Μέσα σε δυο μέρες και μέχρι να καταλάβουν τι γίνεται, να ειδοποιήσουν κάποιον να κοιτάξει το ταβάνι και μετά τη δεξαμενή, όλο το διαμέρισμα έμοιαζε να σαπίζει. Κομμάτια σοβάς ποτισμένα στο πετρέλαιο έπεφταν σε όλο το σπίτι και η μυρωδιά ήταν τέτοια που έκανε το συγκεκριμένο διαμέρισμα στο τριώροφο αδύνατο να κατοικηθεί αλλά και τα άλλα δυο διαμερίσματα στους δυο από κάτω ορόφους προβληματικά. Το ένα μάλιστα είχε και μικρά παιδιά. Τρεις οικογένειες μετακόμισαν αυτοστιγμεί και με όλους τους γείτονες να έχουν τρομοκρατηθεί στην είδηση ενός κτιρίου ποτισμένου πετρέλαιο και την πιθανότητα φωτιάς. Ο φίλος μου, ιδιοκτήτης του επάνω διαμερίσματος και στην ταράτσα από πάνω του σε ένα πλυσταριό η δεξαμενή που τρύπησε, θεωρήθηκε αυτομάτως υπεύθυνος και αυτός που τέλος πάντων πρέπει να λογοδοτήσει και να πληρώσει το λογαριασμό και τα σπασμένα.

Η ιστορία που σας γράφω είναι προ μνημονίων και ο φίλος μου είχε καλή δουλειά, αλλά πιο σημαντικό, είχε και οικονομίες. Ήταν μάλιστα από εκείνες τις καλές περιόδους που όλοι γινόντουσαν πλούσιοι στο χρηματιστήριο. Μέσα σε ένα μήνα δεν είχε μείνει τίποτα. Μάλιστα είχαν μπει και γραμμάτια και είχαν ανταλλαγεί και μεταχρονολογημένες επιταγές. Σε πρώτη φάση και αφού η δεξαμενή αδειάστηκε από κάποιον …«ειδικό» υποτίθεται, χρειάστηκε ένας άλλος «ειδικός» με ειδικό αφρό που σιγούρεψε ότι δεν υπάρχει πιθανότητα φωτιάς και μετά ήρθε άλλος «ειδικός» για να γίνει απολύμανση και καθαρισμός. Όλα έξοδα του γνωστού μου. Δυο μήνες μετά οι κάτοικοι των άλλων δυο διαμερισμάτων επέστρεψαν ξεκινώντας μια διαμάχη με καυγάδες στους διαδρόμους και στην είσοδο, προσβολές και βρισιές που στη μια περίπτωση συμπεριλάμβανε εξώδικα και δικηγόρους για αποζημιώσεις. Οι «ειδικοί» επίσης συμβούλευσαν τον γνωστό μου να μετακομίσει οριστικά γιατί το πετρέλαιο είχε ποτίσει και το τσιμέντο στην οροφή είχε σαπίσει και εκτός από τη δηλητηρίαση υπήρχε πιθανότητα σταδιακά να αρχίσουν να πέφτουν κομμάτια. Η μόνη λύση – χρησιμοποιώ ακριβώς τις λέξεις που ο ίδιος μου έχει μεταφέρει – ήταν να αφήσουν το πετρέλαιο να κάνει τον “κύκλο” του, να στεγνώσει και φυσικά μετά να αντικατασταθεί όλη η οροφή σε ένα διαμέρισμα 85 τετραγωνικών.

Στο διάστημα μεταξύ του μαυρίζει η οροφή μέχρι πέφτουν κομμάτια σοβά και το ταβάνι στάζει, το 60% περίπου των όσων υπήρχαν μέσα, από έπιπλα μέχρι ρούχα και από κουζινικά μέχρι ηλεκτρονικά, καταστράφηκαν με τα υπόλοιπα σε κατάσταση άμεσης αντικατάστασης. Αλλά στο μεταξύ τελείωσαν και οι …οικονομίες. Τελείωσαν και οι «βοήθειες» και τα γραμμάτια με τις επιταγές έγιναν πολλά, συν τα εξώδικα που συνέχισαν να έρχονται από τον …κάτω όροφο. Το τραγικό στην ιστορία είναι ότι …κανένας δεν ξέρει πως ακριβώς συνέβει και κανένας δεν ξέρει ποιος φταίει.

