γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης.
Βρισκόμαστε στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης και πάλι καλά που μέσα στην πανδημία, έγιναν ηλεκτρονικές εκατοντάδες υπηρεσίες του Δημοσίου και μπορούμε να τις λαμβάνουμε στον υπολογιστή μας ή στο κινητό μας τηλέφωνο.
Όλα καλά και όλα ωραία μέχρι εδώ. Όμως, αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι σε πολλούς τομείς, αντί να κάνουμε βήματα προς τα εμπρός, πηγαίνουμε προς τα πίσω και η γραφειοκρατία του χαρτιού, έχει δώσει τη θέση της στην ταλαιπωράι της ηλεκτρονικής γραφειοκρατίας. Για παράδειγμα στον κλάδο της οικοδομής, διαπιστώνουμε πάρα πολλές… δυσλειτουργίες. Μιλάμε για ένα τομέα όπου οι επενδύσεις έρχονται στο… πιάτο του Κράτους, αλλά το Κράτος πολλές φορές κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να τις καθυστερήσει ή να πετάξει το «φαγητό» στα… σκουπίδια! Η καραντίνα και τα περιβόητα ραντεβού για την εξυπηρέτηση του πολίτη για διάφορες εκκρεμότητες του, έχουμε την αίσθηση ότι έχουν εξελιχθεί σε κάτι… άλλο. Και για να μην μασάμε τα λόγια μας, η καραντίνα, τα ραντεβού, τα… αμίλητα τηλέφωνα, δείχνουν ότι υπάρχει βαθύτερο πρόβλημα. Ελπίζουμε να το έχουν εντοπίσει οι υπουργοί και να μην κάνουν ότι… κοιμούνται!
Η περίπτωση του ΕΦΚΑ είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Οι χιλιάδες υποθέσεις για την απονομή συντάξεων είναι κάτι που έχει δρομολογηθεί από το υπουργείο Εργασίας και ήδη υπάρχουν θετικά αποτελέσματα. Ωστόσο, αν και ο τελευταίος απόμαχος της εργασίας δεν εξυπηρετηθεί με το πάτημα ενός κουμπιού και με τα λεφτά έτοιμα στον τραπεζικό λογαριασμό, δεν θα είμαστε ούτε ικανοποιημένοι, ούτε… πρόθυμοι να αποδεχθούμε δικαιολογίες. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι το ξεκαθάρισμα των οφειλών του ασφαλιστικού συστήματος, αποτελεί μόνιμη επωδό των εταίρων μας σε όλες τις εκθέσεις τους για την αξιολόγηση της Ελλάδας στο πλαίσιο της δανειακής σύμβασης και του σχετικού μνημονίου. Η έλλειψη υπαλλήλων είναι κάτι που σίγουρα διαδραματίζει τον ρόλο του. Είναι μια υπολογίσιμη αιτία, αλλά σε πολλές περιπτώσεις εξελίσσεται σε απαράδεκτη δικαιολογία. Η τριτοκοσμική κατάσταση με τους χιλιάδες φακέλους σε υπόγεια, πρέπει να τελειώσει και εδώ, απαιτείται μια δημιουργική σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομεά για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. «Άσπρη γάτα, μαύρη γάτα, ποντίκια να πιάνει», λέει το γνωστό ρητό.
Οι υπουργοί θα πρέπει να εντατικοποιήσουν την προσπάθεια ελέγχου της λειτουργίας των εποπτευόμενων υπηρεσιών του τομέα ευθύνης τους. Το πάρτι της… αραχτής και της… χαλαρής εργασίας λόγω των περιοριστικών μέτρων του κορωνοϊού, πρέπει να πάρει τέλος. Πολίτες ταλαιπωρούνται μιε πολεοδομικά θέματα, υποθηκοφυλακεία, Δήμους και ό,τι βάλει ο νους. Είναι παρήγορο ότι βρισκόμαστε σε ένα μεταβατικό διάστημα για την πλήρη ψηφιοποίηση του κράτους, έτσι ώστε κάποια στιγμή (ελπίζουμε σύντομα…), ο πολίτης να μην ξέρει πού πέφτει η δημόσια υπηρεσία, η οποία τον απασχολεί. Να εξυπηρετείται χωρίς καν να προσέρχεται. Να δεχθούμε ότι η μετάβαση σε αυτό το στάδιο έχει κάμποση ταλαιπωρία ακόμη, καθώς η γραφειοκρατία μετατρέπεται σε ηλεκτρονική. Και είναι σίγουρα θετικό ότι όλα θα γίνουν ηλεκτρονικά. Βέβαια, όλα αυτά περί ΕΦΚΑ, πολεοδομιών, υποθηκοφυλακείων, Δήμων και λοιπά, μόνο αυτοί που τα βιώνουν, μπορούν να δώσουν και το πραγματικό εύρος του προβλήματος.
