γράφει ο Δημήτρης Κοντογιάννης.
Είμαι σίγουρος ότι κάποια στιγμή στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης πετύχατε αναρτήσεις σχετικά με την «Τελευταία Μπλόφα», το βιβλίο από την Ελένη Βαρβιτσιώτη και τη Βικτώρια Δενδρινού που εξιστορεί τις διαπραγματεύσεις του 2015. Αυτό που σίγουρα δεν είδατε ήταν κάποια διάψευση σχετικά με το περιεχόμενό του. Δεν υπήρξε κάποια ανακοίνωση από τον ΣΥΡΙΖΑ ή το ΜέΡΑ25 που να διαψεύδει οτιδήποτε από όσα γράφονται, έστω και τυπικά για τα μάτια του κόσμου. Αυτό ειλικρινά μου φαίνεται αδιανόητο.
Παρά το ότι έζησα και εγώ όπως και εσείς εκείνες τις ημέρες με μεγάλη αγωνία, αφού ήταν σίγουρο ότι θα καθόριζαν το μέλλον σχεδόν όλων των ανθρώπων για τους οποίους νοιάζομαι, δεν μπορούσα να πιστέψω το μέγεθος της ανικανότητας των τότε κυβερνώντων αλλά και την τεράστια απόσταση που τους χώριζε από την πραγματικότητα.
Και όμως, δεν βρήκα κάποιο άρθρο στο left, στο tvxs, στην Αυγή ή στο κατά άλλα λαλίστατο Documento που να αμφισβητεί οποιαδήποτε λεπτομέρεια του βιβλίου.
Αυτό με τρομάζει.
Πάντα είχα στο μυαλό μου την πλειονότητα της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ ως άτομα με μειωμένες ικανότητες. Αλλά το επίπεδο της ανικανότητας που περιγράφεται δεν θα μπορούσα ποτέ να το φανταστώ. Πάνω από είκοσι φορές οι δανειστές περίμεναν κοστολογημένες προτάσεις από εμάς, ώστε να αποφευχθούν μέτρα όπως οι περικοπές στις συντάξεις και η αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά. Τελικά κάθε φορά αυτό που έπαιρναν στα χέρια τους δεν είχε ουσιαστική κοστολόγηση ενώ πολλές φορές ήταν απλά έκθεση ιδεών.
Για να το κάνω πιο λιανά: οι ΣΥΡΙΖΑίοι ήθελαν να μη κοπούν συντάξεις και να μην αυξηθεί ο ΦΠΑ εκεί που δεν έπρεπε. Είχαν δίκιο. Οι δανειστές μας συμφώνησαν, οπότε ζήτησαν από εμάς προτάσεις για να βρούμε τα απαιτούμενα λεφτά από κάπου αλλού. Εμείς αποτύχαμε σε αυτό πάνω από είκοσι φορές, σε μία μάλιστα περίπτωση τέσσερις απανωτές φορές μέσα σε ένα διήμερο όπου ξαναφέρναμε την ίδια ακριβώς πρόταση αλλά γραμμένη με διαφορετικό τρόπο. Τελικά αναγκάστηκαν οι δανειστές να μας δανείσουν άτομα που δεν ήταν εντελώς ανίκανα για να μας βοηθήσουν να συντάξουμε τις προτάσεις μας και να τους πιέσουμε για αλλαγές. Και αυτό δεν είναι ανέκδοτο. Είναι πραγματικότητα που δεν αμφισβητεί κανείς. Αυτό είναι τρομαχτικό.
Είναι τρομαχτική και η ευκολία με την οποία ο Αλέξης Τσίπρας άλλαζε άποψη ανάλογα με το ποιους είχε δίπλα του. Είχε τον Χουλιαράκη, τον μόνο που από ό,τι φαίνεται είχε ουσιαστική επίγνωση της πραγματικότητας; Συμφωνούσε με τον Χουλιαράκη. Είχε δίπλα του τον Τζανακόπουλο, ο οποίος δεν είχε τις απαραίτητες οικονομικές γνώσεις για να έχει άποψη σε θέματα διαπραγμάτευσης; Συμφωνούσε με τον Τζανακόπουλο. Είχε την Μέρκελ, η οποία προφανώς έβαζε το πολιτικό της συμφέρον πάνω από οτιδήποτε άλλο; Συμφωνούσε με την Μέρκελ. Αυτό γρήγορα έγινε κατανοητό σε όλους όσους είχαν συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις, αφού κάθε φορά που ο Τσίπρας άλλαζε δωμάτιο άλλαζε και άποψη. Φανταστείτε λοιπόν πόσο εύκολο θα ήταν για μια ξένη υπερδύναμη που γνωρίζει αυτό το παγκοσμίως γνωστό ελάττωμα να επηρεάσει την απόφαση του Τσίπρα σε κρίσιμα εθνικά θέματα, όπως π.χ. οι διαπραγματεύσεις για το όνομα μιας κοντινής χώρας.