Η δεξαμενή πραγματικά είχε πρόβλημα αλλά όταν αγόρασε ο γνωστός μου το διαμέρισμα η δεξαμενή ήταν εκεί, φορτωμένη με πετρέλαιο και κανένας δεν του είπε ότι ίσως θα έπρεπε να αντικατασταθεί ή δεν του έκοψε να το κοιτάξει μόνος του. Άλλωστε δεν ήταν ο μόνος που ζούσε στο τριώροφο. Ήταν σαν τις πρίζες, αφού είναι εκεί και δουλεύουν τι να κοιτάξεις;

Παράλληλα, αφού η δεξαμενή ανήκε και εξυπηρετούσε όλα τα διαμερίσματα γιατί αυτός θεωρήθηκε αυτόματα υπεύθυνος; Επειδή ήταν πάνω από το δικό του διαμέρισμα; Αυτό ξεδιαλύθηκε αργότερα σε δικαστική αίθουσα – δυστυχώς – αλλά αφού οι δικηγόροι είχαν πάρει μερίδιο από τις οικονομίες και τα δανεικά και βέβαια καμιά δικαστική απόφαση δεν θα σταματούσε ποτέ τους άλλους ιδιοκτήτες να κατηγορούν τον γνωστό μου σαν υπεύθυνο (αν και δικαστικά ήταν όλοι συνυπεύθυνοι) και φυσικά να του το δείχνουν με κάθε δυνατό τρόπο. Παρενθετικά η δικαστική απόφαση δεν έλεγε ότι ο γνωστός μου δεν είχε καμία ευθύνη, αυτό που έλεγε ήταν ότι αν είχε αυτός ευθύνη την ίδια ευθύνη είχαν και οι άλλοι συνιδιοκτήτες, άρα δεν μπορούσε να επιβαρυνθεί με αποζημιώσεις ειδικά προς αυτούς με τους οποίους μοιραζόταν τις ευθύνες. Φυσικά εκείνος με τα εξώδικα ξεκίνησε νέα …δικαστική μάχη ζητώντας αποζημίωση για την …υποτίμηση της αξίας του ακινήτου του. Εκείνος μάλλον είχε λεφτά για πέταμα σε δικηγόρους μιας και αυτές οι ιστορίες κρατάνε χρόνια και δεν είμαι καν σίγουρος αν έχει τελειώσει.

Από τότε έχουν περάσει – αν δεν κάνω λάθος – γύρω στα δεκαπέντε χρόνια. Ο γνωστός μου παρόλο ότι πάντα μιλάει και υπολογίζει πόσα χρειάζεται για την επιδιόρθωση του διαμερίσματος του, ζει πια στο ενοίκιο ξέροντας ότι έχασε το διαμέρισμα που είχε αγοράσει και μάλιστα το είχε αγοράσει μια περίοδο που στην Ελλάδα όλοι ήταν άνετοι και πλούσιοι με το χρήμα και τα διαμερίσματα παράλογα ακριβά. Η μεγαλύτερη ειρωνεία; Ακόμα πληρώνει ένα δάνειο που είχε πάρει τότε για κάποιες βελτιώσεις στο σπίτι. Περιττό να σας πω πόσο έχει αλλάξει αυτή η κατάσταση αυτόν τον άνθρωπο και τι ρόλο έπαιξε στην οικογένεια του. Και βέβαια με την επέλαση των μνημονίων και την σημερινή κατάσταση δεν υπάρχει καμιά λογική πιθανότητα να ξαναφτιαχτεί αυτό το διαμέρισμα ή πολύ κυνικά να ξαναφτιαχτεί αυτό το κτίριο με όλα τα διαμερίσματα ουσιαστικά μισοκατεστραμμένα και απαξιωμένα.