Για παράδειγμα όταν η αγορά ακινήτων βρίσκεται σε μια φάση ουσιαστικής αναγέννησης, το Κράτος δεν μπορεί να ταλαιπωρεί αγοραστές, πωλητές, συμβολαιογράφους, πολιτικούς μηχανικούς, δικηγόρους κλπ. με περιττές διαδικασίες. Τις προάλλες, όπως μου έλεγε γνωστός, περίμενε ένα μήνα για να πάει σε ραντεβού με υπάλληλο δημόσιας υπηρεσίας για να πάρει μια σφραγίδα και να πληρώσει το τέλος των 5 ευρώ, για την αποκομιδή μπαζών! Αν συμβαίνουν τέτοια αδιανόητα πράγματα στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης, τότε πραγματικά είμαστε για τα… μπάζα! Επιπλέον, πάρα πολλοί πολίτες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με την εγγραφή ακινήτων στα Υποθηκοφυλακεία, τα οποία υποτίθεται ότι καταργούνται και περνούν υπό τον πλήρη έλεγχο του ψηφιακού κτηματολογίου. Να δεχθούμε ότι ακόμη περνάμε κάποιες… παιδικές ασθένειες, αλλά έχουμε την αίσθηση ότι σε πολλές περιπτώσεις, κάτι… ύποπτο συμβαίνει, όταν τα πράγματα έρχονται στο τετ α τετ.
Η ψηφιοποίηση του κράτους θα περιορίσει θεαματικά τη διαφθορά και αυτό δεν αρέσει σε πολλούς. Χιλιάδες «παράσιτα» ζούσαν επί χρόνια από τη διακίνηση, την καθυστέρηση ή την… εξαφάνιση χαρτιών, λαμβάνοντας το σχετικό «γρηγορόσημο» για να προχωρήσουν οι διαδικασίες. Και όποιος μας πει κακεντρεχείς, ας πάρει να διαβάσει όλες τις εκθέσεις για τη λειτουργία των υπηρεσιών της δημόσιας διοίκησης και τον βαθμό διαφθοράς. Η πλήρης ψηφιοποίηση του κράτους, θα στερήσει από πάρα πολλούς το «μαύρο χρήμα» που διοχετευόταν κατά το παρελθόν σε διακοπές, ταβέρνες, μπουζούκια και… κλαρίνα, αγορές αγαθών και γενικά αποτελούσε ένα -έστω… ανορθόδοξο- στήριγμα για την επίσημη οικονομία. Δεν ξέρουμε εάν οι υπουργοί της κυβέρνησης είναι απολύτως σίγουροι ότι γίνεται η δουλειά που πρέπει στις εποπτευόμενες υπηρεσίες των χαρτοφυλακίων τους. Θα θέλαμε να μάθουμε τι τους λένε οι κατά τόπους διευθυντές υπηρεσιών. Θα θέλαμε να υπάρχει μια πλήρης και διαυγής ενημέρωση για το πόσοι ζήτησαν ραντεβού, ποιο ήταν το αίτημα τους και πόσοι εξυπηρετήθηκαν.
Πριν από μερικές ημέρες, ένας συνταξιούχους, ο οποίος παιδεύεται επί 6 χρόνια, για να πάρει τη σύνταξη του, χωρίς μάλιστα να λαμβάνει ούτε καν την προσωρινή, πήγε σε ΚΕΠ και εκεί τον ενημέρωσαν ότι θεωρείται… νεκρός! Στη θέση του, θα πήγαινα να παραγγείλω και ένα δίσκο με… κόλλυβα για να τα μοιράσω στους υπαλλήλους και σε όποιον άλλον του… αρέσουν, μαζί με ψωμάκι που θα είχε γεύση γλυκάνισου! Θου Κύριε…
Επιμένουμε να λέμε προς τους υπουργούς, ότι όλοι πρέπει να ανακτήσουν τον έλεγχο του τομέα ευθύνης τους. Και αυτό πρέπει να γίνει πλήρως, καθολικά και απολυτα. Να μάθουμε ποιοι κάνουν τι και πού λογοδοτούν. Να ξέρουν ποιος πολίτης πήγε, τι ζήτησε, τι του είπαν, ποιες διαδικασέις δρομολόγησαν και πότε θα βρεθεί λύση στο πρόβλημα του. Θέλουμε στην ιστοσελίδα κάθε υπουργείου, να υπάρχουν τα πεδία με το σύνολο των εποπτευόμενων υπηρεσιών και οι διευθύνσεις τους. Ας μην αναγράφουν καν τηλέφωνα, για να μην υπάρχει η… απογοήτευση ότι καλούν οι πολίτες και δεν ανταποκρίνεται κανείς. Θα θέλαμε όμως να ξέρουμε ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι εντεταλμένοι υπάλληλοι, με τα e-mail τους, στα οποία θα μπορούν να στέλνουν οι πολίτες το αίτημα τους με οργανωμένο τρόπο και να λαμβάνουν απάντηση σε μερικά 24ωρα. Είναι πανεύκολη διαδικασία και ακόμη και αν ένας 80χρονος δεν μπορεί να ανταποκριθεί, σίγουρα μπορεί να κάνει αυτήν την εύκολη δουλειά, το παιδί του ή το εγγόνι του. Το ζητούμενο είναι να ξέρουμε τους υπαλλήλους και τα e-mail τους, όπου θα απευθύνεται ο πολίτης. Τελεία και παύλα.
