Το άρθρο αυτό σε πρώτη ματιά εμφανίζεται να οδηγεί σε «ανατροπή» της, πολιτικά ανατριχιαστικής, ρητής επιταγής του Γ’ Μνημόνιου (ν.4336/14.8.2015), την οποία το καλοκαίρι του 2015 υπερψήφισε επίσης σύμπασα η μνημονιακή «αντιπολίτευση» και σύμφωνα με την οποία: Από 30.10.2015 οι αρμοδιότητες φορολογικού και τελωνειακού ελέγχου περνούν (πέρασαν) από το ΣΔΟΕ στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ). Μαζί τους περνούν επίσης οι 500 από τους 740 ελεγκτές και διοικητικούς υπαλλήλους του ΣΔΟΕ (οι πλέον «έμπειροι»), παίρνουν όμως «μαζί τους» στη ΓΓΔΕ για συνέχιση και ολοκλήρωση των ελέγχων, από το σύνολο των 39.500 υποθέσεων του ΣΔΟΕ – οι 36.000 περίπου από τις οποίες αφορούν φορολογικούς και τελωνειακούς ελέγχους – μόνο 4.020 «υποθέσεις» (αρχικά στο Μνημόνιο 3.500, στην πορεία προστέθηκαν άλλες 520): Oι υπόλοιπες δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις, ανάμεσα τους και η πλειοψηφία των εισαγγελικών εντολών ελέγχου, εγκαταλείπονται, μέχρι την ολική παραγραφή τους μέσα στα επόμενα 3-4 χρόνια, στα «ντουλάπια» ενός ΣΔΟΕ που δεν έχει πια αρμοδιότητες τέτοιων ελέγχων… Ο δε αριθμός 4.020 δεν είναι καν αριθμός υποθέσεων, καθώς όπως ρητά διευκρινίζεται στο ίδιο το κείμενο του Γ’ Μνημόνιου, «με τον όρο “υπόθεση” νοείται έλεγχος συγκεκριμένου φυσικού ή νομικού προσώπου». Δηλ. μέσα στους προηγούμενους μήνες πέρασαν από το ΣΔΟΕ στη ΓΓΔΕ όλα-όλα 4.020 ΑΦΜ φυσικών ή νομικών προσώπων, όταν μόνο η Λίστα Λαγκάρντ συμπεριλαμβάνει 2.062 τέτοια ΑΦΜ και η κάθε προς έλεγχο υπόθεση από μερικές δεκάδες έως και χιλιάδες ΑΦΜ.

Η συγκεκριμένη απίστευτη, αναλυτική και δεσμευτική πρόβλεψη του Γ’ Μνημόνιου είχε οδηγήσει σε – άκαρπες – απόπειρες να ανοίξω το θέμα σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συνεντεύξεις από το Σεπτέμβριο της προηγούμενης χρονιάς και, τελικά, στο άρθρο μου με τίτλο «Μαζικό «πλυντήριο»; Συνέπειες από τη μνημονιακή διάλυση του ΣΔΟΕ» (ΕφΣυν, 7.10.2015). Υπήρξε επίσης ο βασικός λόγος παραίτησης του Ειδικού Γραμματέα του ΣΔΟΕ (διορισμένου κατά τη διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) Παναγιώτη Δάνη, καθώς και αντικείμενο επανειλημμένων καταγγελιών, ιδιαίτερα της Ένωσης Εφοριακών Αττικής και Νήσων. Το επίδικο γίνεται εξαιρετικά σημαντικό από το γεγονός ότι, όπως επισημαίνουν στις ανακοινώσεις τους οι ίδιοι οι εφοριακοί και τελωνειακοί υπάλληλοι, στις υπό παραγραφή υποθέσεις που παραμένουν σ’ ένα ΣΔΟΕ χωρίς αρμοδιότητες φορολογικών και τελωνειακών ελέγχων, συγκαταλέγονται και όλες οι μεγάλες υποθέσεις εξοπλιστικών, οι μίζες και το «μαύρο» πολιτικό χρήμα, σχεδόν στο σύνολο τους υποθέσεις της προηγούμενης δεκαετίας. Όλες οι παραπάνω επισημάνσεις μέχρι σήμερα υπήρξαν «φωνές βοόντων εν τη ερήμω».