Αυτές είναι ιστορίες που όλοι λίγο-πολύ έχετε ακούσει, κάποιοι τις έχετε δει σε ανθρώπους του περιβάλλοντος σας και κάποιοι ελάχιστοι τις έχετε ζήσει και φυσικά η πρώτη σκέψη είναι για τον άνθρωπο που καταστράφηκε οικονομικά αλλά πάνω από όλα ψυχικά. Και μάλιστα η καταστροφή του όχι μόνο επηρέασε τις ζωές των γύρω του αλλά πολύ χειρότερα θα στιγματίσει ψυχικά και τις επόμενες γενιές μέσα στην ίδια την οικογένεια του. Αλλά μέσα από όλα αυτά τα πολύ ανθρώπινα συναισθήματα υπάρχει και η κυνική αλήθεια. Όλα έγιναν από ανθρώπινο λάθος. Δεν ήταν η τύχη, δεν ήταν η στιγμή, ούτε το μάτι, ήταν η αδιαφορία κάποιου, κάποιου άλλου η απληστία ή η φιλαργυρία. Ήταν η φτήνια κάποιου ή πιθανότητα κάποιος άλλος να έβαλε φθηνά υλικά. Ήταν ακόμα και η αδιαφορία όλων των ιδιοκτητών συμπεριλαμβανομένου και του γνωστού μου, να ελέγξουν την δεξαμενή για λόγους ασφαλείας όπως ελέγχεις τον ηλεκτρικό πίνακα πριν αγοράσεις ή νοικιάσεις ένα σπίτι ή έστω και για λόγους παράνοιας. Δεν μπορεί να έχεις ένα τόνο πετρέλαιο πάνω από το κεφάλι σου και να μην το ελέγξεις ποτέ. Στην ουσία όλη αυτή η καταστροφή ήταν δημιούργημα κάποιου, ήταν ανθρώπινο δημιούργημα και αποτέλεσμα ανθρώπινης αδιαφορίας. Τώρα πια, η καταστροφή είναι τέτοια που το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να μπουν μπουλντόζες, να ρίξουν όλο το κτίριο και να το ξαναχτίσουν από την αρχή. Ξέρω ότι κάποιοι σκέφτεστε άλλες λύσεις και κάποιοι πιο ειδικοί ίσως και να έχετε και προτάσεις, αλλά βαθιά μέσα σας όλοι ξέρετε ότι δεν υπάρχει λύση. Το κτίριο καταστράφηκε και πρέπει να γκρεμιστεί.

Αλλά το κτίριο πες ότι το γκρεμίζεις, τον Σαρωνικό πως θα τον γκρεμίσεις; Και με τι υλικά θα τον ξαναφτιάξεις; Αυτή την κηλίδα στο ταβάνι του Σαρωνικού πως θα την φτιάξεις;

Πριν από λίγο καιρό έγραψα ένα άρθρο για το νέφος και πως αντιδρούσαν οι Αθηναίοι στο νέφος την δεκαετία του ’80. Καθημερινές μετρήσεις, καθημερινές διαμαρτυρίες, μέχρι αλλαγές υπουργών και ανασχηματισμούς είχαμε για το νέφος. Σήμερα; Σήμερα σαν τις κατσαρίδες έχουμε προσαρμοστεί. Το νέφος αν και έχει εξαπλωθεί και στην Θεσσαλονίκη και δεν ξέρω και που αλλού, το έχουμε …συνηθίσει. Συνηθίσαμε να ζούμε με την μυρωδιά του πετρελαίου και το ταβάνι μαύρο να στάζει. Αυτοεκπαιδευτήκαμε στην δολοφονικά ανθυγιεινή βρώμα του νέφους και κανένας δεν μιλάει πια γι αυτό. Έγινε και το νέφος κομμάτι της καθημερινότητας μας που δεν το βλέπουμε πια.

Πόσα γλίτωσε αυτός που αγόρασε αυτήν την φτηνιάρικη δεξαμενή που έφερε τόση καταστροφή σε τόσους ανθρώπους και για τόσα χρόνια και πόσα κέρδισε ο τεχνίτης που την τοποθέτησε; Άξιζε μερικά δεκάρικα (γιατί δεν μπορεί να ήταν περισσότερο από μερικά δεκάρικα) τόση συμφορά; Τι κέρδισε ο καπετάνιος του πλοίου που σκόρπισε όλο αυτό το θανατερό στον Σαρωνικό και τι είναι αυτό που ικανοποίησε τον πλοιοκτήτη και τους μετόχους της εταιρίας. Πόσα δεκάρικα κέρδισαν; Κι αυτά χωρίς να ασχοληθώ με τις διαδόσεις περί λαθρεμπορίου κλπ.

