γράφει ο Νίκος Γκίκας.
Στα τέλη του ’80, στη Θεολογική σχολή του ΑΠΘ υπήρχε το εξαιρετικό σύγγραμμα του καθηγητή Δ. Τσάμη “Το Γεροντικόν του Σινά” που διακονούσε τη ζωή ασκητών και παράλληλα το “Μητερικόν” με αντίστοιχα θέματα άσκησης στην έρημο. Χρόνια μετά η κατάληξη του «ον», διανθισμένη με κάτι από μαντζούνια ΠΟΠ του Άγιου Όρους βρίσκεται στο προσκήνιο της καθημερινότητας.
Με αίγλη υπερκόσμια, ενός α-νοητού σημαινόμενου. Η δελεαστική αυτή κωδικοποίηση της μεταφοράς του “ον” επιδιώκει να διαμορφώσει πράξεις και συνειδήσεις. Όχι για να υποδείξει έναν ασκητικό τρόπο διαβίωσης στη μεταμνημονιακή εποχή, παρά για να προσφέρει μια άνωθεν θεραπεία και ευεξία. Την αίγλη λοιπόν της κατάληξης “ον” λαμβάνουν σκευάσματα διατροφής, φαουστικής νεότητας, σαμπουάν και “κορδέλες” δια πάσαν νόσο. Μια ματιά στους μεσημβρινούς τηλεασκητές είναι ενδεικτική. «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι».
Το κύριο όμως προϊόν αυτών των ελευθερόφρονων ασκητών, ακούει στο όνομα “σαγηνευτικόν”. Παρότι αόρατο και άχρονο, προσφέρεται στο καλλωπιστικό περιτύλιγμα του μειονεκτικού ατομικού μεγαλοϊδεατισμού. Μολονότι τετριμμένο, αποζητά εναγωνίως κύρος στην αποστολή του γένους, σε προρρήσεις γερόντων και σε υποτιθέμενες άνωθεν μοναδικές επιστολές και χειρόγραφα στα άδυτα του Όρους. Προϊόν πασών των αφελών, που ματώνει και αγωνίζεται για την πατρίδα, τη θρησκεία και οτιδήποτε προσφέρει συγκινήσεις χρονιάρες μέρες που είναι. Προϊόν των απανταχού δημαγωγών που εκμεταλλεύονται την εντροπία της εποχής τους, εφευρίσκοντας ζιζάνια, σπίλους προς εξολόθρευση. Αλλά το κοινό δεν το παίρνει απλά από ζήλο ή από κουταμάρα, παρά από ένα υποτακτικό αυτοματισμό, που εξυπηρετεί ασυμβίβαστες αντιφάσεις και καλύπτεται από συνθήματα και παρόλες προς στιγματισμό. Οι κακοί ξένοι, το ξανθό γένος, εμείς και οι άλλοι.
Είναι το αιώνιο δράμα του τόπου, από την εποχή του Αριστοφάνη, με τη συμμετοχή και ευθύνη του λαού βέβαια. Όσο μάλιστα λιγότερο αναπτυγμένη η πολιτική κουλτούρα και όσο πιο απαίδευτος ο νους, τόσο μεγαλύτερη η διάσταση του φαντασιακού, της ιδεοποίησης και αντίστοιχα η απουσία του ορθού λόγου. Και αν δεν φαίνεται τι κάνει το προϊόν αυτό, αναλογιστείτε πως θωπεύει τους μύχιους πόθους και τα αρχέγονα ένστικτα του άγχους, αναμοχλεύοντας τους οικονομικούς, κοινωνικούς και εθνικούς φόβους μιας κατηγορίας εύπιστων πολιτών, που αναζητούν άλλοθι για τα δεινά τους στους άλλους. Αλλά τις υπεραπλουστευτικές ιδιοτελείς κορώνες δεν τις πληρώνουν οι άλλοι. Οι γάιδαροι δεν πετάνε, αυταπατώνται μόνο.
