Το πρόβλημα είναι ότι όταν αυτή η χώρα άρχισε να σχηματίζεται, όταν επαναστάτησαν οι πληθυσμοί που καταπιέζονταν περισσότερο, η ορθόδοξη πίστη ήταν στοιχείο ισχυρής διαφοροποίησης από τους μουσουλμάνους. Υπήρχε σαφής λόγος για να δηλώνεις Ορθόδοξος. Και πάλι, βασισμένοι σε προσωπικές μας έρευνες, οι κάτοικοι των Αθηνών, μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, Οθωμανικής-Τουρκικής καταγωγής, οδύρονταν ότι αφήνουν τον τόπο και τα σπίτια τους για να μεταφερθούν ανατολικά, πίσω στο 1830. Δεν είχαν καμία έχθρα με τους Ορθόδοξους και Καθολικούς Αθηναίους και βίωναν την ίδια βία από την εκάστοτε εξουσία. Μια βόλτα στη Γεννάδειο βιβλιοθήκη θα σας έπειθε ότι όλα αυτά έχουν καταγραφεί. Ακόμα, αυτό που άλλαζε με το θρήσκευμα ήταν ο ίδιος ο τρόπος ζωής, η αντίληψη για τον περιβάλλοντα κόσμο αλλά και ποιος, τελικά, κατείχε την εξουσία.
Με την επανάσταση και ύστερα, «συμφωνήσαμε» ότι τα συμφέροντα μας είναι με τη Δύση. Τη Δύση που δανείστηκε από τους Αρχαίους Έλληνες το Λόγο, την εξέλιξη, τη Δημοκρατία και μας την έστειλε πίσω μετά το Διαφωτισμό και την Ελληνική προσπάθεια να ανεξαρτητοποιηθούμε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Δεν επιλέξαμε τον σκοταδισμό και την θεοκρατία. Προσωπικά, δεν μας ενδιαφέρει η θέση της Εκκλησίας στην Επανάσταση. Θεωρούμε ότι συνολικά ήταν, μάλλον, αμφιλεγόμενη μέχρι να έχει απτά στοιχεία ότι οι Έλληνες, όντως θα σχημάτιζαν Κράτος. Αποτελούσε, άλλωστε πυλώνα εξουσίας και ως τέτοιος συμπεριφέρθηκε. Επιλέξαμε τη Δύση όπου το Κράτος είναι χωρισμένο από την Εκκλησία αλλά οι δεσμοί είναι πανίσχυροι. Πάρτε για παράδειγμα την Ιταλία ή τη Γαλλία. Άλλη η δουλειά του Κράτους, άλλο οι πολίτες, άλλο οι πιστοί. Παρά τον διαχωρισμό, δεν παρατηρήσαμε καμία μείωση του Καθολικισμού.
Ο προβληματισμός είναι ο εξής: είναι τόσο μεγάλη η ανάγκη της Εκκλησίας να συμπορεύεται με το Κράτος; Εμείς, οι πολίτες μπορούμε να είμαστε απλά πολίτες ή πρέπει να δηλώνουμε κάτι τόσο προσωπικό όπως οι θρησκευτικές πεποιθήσεις; Ποια ανάγκη προκύπτει και εξαναγκάζει τους Έλληνες να διδάσκονται θρησκευτικά ή να εκκλησιάζονται με το σχολείο ή να κάνουν το πρωί προσευχή; Η Εκκλησία δεν έχει παρατηρήσει που την οδήγησε όλο αυτό; Μήπως όλα σχετίζονται με οικονομικά ζητήματα;
Ακόμα και οι πιστοί στο δόγμα της, ελάχιστες φορές πάνε στην Εκκλησία, ελάχιστοι γνωρίζουν τα κείμενα που ομολογούν την πίστη και ακόμα λιγότεροι ζουν με τον τρόπο που προτείνει η πίστη τους. Άρα, μιλάμε για μια τέλεια υποκρισία.
Η Εκκλησία δεν έχει τίποτα να φοβηθεί. Ούτε σχέδια υπάρχουν, ούτε οι άθεοι και οι αλλόθρησκοι την κυνηγούν. Αυτό που επιζητούμε δεν είναι αποχριστιανοποίηση. Άλλωστε τα ίδια έλεγαν οι εκπρόσωποι της και οι πολιτικοί που την υποστήριζαν με το ζήτημα των ταυτότήτων. 14 χρόνια μετά δεν νομίζω ότι χάθηκε κάποιος Χριστιανός Ορθόδοξος επειδή δεν γράφει ΧΟ η ταυτότητά του. Αυτό που επιζητούμε, εμείς οι πολίτες, υπερήφανοι για την ιστορία μας, υπερήφανοι για τον τόπο μας, είναι να υπάρχει ανεξιθρησκεία στην πράξη. Τα σχολεία πλάθουν πολίτες, όχι θρησκευόμενους. Η πίστη πρέπει να είναι προσωπικό ζήτημα του καθενός, απόλυτα σεβαστό, ενώ μπορεί να είναι κοινοτικό, δημόσιο στους υπεράριθμους χώρους λατρείας των Ορθοδόξων.
