γράφουν η Κατερίνα Χαρίση και ο Θάνος Καλαμίδας.

Εκείνη

Ένα παιδί 7-8 χρονών μπορεί μια χαρά να περάσει το δρόμο. Γιατί να μην μπορεί; Το να μάθει ότι το δρόμο τον διασχίζουμε από τη διάβαση κι όταν το ανθρωπάκι είναι πράσινο, μπορεί να το μάθει πάρα πολύ καλά από το νηπιαγωγείο ακόμα.

Ένα παιδί 7-8 χρονών που μένει κοντά στο σχολείο του, ξέρει και το δρόμο για το σπίτι του. Θα μπορούσε να πηγαινοέρχεται μόνο του.

Αυτό βέβαια προϋποθέτει και άλλα πράγματα εκτός από τις ικανότητες του παιδιού: Οι οδηγοί να οδηγούν σωστά, συνειδητά, ανθρώπινα, νόμιμα, με ασφάλεια.

Αλλά ένας οδηγός μόνος του δε φτάνει. Πρέπει και οι υπόλοιποι να κάνουν το ίδιο, να σέβονται τα φανάρια, τις διαβάσεις, τους υπόλοιπους οδηγούς, τους ποδηλάτες, τους πεζούς.

Αλλά ούτε κι αυτό φτάνει.

Γιατί για να γίνουν τα παραπάνω, πρέπει σίγουρα όλα τα φανάρια να λειτουργούν, οι διαβάσεις να είναι ευδιάκριτες, τα πεζοδρόμια να χωράνε τους πεζούς – αρκετούς πεζούς, μανάδες με καρότσια, τυφλούς, ΑΜΕΑ, φιλόζωους με τα σκυλιά τους, κι όχι να χρησιμεύουν ως πάρκινγκ για μηχανάκια, μηχανές, αυτοκίνητα, ενίοτε κι ολόκληρα φορτηγά.

Αλλά κι αυτό προϋποθέτει χώρους να παρκάρουν όλοι αυτοί και συνεπώς μια πολιτεία που έχει μεριμνήσει.

Τα μαγαζιά να μην απλώνουν τραπεζάκια ως έξω το δρόμο, αναγκάζοντας πεζούς να κατεβαίνουν στο δρόμο για να περάσουν, αυξάνοντας τον κίνδυνο ατυχήματος, καθυστερώντας ίσως την κυκλοφορία αφού υποτίθεται πως μετά οι οδηγοί θα πρέπει να οδηγούν πιο αργά.

Τα σκουπίδια να μαζεύονται στην ώρα τους και να μην ξεχειλίζουν ως τη μέση του δρόμου.

Αλλά κι αυτό προϋποθέτει ότι όλοι θα κάνουν τη δουλειά τους σωστά και καθημερινά.

Που κι αυτό προϋποθέτει ότι είναι ευχαριστημένοι (έστω) με τη δουλειά που κάνουν και δε χρειάζεται να μην την κάνουν.

Λέμε τώρα.

Μια κοινωνία είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Όπως και το ανθρώπινο σώμα. Αν και το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται λιγότερα από 60 θρεπτικά συστατικά για να είναι υγιές, οι αρρώστιες που υπάρχουν (και που τις γνωρίζουμε) είναι χιλιάδες.

Αν υπάρχει έλλειψη μιας μόνο βιταμίνης, μπορεί να προκύψουν εκατοντάδες παθήσεις.

Αν λοιπόν ένα από τα παραπάνω δεν ισχύει, τότε οι πεζοί δεν περνούν τους δρόμους μόνο από τις διαβάσεις, μιας κι εκεί είτε θα υπάρχει κάποιο παρκαρισμένο αυτοκίνητο, είτε σε άλλες περιοχές οι διαβάσεις απέχουν πολύ η μία από την άλλη, είτε αλλού δεν φαίνονται, είτε απλά οι πεζοί δεν τους δίνουν σημασία γιατί πάντα κάποιος ηλίθιος θα περάσει με κόκκινο έτσι κι αλλιώς.