Το άρθρο 61 του ψηφισθέντος στις 27.7.2016 νόμου ορίζει για πρώτη φορά ότι: Πέρα από τα 4.020 υπό έλεγχο ΑΦΜ, επίσης όλες οι υπόλοιπες (περίπου 36.000) υποθέσεις φορολογικών και τελωνειακών ελέγχων μεταφέρονται μέσα στο επόμενο δίμηνο από τα «ντουλάπια» του ΣΔΟΕ στη ΓΓΔΕ. Εκεί καταγράφονται όλες ηλεκτρονικά – στη συζήτηση στη Βουλή δηλώθηκε ωστόσο ότι αυτό έχει ήδη συντελεστεί – με βάση σειρά κριτηρίων που ορίζονται στο άρθρο (συνεκτίμηση του βαθμού «επικινδυνότητας» της υπόθεσης από τα ηλεκτρονικά συστήματα ELENXIS ή ICIS του Υπουργείου Οικονομικών, την εντολή ελέγχου της Ειδικής Γραµµατείας του Σ.Δ.Ο.Ε., το αντικείµενο ελέγχου, την αιτία διενέργειας του ελέγχου από το Σ.Δ.Ο.Ε., τις ελεγχόµενες χρήσεις και τις ηµεροµηνίες παραγραφής της υπόθεσης, αν η υπόθεση προέρχεται από εισαγγελική παραγγελία, το στάδιο ελέγχου κ.α.) καθώς και επιπρόσθετων(;) κριτηρίων, που ο καθορισμός τους αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια του Υπουργού Οικονομικών. Η καταγραφή συμπληρώνεται με την εκτίµηση του τελευταίου χειριστή-ελεγκτή της κάθε µεταφερόµενης υπόθεσης για το βαθµό αξιολόγησης της σπουδαιότητάς της. Στη συνέχεια θα υπάρξει προτεραιοποίηση και επιλογή εκείνων των υποθέσεων μεταξύ των 36.000, που τον έλεγχο τους θα αναλάβει να ολοκληρώσει η ΓΓΔΕ. Οι έλεγχοι αυτοί θα ξεκινήσουν από το 2017. Για τους λόγους αυτούς παρατείνεται κατά 3 χρόνια η προθεσμία παραγραφής των κάθε είδους δικαιωμάτων του Δημοσίου για όλες τις υποθέσεις που μεταφέρθηκαν ήδη ή θα μεταφερθούν από το ΣΔΟΕ στη ΓΓΔΕ μέσα στο επόμενο δίμηνο.

Ως εδώ θα μπορούσε να πει κανείς ότι επιχειρείται να διορθωθεί – προφανώς βεβαίως με τη συγκατάθεση των δανειστών, που το καλοκαίρι του 2015 συνέγραψαν το Μνημόνιο και τη σχετική πρόβλεψη – το «μαζικό πλυντήριο» χιλιάδων υποθέσεων που το Γ’ Μνημόνιο εγκατέλειπε προς παραγραφή στα «ντουλάπια» του ΣΔΟΕ.

Είναι όμως όντως έτσι; Είναι αλήθεια ότι με το άρθρο 61 του καινούργιου νόμου, δανειστές, κυβέρνηση και μνημονιακή «αντιπολίτευση» κάνουν μια σιωπηρή μεν, αλλά πάντως «πρακτική αυτοκριτική», επιχειρώντας μια ριζική στροφή από τις σχετικές προβλέψεις του Γ’ Μνημόνιου, εγκαταλείποντας τις απίστευτες μεν, ξεκάθαρες ωστόσο επιταγές του για «μαζικό πλυντήριο» της μεγάλης φοροδιαφυγής της προηγούμενης δεκαετίας; Ή μήπως όλα αυτά δεν εξυπηρετούν παρά τη «φίμωση» των έστω λίγων αλλά ενοχλητικών φωνών, ιδιαίτερα εφοριακών και τελωνειακών υπαλλήλων, που σε συνθήκες της ελάχιστης δυνατής δημοσιότητας επιχειρούσαν εδώ κι ένα χρόνο να προειδοποιήσουν για το πού οδηγεί η «μνημονιακή διάλυση του ΣΔΟΕ» (όπως την ονόμασα από την αρχή);