Το ηλεκτρονικό αποτύπωμα αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη απόδειξη επικοινωνίας και συναλλαγής του πολίτη με το Δημόσιο. Ας δούμε και την περιβαλλοντική διάσταση του θέματος, καθώς τα ηλεκτρονικά έγγραφα εξαφανίζουν τη χρήση του χαρτιού. Επιπλέον, δεν γίνεται ένας συμβολαιογράφος για ένα οικόπεδο σε ένα… κατσικοχώρι, να ταχυδρομεί έγγραφα σε υποθηκοφυλακεία, τα οποία θα ανταποκριθούν μετά από εβδομάδες ή και μήνες. Με ένα κλικ, όλα τα ψηφιοποιημένα αρχεία, μπορούν να φτάσουν στον τελικό αποδέκτη και με ηλεκτρονική έγκριση, να εξυπηρετηθεί ο πολίτης. Κάντε τα πιο απλά πράγματα γρήγορα, γιατί η υπομονή έχει και τα όρια της. Για την ακρίβεια, οι απαιτήσεις των πολιτών από τη σημερινή κυβέρνηση είναι πολύ μεγάλες. Και δεν μπορούν να υπάρχουν και δικαιολογίες, από τη στιγμή που έχουν επιτευχθεί τόσα πολλά μέσα στα τελευταία 2 χρόνια.
Οι διαδικασίες των ραντεβού, οι υπάλληλοι που ξαφνικά… λείπουν, η έξοδος από την υπηρεσία για… έκτακτο λόγο που αφήνει σύξυλο τον πολίτη, μας κινούν πολλές υποψίες. Αν πιστεύουν οι υπουργοί ότι όλα δουλεύουν… ρολό, τότε πάμε πάσο. Ωστόσο, έχουμε την αίσθηση ότι κάποιοι κάνουν… αντίσταση με τις δικές τους μεθόδους, έτσι ώστε στο τέλος την ταλαιπωρία του πολίτη, να τη λούζεται ο κατά περίπτωση υπουργός και η κυβέρνηση. Ψαχτείτε λίγο καλύτερα εκεί στην κυβέρνηση, γιατί μπορεί να βγάλετε… λαγούς και να έρθετε αντιμέτωποι με… εκπλήξεις!
Αφήνουμε τελευταία τη διαδικασία της αξιολόγησης. Ακούσαμε τις προάλλες τον πρωθυπουργό να λέει ότι δεν θα έχει… τιμωρητική διάσταση. Δηλαδή, είτε ένας υπάλληλος είναι του 10, είτε κάποιος άλλος του 2, θα είναι ένα και το αυτό. Εμείς που εργαζόμαστε μόνο στον ιδιωτικό τομέα, ξέρουμε ότι τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Αν πηγαίνεις στη δουλειά σου και πίνεις καφέ ή ασχολείσαι με το αντικείμενο σου όποτε σου… αρέσει, τότε είναι θέμα χρόνου η απομάκρυνση σου. Αν η κυβέρνηση νομίζει ότι όλοι οι δημόσιοι υπάλληλλοι είναι ο ορισμός της αριστείας, εμείς δεν έχουμε κανένα πρόβλημα να το αποδεχθούμε. Δια της αφαιρετικής μεθόδου όμως και κατόπιν αξιολόγησης, πρέπει να μάθουμε ποιοι κάνουν τη δουλειά που πρέπει, αν είναι επαρκείς και αποδοτικοί και στο τέλος της ημέρας, να γνωρίζουμε με ποιους έχουμε να κάνουμε.