Οι πεζοί θα περάσουν από όπου βρουν. Εσύ θέλεις σα γονιός και δάσκαλος να διδάξεις το σωστό στα παιδιά σου από το νηπιαγωγείο ακόμα, αλλά βγαίνοντας από το σχολείο ή το σπίτι ξέρεις ότι αυτά που τους μαθαίνεις δεν έχουν εφαρμογή εκεί έξω. Κίνδυνος – Ασφάλεια, σημειώσατε πάντα 1.

Τα μηχανάκια θα χωθούν για να περάσουν γρήγορα ανάμεσα στα αυτοκίνητα, μιας και οι οδηγοί αυτοκινήτων φαίνεται να αγνοούν τα δίτροχα (και τα δίποδα). Το ίδιο ίσως και οι ποδηλάτες. Ίσως πιο ασφαλείς να ήταν οι ποδηλάτες και οι πεζοί αν κυκλοφορούσαν μόνο στα πεζοδρόμια.

(Αλλά δεν υπάρχει χώρος έτσι κι αλλιώς. Πού θα παρκάρουν όλοι οι υπόλοιποι;)

Μα κι όλα να αυτά να υπήρχαν, πάλι θα έπρεπε όλοι να ξέρουν να κυκλοφορούν.

Ξέρουν;

Το παιδί των 7-8 χρονών ξέρει πάρα πολύ καλά να ξεχωρίζει τα φανάρια, πότε πρέπει να περάσει και πότε όχι, τις διαβάσεις, ακόμα και κάποια βασικά σήματα.

Αυτό όμως δεν είναι αρκετό για να περάσει το δρόμο.

Έστω κι έναν. Με φανάρι και διάβαση. 

Από την άλλη, είναι πάρα πολλά τα 15χρονα που ΔΕΝ ξέρουν να ξεχωρίζουν σήματα και δε δίνουν καμιά σημασία στα φανάρια, και κυκλοφορούν με αυτά τα πατίνια που τα παίρνεις και τα αφήνεις όπου να ΄ναι ακόμη και ανάποδα στο δρόμο. Αυτό κάτι σημαίνει. Τα παιδιά δεν είναι ηλίθια, αλλά δεν εκπαιδεύονται σε πολύ βασικά πράγματα. Ποιος χέστηκε για το θεώρημα του Φερμά; Μπορεί το παιδί μου να βγει με τα φιλαράκια του και να γυρίσει σπίτι;

Κάποια στιγμή μιλούσα με γνωστό που ο γιος του έφυγε στο εξωτερικό για σπουδές. Του το επέτρεψε μετά από ομηρικούς καβγάδες, ψεύτικα καρδιακά επεισόδια, απειλές αποκλήρωσης και τα σχετικά νεοελληνικά γονεϊκά.

«Είναι 23 χρονών. ΔΕΝ μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνος του.»

Εκείνος στα 23 του είχε ήδη οικογένεια. Και του το είπα.

«Δεν είναι το ίδιο. Τα παιδιά σήμερα δεν ξέρουν να κάνουν πάρα πολλά πράγματα.»

(Ποιος φταίει γι’ αυτό; Είμαστε ασφυκτικοί απέναντι στα παιδιά μας και ταυτόχρονα απαιτούμε από αυτά να συμπεριφέρονται ως ενήλικες. Γουάτ;)

Κι ίσως όλα να ξεκινάνε από το ότι έχεις εφτάχρονα κι οχτάχρονα απολύτως ικανά να πηγαινοέρχονται μόνα τους στο σχολείο, αλλά δεν τα αφήνεις. Κι έχεις δίκιο, αν ζεις στην Ελλάδα. Γιατί ποιος θα τους το μάθει; Και πού θα εφαρμόσουν τα όσα προσπαθούν να μάθουν; (Ποιος θα το ρισκάρει;)

Η παιδεία και ο πολιτισμός δεν είναι μόνο θρανία και χαρτιά.

Παιδεία και πολιτισμός είναι να ξέρεις να οδηγείς. Να ξέρεις να σταματάς. Να ξέρεις να περνάς το δρόμο. Να ξέρεις να φροντίσεις το κατοικίδιό σου. Να πετάς τα σκουπίδια σου. Να μπορείς να πας μόνος σου στο σχολείο. Να κάνεις τη δουλειά σου. Να σέβεσαι τη ζωή. (Γενικά και ειδικά: Των άλλων, τη δική σου.)