Στην πραγματικότητα, με το άρθρο 61 δανειστές, κυβέρνηση και μνημονιακή «αντιπολίτευση» δημιουργούν – ή επιχειρούν να δημιουργήσουν – μια «εικονική πραγματικότητα». Γιατί αυτό που δεν προσδιορίζεται στο νέο νόμο μετά τη μεταφορά και των 36.000 υποθέσεων από το ΣΔΟΕ στη ΓΓΔΕ και την τριετή – και προφανώς τελική, μετά και τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, παράταση της ημερομηνίας παραγραφής τους – αφορά ένα απλό ερώτημα: Όχι ποιες – αυτό είναι θέμα των κριτηρίων που θα εφαρμοστούν– αλλά πόσες από τις 36.000 υπό μεταφορά υποθέσεις προβλέπεται ότι θα επιλεγούν τελικά προς έλεγχο;

Όχι τυχαία το άρθρο 61 «διορθώνοντας» μια μνημονιακή αναφορά απολύτως συγκεκριμένη (3.500 ΑΦΜ, που το φθινόπωρο έγιναν 4.020 από ένα σύνολο 36.000 υποθέσεων, που αφορούν πιθανότατα περισσότερο από 1 εκ. ΑΦΜ) δε δίνει κανένα αριθμητικό μέτρο σύγκρισης της «διόρθωσης». Επειδή στην πραγματικότητα η «διόρθωση» γίνεται κυρίως για επικοινωνιακούς παρά για ουσιαστικούς λόγους, σύλληψης της μεγάλης φοροδιαφυγής – τα ηλεκτρονικά ίχνη της οποίας έχουν αποτυπωθεί κυρίως την προηγούμενη δεκαετία, καθώς τότε ακόμα, σε μια εποχή «αμεριμνησίας», μίζες, «μαύρο» πολιτικό χρήμα κ.α. διακινούνταν μέσω και των ελληνικών τραπεζών: «Δρόμοι» του «μαύρου χρήματος» που σήμερα, μετά την ολοκλήρωση από μεριάς των τραπεζών του «καταθεσιολόγιου» (όπως το είχα ονομάσει ελλείψει καλύτερου όρου πέρυσι) μπορούν να γίνουν πια με ελάχιστες κινήσεις ηλεκτρονικής διασταύρωσης, απολύτως ορατοί. Όντως, όσο σωστά κι αν είναι τα κριτήρια προτεραιοποίησης των 36.000 υποθέσεων, αν ο συνολικός αριθμός που θα επιλεγεί τελικά προς ολοκλήρωση των ελέγχων – αυτός για τον οποίο δε υπάρχει καμιά αναφορά στο νέο νόμο – είναι λίγες ακόμα χιλιάδες ΑΦΜ, τίποτα δεν αλλάζει κατ’ ουσία ως προς το «πλυντήριο», απλώς η ημερομηνία τελεσίδικης πραγματοποίησης του μετατίθεται για τέλος 2019.

Αυτό θα συμβεί, επειδή στην πραγματικότητα, ακόμη κι αν το ήθελε, η ΓΓΔΕ δεν είναι «ελεύθερη» να επιλέξει με ενιαία κριτήρια πόσες από τις «δικές» της υποθέσεις – οι περισσότερες από τις οποίες είναι μετά το 2010, καθώς η ΓΓΔΕ δημιουργήθηκε το 2012 – και πόσες από εκείνες του ΣΔΟΕ θα ελέγξει κατά προτεραιότητα. Αν ήταν, είναι φανερό ότι σε συνάρτηση και με τη «βαρύτητα» πράξεων και ποσών «μαύρου χρήματος», θα έπρεπε να προτάξει κατ’ επιλογή υποθέσεις της προηγούμενης δεκαετίας, ώστε μέσα στα επόμενα 3 χρόνια να προλάβει την παραγραφή των σημαντικότερων απ’ αυτές. Αντιθέτως, οι δυνατότητες δράσης της περιορίζονται δραστικά από τη νομοθετική δέσμευση – σε δέσμη μνημονιακών προαπαιτούμενων του προηγούμενου φθινοπώρου – ότι τουλάχιστον το 70% – άρα θεωρητικά και όλες – από τις υποθέσεις που θα συμπεριλαμβάνει στον ετήσιο στόχο της για ολοκλήρωση ελέγχων κατά τα επόμενα χρόνια θα προέρχονται από υποθέσεις μετά το 2010!