Ακόμα τρομαχτικότερο είναι ότι, από ό,τι φαίνεται, ως χώρα δεν έχουμε σύγχρονη μέθοδο διαπραγματεύσεων. Εδώ και χρόνια υπάρχουν λογισμικά που μπορούν να προβλέψουν με εκπληκτική ακρίβεια την έκβαση διαπραγματεύσεων αλλά και να δείξουν τα σημεία όπου μπορούν να γίνουν παρεμβάσεις ώστε να υπάρξει καλύτερο αποτέλεσμα (διάσημος για αυτού του είδους τις προβλέψεις είναι ο Bruce Bueno De Mesquita, σύμβουλος της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Έργο του μπορείτε να βρείτε εδώ: https://www.amazon.com/Predicting-Politics-Bruce-Bueno-Mesquita/dp/0814250947). Για να λειτουργήσει ένας τόσο πολύπλοκος αλγόριθμος χρειάζεται δεδομένα όπως το κατά πόσο ενδιαφέρεται κάποιος για το αποτέλεσμα και πόσο για την προσωπική του προβολή. Π.χ. ένας λογιστής συνήθως ενδιαφέρεται κυρίως για την τελική έκβαση μιας διαπραγμάτευσης ενώ ένας δικηγόρος συνήθως έχει ως προτεραιότητα την προβολή του.
Σε μία πολύπλοκη πολύπλευρη διαπραγμάτευση όπως αυτή του 2015, με τους δανειστές να έχουν επικούς τσακωμούς μεταξύ τους και με κάθε χώρα της νομισματικής ένωσης να έχει διαφορετικά συμφέροντα αλλά και διαφορετικό ειδικό βάρος, το να υπεραπλουστεύοσουμε τα πράγματα και να κατεβούμε εντελώς απροετοίμαστοι θα ήταν καταστροφικό. Όπως καταλαβαίνετε, υπεραπλουστεύσαμε τα πράγματα και κατεβήκαμε εντελώς απροετοίμαστοι. Χαρακτηριστικά, υπήρχε στιγμή που ο Ολάντ και η Μέρκελ έκαναν φροντιστήριο στον Τσίπρα για το πώς λειτουργεί η Ε.Ε. ώστε να μπορεί να έχει επαφή με την πραγματικότητα.
Ακόμα πιο σημαντικό όμως από την έλλειψη βασικών γνώσεων του Τσίπρα ήταν το ότι πιστεύαμε πως οι Ευρωπαίοι θα υποχωρούσαν μπροστά στην περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από το Ευρώ. Προφανώς οι Ευρωπαίοι είχαν προετοιμαστεί από πριν και γνώριζαν ότι ενώ το 2012 ένα Grexit θα ήταν καταστροφικό για την Ευρωζώνη, το 2015 θα είχε αποδεκτές συνέπειες. Μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες των δύο συγγραφέων ήταν η αποκάλυψη του «Σχεδίου Β’» της Ευρώπης με αρκετές τρομαχτικές λεπτομέρειες. Είναι σαφές ότι αντίστοιχη πρόβλεψη δεν υπήρχε από την ελληνική πλευρά παρά μόνο σε θεωρητικό επίπεδο από μαντεψιές του Βαρουφάκη. Αυτό σήμαινε ότι το δυνατότερο χαρτί μας –ο εκβιασμός με έξοδο από το Ευρώ- όχι μόνο δεν υπήρχε, αλλά στην πραγματικότητα ήταν το δυνατό χαρτί της αντίπαλης πλευράς. Ακόμα χειρότερα, το «Σχέδιο Β’» προέβλεπε ότι πιθανότατα η Ελλάδα για να βγει από το Ευρώ θα αναγκαζόταν για νομικούς λόγους, έστω και προσωρινά, να βγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Φυσικά, για να ξαναγίνει δεκτή στην Ε.Ε. η Ελλάδα θα έπρεπε να μην υπάρξει βέτο από χώρες που είχαν επενδύσει στην ανθελληνική ρητορική και να αποδεχτεί τους όρους που θα έθεταν. Μιλάμε για κανονική αυτοκτονία.
Για εμένα όμως, το τρομαχτικότερο από όλα το διαπίστωσα αφού είχα τελειώσει το βιβλίο και είχε συμβεί προτού καν το ξεκινήσω.