Αν η παιδεία και ο πολιτισμός ήταν μετρήσιμα, τι θα έπαιρναν οι Έλληνες από το 0 ως άριστα το 10;

Έλα ντε.

& Εκείνος

Πριν από οκτώ χρόνια ήμουν στην Ελλάδα και σε μια προσωπική περιπατητική περιήγηση αναμνήσεων, βρέθηκα στο Παγκράτι ψάχνοντας τα παιδικά μου χρόνια. Είχα βγει από τη Μεσολογγίου και περπατούσα προς τη πλατεία του Νέου Παγκρατίου ψάχνοντας στα γκρίζα κτίρια τις αναμνήσεις μου όταν ξαφνικά αισθάνθηκα περισσότερο παρά άκουσα το τσιριχτό των φρένων ενός αυτοκινήτου.

«Βρε τρελέ, που πας. Μπες μέσα αμέσως πριν σκοτωθείς.»

Η συνάντηση ήταν τελείως συμπτωματική, η φίλη μου γύρναγε από τη δουλειά της, και από ότι μου είπε με είδε όχι γιατί ήξερε ότι ήμουν εγώ αλλά γιατί δεν μπορούσε να καταλάβει τι έκανε αυτός ο …τρελός στη μέση του δρόμου. Η εξήγηση μου ότι ήμουν σε διάβαση πεζών ΔΕΝ θεωρήθηκε λογική και απορρίφθηκε αυτοστιγμεί εν μεταξύ γέλιων και της υπόδειξης: που νομίζεις ότι είσαι;

Κι όμως στην Ελλάδα μεγάλωσα. Δε μεγάλωσα σε καμία Φινλανδία, Ολλανδία ή Δανία. Στην Ελλάδα των παραβάσεων. Στην Ελλάδα που κάποιος θα παρκάρει για …ένα λεπτάκι και θα κλείσει όλη την κυκλοφορία στη λεωφόρο, στην Ελλάδα που ο άλλος παρκάρει σε θέση ΑΜΕΑ, στην Ελλάδα που δεν σέβεται την διάβαση πεζών ακόμα κι όταν βλέπει ότι παιδάκια περιμένουν να περάσουν απέναντι. Στην Ελλάδα που ο οδηγός μαθαίνει πρώτα να κορνάρει και μετά που είναι το φρένο. Σε αυτήν ακριβώς την Ελλάδα.

Κι όμως εγώ σέβομαι τις διαβάσεις πεζών, ποτέ δεν θα διπλοπαρκάρω για …ένα λεπτάκι, ούτε θα μου περάσει από το μυαλό να παρκάρω σε θέση ΑΜΕΑ, που πάντα βάζω ζώνη ασφαλείας ακόμα κι όταν είμαι επιβάτης στο πίσω κάθισμα και που δεν μου πέρασε ποτέ από το μυαλό να οδηγήσω μηχανή χωρίς κράνος ή στο …πεζοδρόμιο. Αυτό ισχύει και για τους περισσοτέρους Έλληνες που ξέρω και ζουν στο εξωτερικό.

Άρα η παρανομία δεν είναι ούτε γενετική ούτε κληρονομική είναι …εκπαιδευμένη. Είναι εκπαιδευμένη από τον πατέρα που κορνάρει στον πεζό που «τόλμησε» να πατήσει σε διάβαση πεζών και από την μάνα που διπλοπαρκάρισε ένα λεπτάκι μπροστά από την τράπεζα κλείνοντας όλη την λεωφόρο. Είναι εκπαιδευμένη από μια ολόκληρη κοινωνία που έχει κάνει την παρανομία μαγκιά και κοινωνικά αποδεκτή. Γιατί …σιγά μην κλέψω την εφορία, εγώ θα πληρώσω τα σπασμένα των άλλων;

Κάπως έτσι και ευτυχώς για την σωματική μου ακεραιότητα, εγώ ΔΕΝ κυκλοφορώ στην Ελλάδα.