Ας σκεφτούμε επίσης ότι η μεγάλη πλειοψηφία (10.500 ΑΦΜ) στη «λίστα Μπόργκενς», αλλά λογικά και της υπό εισαγγελικής διερεύνησης μεγάλης υπόθεσης διευκόλυνσης της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα από την Ελβετική Τράπεζα UBS αφορούν την προηγούμενη δεκαετία!

Κι έτσι, στην τελευταία παράγραφο του άρθρου 61 οι εμπνευστές του αναγκάζονται, για λόγους δικής τους ασφάλειας, ν’ αποβάλλουν τις μάσκες θεσπίζοντας ότι: «(Ως προς τις μεταφερόμενες 36.000 υποθέσεις) τα όργανα της Φορολογικής Διοίκησης υπέχουν αστική, πειθαρχική και ποινική ευθύνη για την παραγραφή τους, µόνον ως προς αυτές που τελικώς θα προτεραιοποιηθούν προς έλεγχο. Για τις λοιπές υποθέσεις τα όργανα της Γ.Γ.Δ.Ε. συµπεριλαµβανοµένου του Γενικού Γραµµατέα Γ.Γ.Δ.Ε., καθώς και τα όργανα της Ε.Γ. Σ.Δ.Ο.Ε. συµπεριλαµβανοµένου του Ειδικού Γραµµατέα Σ.Δ.Ο.Ε., δεν υπέχουν αστική ή πειθαρχική ή ποινική ευθύνη για την τυχόν παρέλευση του χρόνου παραγραφής του δικαιώµατος του Δηµοσίου για έκδοση πράξεων προσδιορισµού φόρου, τέλους, εισφοράς ή πράξεων επιβολής προστίµου».

Όποιος αμφιβάλει ότι τα πράγματα έχουν έτσι, ότι λόγω της όποιας αντίστασης συνάντησαν ξαναστήνεται με λιγότερο προκλητικό αλλά εξίσου αποτελεσματικό τρόπο το «μαζικό πλυντήριο» των πιο μεγάλων σκανδάλων φοροδιαφυγής της οικονομικής ελίτ και των αντίστοιχων του «μαύρου πολιτικού χρήματος», ας ζητήσει κάτι απλό από κυβέρνηση και μνημονιακή «αντιπολίτευση»: Με νομοθετική ρύθμιση ας μετατραπεί για τα επόμενα τρία χρόνια – όσο διαρκεί η παράταση της παραγραφής των 36.000 προ του 2010 υποθέσεων – ο ετήσιος στόχος ελέγχων της ΓΓΔΕ, αυτό το «μίνιμουμ 70% από τις μετά το 2010 υποθέσεις-μάξιμουμ 30% από τις προ 2010 υποθέσεις», στο αντίθετο του 70-30.

Θα το κάνουν;

Κι ας σκεφτεί επίσης ότι, με βάση τον τελευταίο πολυνόμο κατ’ επιταγή του Γ’ Μνημόνιου, από 1.1.2017 η ΓΓΔΕ μετατρέπεται στην πρώτη στην ιστορία του κόσμου Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή με αντικείμενο κατ’ αποκλειστικότητα την ερμηνεία των φορολογικών νόμων και τη συλλογή των δημοσίων εσόδων, έχοντας στην αποκλειστική της ευθύνη Εφορίες και Τελωνεία. Ως Ανεξάρτητη Αρχή δεν υπάρχει τρόπος να υποβληθεί σε έλεγχο σκοπιμότητας, κανείς δηλ. – πολίτης είτε υπουργός – δε θα είναι πλέον σε θέση να τη ρωτήσει «γιατί;» σε σχέση με οτιδήποτε. Μόνο οι δανειστές θα έχουν άμεση πρόσβαση στα πάντα, καθώς στο Δ.Σ. της νέας Ανεξάρτητης Αρχής θα συμμετέχει ο λεγόμενος «Εμπειρογνώμονας», διορισμένος από την Κομισιόν για να την εκπροσωπεί. Σύμφωνα με το νόμο, ο Υπουργός Οικονομικών θα ενημερώνεται μια φορά το μήνα – ή και συχνότερα, αν το επιθυμεί – από το Διοικητή της νέας Αρχής, αποκλειστικά όμως «ως προς τα στατιστικά στοιχεία».

Υπάρχει κάποιος που να πιστεύει ότι σε τέτοιες συνθήκες θα μάθουμε ποτέ πριν παραγραφούν τι ακριβώς έγινε με τις 36.000 υποθέσεις;