Την «Τελευταία Μπλόφα» μου τη δάνεισε ένας φίλος, ο οποίος δεν έχει την καθημερινή ενασχόληση με την πολιτική που έχω εγώ. Όταν τον ρώτησα πώς του φάνηκε, η απάντηση ήταν «ε μωρέ, λες και δεν ξέρεις τον Τσίπρα και τον Βαρουφάκη». Διαβάζοντας το βιβλίο διαπίστωσα ότι, τουλάχιστον τον Τσίπρα, όντως δεν τον ήξερα.
Πώς γίνεται να μη γνωρίζει ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας ποιός είναι ο Τόμας Βίζερ; Κάθε απόφαση που λάμβαναν οι ηγέτες των κρατών της Ευρωζώνης έπρεπε να έχει προκύψει από μία πρόταση του Eurogroup, δηλαδή των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. Αυτό το μάθαμε όλοι μας από τις πρώτες κιόλας ημέρες της κρίσης. Λίγο πιο μετά, ακόμα και οι πιο άσχετοι από εμάς, μάθαμε ότι οι αποφάσεις του Eurogroup, προκύπτουν έπειτα από πρόταση του Euro Working Group, δηλαδή των τεχνοκρατών που πλαισιώνουν τους Υπουργούς Οικονομικών. Άρα ο πρόεδρος του EWG είναι ένα από τα σημαντικότερα άτομα στις διαπραγματεύσεις! Πώς γίνεται στα μισά του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας να αναρωτιέται ποιος είναι ο Τόμας Βίζερ; Ειδήσεις αυτός ο άνθρωπος δεν έβλεπε;;;
Ακόμα και μέχρι πρόσφατα, είχα την πεποίθηση ότι σε όλη αυτή την περίοδο ο Τσίπρας ασχολούνταν καθημερινά και πυρετωδώς με την κρίση, προσπαθώντας να βρει τρόπους και διπλωματικές οδούς για να καλυτερέψει την καθημερινότητα των Ελλήνων. Και δεν ήξερε τον Βίζερ;
Είχα λοιπόν καλύτερη εικόνα για τον Τσίπρα από αυτή που είχε ο φίλος που μου δάνεισε το βιβλίο, ο οποίος όμως μάλλον τον είχε καταλάβει καλύτερα. Ακόμα και άτομα όπως εγώ που ασχολούμαστε σχεδόν όλη μέρα με την πολιτική δεν είχαμε καταλάβει ποιος πραγματικά είναι ο Αλέξης Τσίπρας και η πραγματικότητα είναι χειρότερη από αυτή που είχα στο μυαλό μου. Αυτό ήταν το τρομαχτικότερο από όλα.
Αυτό το βιβλίο αναπόφευκτα θα το διαβάσουν και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και θα καταλάβουν αυτό που ήδη γνωρίζει όλος ο δυτικός κόσμος: ο Αλέξης Τσίπρας είναι εντελώς αναξιόπιστος. Με διαφορά πρώτη του προτεραιότητα είναι η προβολή του εαυτού του και μάλιστα σχεδόν με οποιοδήποτε κόστος. Όσο υπάρχει στο τιμόνι του ΣΥΡΙΖΑ, αποκλείεται να βρεθούν αξιόπιστες συμμαχίες εντός και εκτός Ελλάδος. Και μπορεί αυτό να βολεύει αφάνταστα τη Νέα Δημοκρατία η οποία θεωρεί ότι κόντρα σε έναν πολιτικά και οικονομικά στραγγαλισμένο Τσίπρα θα κάνει περίπατο στις επόμενες εκλογές, αλλά δεν βολεύει την Ελλάδα. Η Ελλάδα χρειάζεται κανονική πρόταση στην αντιπολίτευση και αυτό προϋποθέτει να μην υπάρχει περίπτωση να ξαναγίνει Πρωθυπουργός ο Αλέξης Τσίπρας.
Υ.Γ. Το ότι ο Αλέξης Τσίπρας έφερε από μόνος του το Σκοπιανό στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ως αντάλλαγμα θα ήταν αρκετό σε κάποια άλλη χώρα για να σταματήσει αυτός ο άνθρωπος να ασχολείται με την πολιτική. Εδώ παραμένει το καλό παιδί και ο πεφωτισμένος ηγέτης.
Υ.Γ.2 Τουλάχιστον ο Τσίπρας, με τις όποιες ικανότητές του, έκανε με το πιστόλι στον κρόταφο την στροφή στον ρεαλισμό και κατάφερε κάπως να φέρει μία συμφωνία. Ο Βαρουφάκης, πώς εξελίχθηκε ως άτομο και τι γνώσεις κέρδισε από όλη αυτή τη διαδικασία;
