτεί αντικειμενική και επιστημονική ενημέρωση κι όχι κατήχηση φανατικών θρησκόληπτων ούτε υπερσυντηρητικών γεροπαρθένων.
Αλλά και πάλι όλα αυτά είναι πολύ ακαδημαϊκά γιατί είμαι …άντρας. Περίεργη συζήτηση με πολλές συνισταμένες που καλά θα κάνω να την αφήσω στην Κατερίνα κι εγώ να περιοριστώ – όπως θα έπρεπε να κάνουν οι περισσότεροι άντρες – στο να ακούσω και να προσπαθήσω να νιώσω.