Ξέρετε, πάντα ήμουν αυτό που λένε περιβαλλοντολογικά ενημερωμένος και πάντα, από πολύ νέος είχα ανησυχίες και σκέψεις για το θέμα. Σε μικρότερη ηλικία συμμετείχα μάλιστα και σε πορείες ή κινήσεις για θέματα όπως είναι η ατομική ενέργεια ή το νέφος. Και παραδέχομαι ότι ανάμεσα σε αυτά υπήρξαν φόρες που το ενδιαφέρον μου άγγιζε τα όρια του γραφικού. Αυτό το βλέπω τώρα, όχι γιατί ωρίμασα ή διάβασα περισσότερο – αυτό μάλλον το είχα κάνει τότε που ήμουν νεότερος – απλά τώρα είχα την εμπειρία να ζήσω σε μια κοινωνία με περιβαλλοντολογική συνείδηση. Μέχρι τότε η γνώση μου και οι εμπειρίες μου ήταν επιφανειακές και αυτό ακριβώς τις έκανε γραφικές. Τώρα είχα την ευκαιρία να βιώσω τι σημαίνει να έχεις συνείδηση της σχέσης σου με το περιβάλλον και πως είναι υποχρέωση σου να το προστατεύσεις ακόμα κι από εσένα τον ίδιο.

Το γράφω συχνά, το έγραψα την Τρίτη που μας πέρασε αν δεν κάνω λάθος στην στήλη με την Κατερίνα, θα το γράψω πάλι μέχρι να το καταλάβουμε. Τίποτα δεν ζήλεψα από την Σκανδιναβία. Τίποτα απολύτως κι ας είναι η παιδεία τους τέλεια σε σχέση με την Ελλάδα και το σύστημα υγείας τους ουτοπία για τους Έλληνες, αυτό που ζήλεψα είναι ο τρόπος που αντιλαμβάνονται οι απλοί καθημερινοί Σκανδιναβοί τη σχέση τους με τη φύση και το πόσο την προστατεύουν δίνοντας της ακόμα και προτεραιότητα σε σχέση με τη δικιά τους βολή κι αυτό γιατί την βλέπουν σαν κομμάτι τους, μέρος τους. Η χώρα τους, η φύση, το περιβάλλον, δεν είναι έννοιες άυλες, αποκομμένες από αυτούς. Σαν να είναι οι άνθρωποι ένα μέλος του σώματος που λέγεται περιβάλλον, γη. Και αυτό δεν έχει όρια και σύνορα, ισχύει σε κάθε επίπεδο μόρφωσης, επαγγελματικής και οικονομικής κατάστασης, ιδεολογίας και πιστεύω. Βλέπεις τον κωλοφασίστα τον ναζιστή και τον χούλιγκαν να μαζεύουν το χαρτάκι από το δρόμο και να το βάζουν στα απορρίμματα ή να κρατάνε το αποτσίγαρο μέχρι να πλησιάσουν ένα από αυτά τα υπαίθρια τασάκια που υπάρχουν παντού για να το πετάξει και τρελαίνεσαι ρε γαμώτο.

Η Νορβηγία ήταν μια χώρα πολύ φτωχή, με μαγευτικά φιόρδ αλλά με μόνη οικονομία τον σολομό και το ξύλο. Ψαράδες και ξυλοκόποι. Σήμερα η Νορβηγία έχει εξασφαλίσει ακόμα και τα δισέγγονα της και λέξεις όπως οικονομική κρίση και ανέχεια δεν υπάρχουν στο λεξικό της. Φαντάζομαι όλοι ξέρετε το γιατί, άλλωστε όλοι ονειρεύονται να ανακαλύψουμε πετρέλαιο στο Αιγαίο και να γίνει η Ελλάδα η Νορβηγία της Μεσογείου. Την Δευτέρα που μας πέρασε στη Νορβηγία είχαν εθνικές εκλογές – αμφιβάλω αν ακούσατε τίποτα για το θέμα. Ξέρετε ποιο ήταν το κεντρικό θέμα συζήτησης; Αν θα πρέπει να συνεχίσουν οι εξορύξεις πετρελαίου ή αν θα έπρεπε να μπουν περιορισμοί και να σταματήσει η εξάπλωση της έρευνας στη Βόρειο Θάλασσα. Σαν να θέλουν να αυτοκτονήσουν ακούγεται, έτσι δεν είναι; Έτσι σκεφτήκατε! Ευτυχώς πολλοί Νορβηγοί δεν σκέφτονται έτσι, σκέφτονται την καταστροφή που κάνουν όλες αυτές οι εξορύξεις στο περιβάλλον και το γεγονός ότι οι σολομοί, αυτό που στήριξε και τάισε τους Νορβηγούς σε όλο το πέρασμα της ιστορίας τους, δηλητηριάζεται, πεθαίνει γιατί τα νερά μολύνονται από αυτές ακριβώς τις εξορύξεις που κάνουν πλούσια τα εγγόνια τους. Οι Νορβηγοί καταλαβαίνουν ότι κάνοντας πλούσια τα εγγόνια τους δολοφονούν το μέλλον των τρισέγγονών τους.

