Πριν επιχειρήσω μιαν ανάλυση, οφείλω να πω με σχετική βεβαιότητα ότι εδώ και χρόνια η ατζέντα δείχνει ότι, για μερικούς, η διαχείριση του κυπριακού ισοδυναμεί με την «επεξεργασία» του ως εμπόριο φόβου, με την συστηματική καλλιέργεια αισθημάτων ανασφάλειας. Εξαιτίας αυτής της κυριαρχίας, η διαχείριση του κυπριακού, η τέχνη και η τεχνική του ως εμπόριο φόβου έχει πλατιά απήχηση σε τμήματα της κοινής γνώμης, συνοπτικά, είναι ένα κυρίαρχο αφήγημα στην ε/κ ημερήσια διάταξη.
Οι λέξεις που ισοδυναμούν με το εμπόριο του φόβου έχουν ως εξής- για πρακτικούς λόγους τις χωρίζω σε δύο μέρη: Πρώτο, «μεσολαβητικός ρόλος του ΟΗΕ, επιδιαιτησία, χρονοδιαγράμματα». Ο ΟΗΕ, σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, πρέπει να είναι θεατής, ο ΟΗΕ να μην κάνει επιδιαιτησία, οι συνομιλίες για το κυπριακό να μην έχουν καταληκτικά χρονοδιαγράμματα. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι αυτή την πολιτική την εφηύρε ένας ηγέτης, που αποδέχθηκε το αντίθετο και το εφάρμοσε μετά βαϊων και κλάδων! Ύστερα ανακάλυψε ότι δεν του άρεσαν, είπε «ούτε το ένα, ούτε το άλλο» και επέβαλε μιαν ατζέντα «χωρίς χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησίες». Έτσι ο μόνος πολιτικός που τις έκανε πράξη, επέβαλε την νέα ατζέντα ότι αν κάποιος αποδεχόταν την αρχική του θέση, γινόταν αυτομάτως ένας εσωτερικός εχθρός!
Επί της ουσίας, στη δική μου κρίση, ο ΟΗΕ δεν θα λύσει το κυπριακό γιατί αυτό είναι απολύτως θέμα βούλησης των δύο κοινοτήτων, των ηγετών, της διαπραγματευτικής τους ικανότητας. Συνεπώς η διαδικασία της λύσης πρέπει να είναι κυπριακής ιδιοκτησίας. Σε αυτό το πλαίσο ο ΟΗΕ έχει έναν εποικοδομητικό ρόλο να διαδραματίσει: να επεξεργάζεται σκέψεις, εισηγήσεις, σενάρια, να τα θέτει υπόψη των ηγετών και εκείνοι να κρίνουν τι μπορεί να δεχθούν, και τι όχι. Ο «μουγγός» ΟΗΕ είναι για εκείνους που θεωρούν τις συνομιλίες παιχνίδι με το χρόνο και βλέπουν τα «χρονοδιαγράμματα» ως πρόσχημα για την παραπομπή του στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα. Το χρονοδιάγραμμα για να φτάσουμε σε συμφωνία το θέτει η φύση του κυπριακού: εισβολή, κατοχή, επίλυση.
Η δεύτερη ομάδα από λέξεις-παγίδες, είναι οι σχετικές με αναφορές σε «τριμερείς, πενταμερείς, πολυμερείς, διεθνείς διασκέψεις». Λοιπόν, αυτές οι λέξεις , συνιστούν παγίδα, καλόν είναι να λέμε διαρκώς «δεν» και «ούτε», να παίζουμε με το χρόνο, να εμπεδώνονται, κατά συνέπεια, τα τετελεσμένα της κατοχής. Έτσι καταναλώνοντας την ηρωική ρητορία, θα αποφύγουμε ένα σενάριο που από τη φύση του συνιστά κίνδυνο «εκτροπής» και παγίδευσης στις μεθοδεύσεις των ξένων.
Στη δική μου κρίση, αυτό το εμπόριο του φόβου ανθεί σε κοινωνίες και σε πολιτικές ελίτ που δεν έχουν εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους, που στερούνται της ικανότητας να οργανώνουν μια προσπάθεια, να πείθουν με τα επιχειρήματά τους, να κερδίζουν συμμαχίες, να προωθούν έναν στόχο. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε πως δυνάμεις που εμπορεύονται το φόβο στερούνται κάθε επαφής με το διεθνές περιβάλλον, δεν έχουν ούτε έναν σύμμαχό στην ΕΕ, καθώς η ισχύς τους βρίσκεται στην περιχαράκωση που παρέχει το κυπριακό κομματικό πεδίο.
Είναι, αυτό μια εναλλακτική πρόταση; Είναι εναλλακτική πολιτική να επενδύεις πάνω στις θεμιτές απορίες που έχει η ε/κ κοινή γνώμη; Είναι θεμιτό να τις μεγεθύνεις με μόνο στόχο να τις συντηρήσεις; Στη δική μου κρίση, παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις, αυτό δείχνει την τάση να εμπορεύονται κάποιοι τις περιπέτειες ενός λαού, κτίζοντας καριέρες επί των ερειπίων και υποσχόμενοι «σωστές λύσεις» δηλαδή, απραγματοποίητες γενικολογίες.
Για όσους ενδιαφέρονται για τη διαφορετική Κύπρο, η πορεία της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, παρέχει τις βάσεις και τα πρότυπα για την πολιτική της ανατροπής. Καλή προετοιμασία, εφικτοί στόχοι, καλλιέργεια του εδάφους, συμμαχίες, «βενιζελικού» τύπου προτάσεις που ενδιαφέρουν εσένα, αλλά και υπηρετούν το γενικότερο κοινοτικό συμφέρον. Σχέδιο, αυτοπεποίθηση, κινητοποίηση, συμμαχίες για την ανατροπή. Έτσι όπως έγινε το 1995, όπως έγινε το 1999, έτσι όπως έγινε το 2003.
Δεν είναι εύκολο πράγμα, το να διαθέτει μια πολιτική πρόταση πειστικότητα, καθώς είμαστε μια χώρα στην οποία περνά ακόμα το εύκολο σύνθημα, η πρώτη εντύπωση και, κυρίως το εμπόριο του φόβου. Μπορεί αυτό να αλλάξει; Βεβαίως, μπορεί να υπάρξει αλλαγή, κάτω όμως από πολύ σαφείς προϋποθέσεις. Η απάντηση βρίσκεται στα στοιχεία που συναποτελούν την μεγάλη μάχη και τον μεγάλο θρίαμβο που οικοδομήθηκε με αποκορύφωμα την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, στις 16 Απριλίου 2003. Η επεξεργασία των στοιχείων της, η αφομίωση της εσωτερικής της δυναμικής, η ανάδειξη αυτού του θριάμβου οδηγεί στην ανατροπή γιατί η ΕΕ διαθέτει τα εργαλεία για μια διαφορετική εξελιξη της διαπραγμάτευσης στη Λευκωσία. Η ΕΕ ως καταλύτης της αλλαγής είναι ένα εφικτό πολιτικό σχέδιο. Εξαρτάται από τη δική μας θέληση και ικανότητα να του δώσουμε τις πιο κατάλληλες λύσεις.