Η χρήση της τεχνολογίας, η αυτενέργεια και προθυμία του υπαλλήλου, η αξιολόγηση κάθε υπηρεσίας ως προς τη διεκπεραίωση του όγκου δουλειάς που έχει αναλάβει και η ποσοτικοποίηση με στατιστικά μοντέλα του τελικού αποτελέσματος, αποτελούν ζητούμενα. Δυστυχώς, έχουμε να κάνουμε με μια παγιωμένη νοοτροπία που υπάρχει στο Ελληνικό Δημόσιο. Ο φόβος της… αναστάτωσης από σοσιαλιστικής αντιλήψεως υπαλλήλους, έχει καλλιεργήσει ένα κεκτημένο ηττοπάθειας για κάθε κυβέρνηση που θέλει να τολμήσει, αλλά εν τέλει δεν μπορεί. Θυμόμαστε το 1998, όταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος ως υπουργός Εξωτερικών, πήγε στο μεταφραστικό τμήμα του υπουργείου του και τα έκανε… λαμπόγυαλο με αυτά που είδε, έπεσαν όλοι να τον φάνε, ζητώντας την παραίτηση του! Χαμός στα Media, αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Που ΄σαι Πάγκαλε, λέμε εμείς!
Ο παρασιτισμός και η… κανονικότητα της εκτρωματικής δημοσιουπαλληλικής νοοτροπίας συνιστούν μείζον πρόβλημα για την κοινωνία και την οικονομία. Είναι θέμα δημοκρατίας, ύπαρξης και προόδου του κράτους. Το καρκίνωμα που αναπτύχθηκε κυρίως κατά τη δεκαετία του ΄80, εξακολουθεί να υπάρχει. Και αυτή τη νοοτροπία είναι δύσκολο να την ξεριζώσουν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι υπουργοί του. Ευχόμαστε ότι πολύ σύντομα θα λυθούν τέτοια ζητήματα, τα οποία έχει λύσει η ίδια η ζωή σε άλλες χώρες. Ο εργοδότης που λέγεται πολίτης δεν θα είναι… κερατάς και δαρμένος! Πάρτε τα μέτρα σας κύριοι υπουργοί όσο είναι καιρός. Φτιάξτε ένα Δημόσιο που θα είναι… εκκλησία και οι πολίτες θα σταυροκοπιούνται από ικανοποίηση και δεν θα κατεβάζουν… καντήλια από αγανάκτηση!
Η αρρώστια που υπάρχει σε σημαντικές υπηρεσίες του Δημοσίου δεν παλεύεται και είναι πραγματικά εγκληματική και η ανοχή που επέδειξαν οι δανειστές. Ο εκσυγχρονισμός της λειτουργίας του κράτους και η οργάνωση του κατά τα αναλογικά πρότυπα του ιδιωτικού τομέα, έπρεπε να αποτελεί προαπαιτούμενο για τη χρηματοδοτική στήριξη της Ελλάδας. Οι πολίτες και φυσικά οι επενδυτές και ο ιδιωτικός τομέας που είναι οι αιμοδότες του κράτους-οργανισμού, , πρέπει να έχουν δίπλα τους ένα δημιουργικό Δημόσιο και όχι έναν δυνάστη με χαρακτηριστικά… μαστρωπού!
Η ευθύνη για την ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα είναι τεράστια για τη φιλελεύθερη κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τα φοβικά σύνδρομα απέναντι σε όλα αυτά ζιζάνια που συμποτάρουν και θέλουν να γίνει το δικό τους, πρέπει να τελειώσει. Η σύγκρουση με τα κομματικά και συντεχνιακά συμφέροντα πρέπει να είναι διαρκής και συντριπτική. Άλλωστε, δεν χρωστάσει σε κανέναν από αυτούς, ο σημερινός πρωθυπουργός. Ας τελειώσουν επιτέλους τα… καλαμπούρια με την ταλαιπωρία για ανόητους λόγους και ας εισαχθεί η αξιολόγηση όχι ως περιγραφική έκθεση … ιδεών για κάθε υπάλληλο. Όταν ο άλλος γνωρίζει ότι δεν πρόκειται να τον κουνήσει κανένας από τη θέση του, θα τα γράψει όλα… καθέτως. Ωστόσο, πρέπει να υπάρχει η ευελιξία του μισθολογικού υποβιβασμού του, γιατί μόνο τότε θα καταλάβει ότι για να έχει ικανοποιητικό μισθό, πρέπει να προσφέρει τα στοιχειώδη μέσω της εργασίας του. Στις δημοκρατίες, οι πολλοί δίνουν εντολή σε μια κυβέρνηση για να υπηρετήσει τους πολλούς, βάζοντας τα με τους λίγους. Η τελική ευθύνη ανήκει σε όσους κυβερνούν και μετά βαρύνει και όσους λειτουργούν σαν να είναι η δημόσια θέση που κατέχουν… τσιφλίκι τους και κεκτημένο τους. Ως εδώ και μη παρέκει…