Αυτό που γίνεται στις Σκουριές στην Χαλκιδική δεν είναι επένδυση αλλά προκλητικό σκάνδαλο με οικονομικές και πολιτικές πλευρές που απαιτούν ιδιαίτερη ανάλυση. Στην ουσία το κράτος έχει χάσει οικονομικά και χρησιμοποιεί την «επένδυση» σαν κράχτη μπας και ξεπέσει κανένα κορόιδο να «επενδύσει» στη πτωχευμένη Ελλάδα δείχνοντας ότι ξεπουλάμε τα πάντα όλα όσο-όσο και χωρίς καμιά ηθική. Το Ελληνικό κράτος στην ουσία έχει μπει μέσα και στον «κράχτη» ήταν που επένδυσε τότε ο Αντωνάκης (ο πιο ανήθικος και διεφθαρμένος πολιτικός στην νεότερη ελληνική ιστορία) κι όχι τίποτα Καναδοί ξυλοκόποι. Τα όσα ακούγονται από τον Κούλη και τον Άδωνι, τα ΔΑΠιτάκια και τους πεντηκοστιανούς ΠΑΣΟΚους, όχι μόνο δείχνουν πόσο άσχετοι είναι σε θέματα περιβάλλοντος, πόσο ξεπουλημένοι και πόσο καιροσκόποι διψασμένοι για εξουσία είναι, αλλά δείχνουν και πόσο μισούν αυτήν τη χώρα. Είναι σαν τον τυπά που στέλνει εξώδικα στον γνωστό μου γιατί έσπασε η …κοινόχρηστη δεξαμενή και περιμένει και …αποζημίωση! Και το μισούν τονισμένο, γιατί μόνο αν μισείς αυτή τη χώρα δεν σε ενδιαφέρει το μέλλον της πέρα των όσων βλέπουν τα μάτια σου και οι δημοσκοπήσεις σου.

Αυτό δε που με έχει πραγματικά συνθλίψει και καταθλίψει είναι το επιχείρημα ότι εκεί ήταν από παλιά χρυσωρυχεία, από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έπαθε τίποτα τότε το περιβάλλον; Έτσι ρωτάνε δήθεν αθώα. Ναι ρε, οι μπουλντόζες και τα χημικά που χρησιμοποιούσαν οι σκλάβοι του Μεγάλου Αλέκου ήταν οικολογικά γι αυτό δεν έπαθε τίποτα η περιοχή. Είσαστε με τα καλά σας; Συγκρίνετε το ξίφος και το δόρυ με την ατομική βόμβα; Στις Σκουριές συμβαίνει μια οικολογική καταστροφή, βιβλικού χαρακτήρα που καμιά «επένδυση», κανένας «κράχτης επενδύσεων» και τίποτα κέρδη μετόχων δεν δικαιολογεί.

Αλλά αυτό με πονάει ρε γαμώτο με την σημερινή Ελλάδα, γι αυτό και φωνάζω συνέχεια ότι το πραγματικό μας πρόβλημα δεν είναι το οικονομικό, είναι κοινωνικό. Για να καταλάβουμε τι θα πει πείνα, τι θα πει ανεργία και τι θα πει στέρηση πρέπει να συμβεί σε μας τους ίδιους, δεν μας φτάνει να το διαβάσουμε, να το δούμε και να το ακούσουμε. Για να καταλάβουμε τι σημαίνει περιβαλλοντολογική καταστροφή πρέπει να σπάσει η δεξαμενή πετρελαίου μέσα στο σπίτι μας και να καταστραφεί η περιουσία μας κι εμάς και των γειτόνων μας. Και μετά – εδώ είναι η πιο μεγάλη πίκρα – κατηγορούμε και την άτιμη κοινωνία, που άλλους τους ανεβάζεις και άλλους τους ρίχνεις στα ξένα χέρια!

Αυτά μέχρι να καταλάβουμε ότι: αυτή τη γη που είμαστε κομμάτι της και μέλος της, δεν την έχουμε κληρονομήσει από τους προγόνους μας, αλλά την έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μας!

********************************

Αυτή τη Παρασκευή ο Θάνος Ραφτόπουλος μου κρατάει συντροφιά με θέματα αντιγραφών.

********************************

Στη φωτογραφία το …ταβάνι στις Σκουριές και στον Σαρωνικό. Αυτό που έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μας!

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε περισσότερα άρθρα του Θάνου Καλαμίδα!